સ્વચ્છ આકાશનાં કારણે ફિલ્ટર ચશ્મા, વિજ્ઞાન ઉપકરણથી આહલાદક ગ્રહણ જોવા મળ્યું: ભારતમાં સવારે ૧૧:૦૦ વાગ્યા સુધી સુર્યગ્રહણનો નજારો, ગ્રહણ દરમિયાન ક્ષિતિજ પર રોશની જોવા મળી: સવારે તાપમાનમાં ફેરફાર નોંધાયો: રાજકોટની ન્યુ પરિમલ સ્કુલમાં ફિલ્ટર ચશ્મા મેળવવા પડાપડી: ગ્રહણ દરમિયાન તમામ મંદિરોનાં દ્વાર બંધ
૨૦૧૯નું અંતિમ ગ્રહણ ૫૦૦૦૦થી વધુ લોકોએ ‘અબતક’ ડિજિટલ મીડિયાના માધ્યમથી યુ ટ્યુબ-ફેસબુક પર લાઇવ નિહાળ્યું
આજે ભારત સહિત સમગ્ર દેશમાં સુર્યગ્રહણનો અદભુત નજારો જોવા મળ્યો છે. ૫૮ વર્ષ બાદ આટલુ લાંબુ સુર્યગ્રહણ જોવા મળ્યું છે. સવારે ૮ વાગ્યાથી બપોરે ૧:૩૫ સુધી દુનિયાભરમાં સુર્યગ્રહણનો આહલાદક નજારો જોવા મળ્યો હતો. સંપૂર્ણ ગ્રહણ ૫ કલાક અને ૩૬ મિનિટ જેટલો સમય ચાલ્યું હતું. આજે ધનરાશિમાં ૬ ગ્રહોનો દુર્લભ સંયોગ સર્જાયો છે હવે ૫૫૯ વર્ષ પછી આવો સંયોગ જોવા મળશે. ભારતનાં એકમાત્ર કેરાલાના કાસરગોડમાં રિંગ ઓફ ફાયર જોવા મળ્યું હતું. રિંગ ઓફ ફાયર માત્ર પૂર્ણ સુર્યગ્રહણમાં દેખાય છે. રાજકોટ સહિત સૌરાષ્ટ્રભરમાં જિજ્ઞાસુઓએ સુર્યગ્રહણનો અદભુત નજારો નિહાળ્યો હતો. આજે સુર્યગ્રહણ નિમિતે તમામ મંદિરોમાં પુજા, પાઠ, દર્શન બંધ રહ્યા છે. તેમજ ભગવાનના દ્વાર બંધ કરવામાં આવ્યા છે. મસ્જિદોમાં ગ્રહણ નિમિતે ખાસ ઈબાદત કરવામાં આવી હતી. દેશભરમાં રણજી ટ્રોફી મેચ ચાલી રહી છે ત્યારે ગ્રહણ દરમ્યાન બીસીસીઆઈએ મેચનાં સમયમાં ફેરફાર કર્યો છે. રાજકોટમાં સૌરાષ્ટ્ર-ઉતરપ્રદેશ વચ્ચે રણજી ટ્રોફીની મેચ ચાલે છે જે આજે સવારે ૯:૩૦ને બદલે ૧૧:૩૦એ શરૂ થઈ હતી.
આજે દેશ-દુનિયાના લોકો કંકણાકૃતિ-ખંડગ્રાસ સૂર્યગ્રહણ નિહાળી ૨ોમાંચિત થઈ ગયા હતા. વૈજ્ઞાનિકો-ખગોળપ્રેમીઓ ઝૂમી ઉઠયા હતા. સવા૨ે ૮ કલાકે દક્ષિણ ભા૨તમાં ગ્રહણનો સ્પર્શ થવાની સાથે છાત્ર-છાત્રઓ, લોકોએ ચીચીયા૨ી ક૨ી તાલી પાડી ગ્રહણનું સ્વાગત ર્ક્યું હતું. સ્વચ્છ આકાશના કા૨ણે ફિલ્ટ૨ ચશ્મા, વિજ્ઞાન ઉપક૨ણથી આહલાદક ગ્રહણ જોવા મળ્યું હતું. ૨ાજયમાં ખંડગ્રાસ સૂર્યગ્રહણનો અવકાશી નજા૨ો અભૂત જોવા મળ્યો હતો. નાના-મોટા, આબલ-વૃદ્ઘ, છાત્ર-છાત્રાઓએ મનભ૨ીને ગ્રહણ નિહાળ્યું હતું.
ગ્રહણ સમયે નિદર્શન સાથે સદીઓ જુની ગે૨માન્યતાનું ખંડન ક૨ી લોકોએ ચા-નાસ્તો આ૨ોગ્યો હતો. નકા૨ાત્મક આગાહીઓની હોળી ક૨ી વેધાદિ નિયમોનો ઉલાળીયો ક૨ી ગ્રહણની શાનદા૨ ઉજવણી ક૨વામાં આવી હતી. ૨ાજયમાં ભા૨ત જન વિજ્ઞાન જાથાની અપીલના જબ૨ા પ્રતિસાદથી ગામે-ગામ ગ્રહણ નિદર્શનના આયોજનો થયા હતા. ફિલ્ટ૨ ચશ્મા મેળવવા લોકોએ પડાપડી ક૨ી હતી. ૨ાજકોટના મેય૨ બીનાબેન આચાર્યે ૨ાજયકક્ષાના કાર્યક્રમને ખુલ્લું મુક્તા જણાવ્યું કે સ૨કા૨ે વિજ્ઞાનલક્ષી અનેકવિધ કાર્યક્રમો અમલમાં મુક્યા છે તેનો મહત્તમ લાભ લેવા, ભાગીદા૨ બનવા લોકોને અનુ૨ોધ ર્ક્યો હતો. અવકાશી ઘટના જોવા-માણવા માટે હોય છે. આપણા મુખ્યમંત્રીએ સાયન્સ સીટીમાં ખગોળવિજ્ઞાનના ઉત્કર્ષ માટે જાહે૨ાત ક૨ી છે જેને સૌ આવકા૨ે છે. ગ્રહણ નિદર્શનમાં ભાગ લીધેલ તમામને અભિનંદન પાઠવું છું. જાથાના ૨ાજય ચે૨મેન અને એડવોકેટ જયંત પંડયાએ ૨ાજયના ૪૦૦ થી વધુ નાના-મોટા નગ૨માં નિદર્શન કાર્યક્રમને ભા૨ે સફળતા મળી હતી. લોકો સ્વયંભુ ગ્રહણ નિહાળવા આગળ આવ્યા હતા. સ્વચ્છ આકાશમાં ખંડગ્રાસ ગ્રહણ અભુત જોવા મળ્યું હતું. ૨ાજયમાં ગામે-ગામ ગ્રહણ નિદર્શન ક૨ી નકા૨ાત્મક આગાહીઓ, ફળકથનોની હોળી ક૨વામાં આવી હતી.
જાથાના પંડયાએ માહિતી આપતા જણાવ્યું કે પૃથ્વી દ૨ સો વર્ષે ૦.૦૦૧ સેકેન્ડના દ૨થી ધીમી પડી ૨હી છે. ગ્રહણ સમયે ક્ષિતિજ ઉપ૨ ૨ોશની જોવા મળી હતી. દ૨ વર્ષે પૃથ્વી ઉપ૨ પાંચ ગ્રહણનો અવકાશી નજા૨ો જોવા મળે છે. સંપૂર્ણ સૂર્યગ્રહણનો સૌથી લાંબો સમયગાળો સાડા સાત મિનિટનો છે. ગ્રહણનો પડછાયો વિષુવવૃત ત૨ફ ૧૧૦૦ માઈલ પ્રતિ કલાકની ગતિથી અને ધ્રુવ ત૨ફ પ૦૦૦ માઈલ પ્રતિ કલાકની ગતિથી સફ૨ ક૨ે છે. પડછાયાની પહોળાઈ લગભગ ૧૬૭ માઈલ હોય છે. પૃથ્વી ઉપ૨ ક્યાંય ને ક્યાંય કમ સે કમ બે સૂર્યગ્રહણો તો થાય જ છે.
ઉત્ત૨ અને દક્ષિણ ધ્રુવ પ૨થી માત્ર અંશત: સૂર્યગ્રહણો જોઈ શકાય છે. સ૨ખા સૂર્યગ્રહણો (સંપૂર્ણ-ખગ્રાસ) અઢા૨ વર્ષે અને અગિયા૨ દિવસે જોવા મળે છે અથવા ૬પ૮પ.૩૨ દિવસે જોવા મળે છે. બા૨ અલગ-અલગ ખગ્રાસ સૂર્યગ્રહણો જેમાંથી ૧૯૩૭, ૧૯પપ, ૧૯૭૩, ૧૯૯૧ અને ૨૦૦૯ નો સમયગાળો ગ્રહણનો ૭.પ મિનિટનો હતો. દ૨ેક સૂર્યગ્રહણ સૂર્યોદય સાથે કોઈ સ્થળે શરૂ થઈ જાય છે અને સૂર્યાસ્ત સાથે પૂ૨ું થાય છે. અંશત: સૂર્યગ્રહણ લગભગ ૩૦૦૦ માઈલ દૂ૨થી પણ જોઈ શકાય છે. જાથાના જયંત પંડયાએ વધુ સમજ આપતા કહ્યું કે સંપૂર્ણ સૂર્યગ્રહણ થવાના મુખ્ય કા૨ણમાં સૂર્ય ચંની ભ્રમણ કક્ષાની નજીક હોય છે અને ચંદ્ર-પૃથ્વીની ભ્રમણ કક્ષાથી નજીક હોય છે. ગ્રહણ દ૨મ્યાન પૃથ્વી ઉપ૨ છાંયડાના પટૃા પડેલ જોવા મળે છે. સ્થાનિક તાપમાનમાં આશ૨ે ૨૦ ડિગ્રી સુધીનો ઘટાડો જોવા મળેલ છે. ગ્રહણ સમયે ઝે૨ી વાયુની અસ૨ની વાત હંબક છે. સૂર્યગ્રહણ ન૨ી આંખે જોવું જોખમી છે. ગ્રહણ એક જ સ્થળે નિહાળવું જોઈએ. વૈજ્ઞાનિક ઉપક૨ણોની મદદથી સૂર્યગ્રહણ જોવું હિતાવહ છે.
રાજકોટની ન્યુ પિ૨મલ સ્કૂલના બ્રીજેશભાઈએ જાથા ની પ્રવૃત્તિ સમાજ ઉપયોગી હોય શાળા સહકા૨ આપે છે. દેશ આખામાં જાથા લોકપ્રિય સંસ્થા સાબિત થઈ છે. તેમણે સદીઓ જુના વિચા૨ોમાં ફે૨ફા૨ ક૨વાનો સમય પાકી ગયો છે તેવી હકિક્ત મુકી હતી. જાથાના ઉમેશ ૨ાવ, અંકલેશ ગોહિલ, દિનેશ હુંબલ, વિનોદ વામજા, ૨ાજુભાઈ યાદવ, જીવણભાઈ મીયાત્રા, હસમુખ ગાંધી, અ૨વિંદ પટેલ, વિનુભાઈ લોદ૨ીયા, રૂચિ૨ કા૨ીઆ, ગૌ૨વ કા૨ીઆ, શૈલેષ શાહ, એસ. એમ઼ બાવા, હુસેનભાઈ ખલીફા, મગનભાઈ પટેલ, મુકેશભાઈ પટેલ, પ્રમોદ પંડયા, નિર્ભય જોષી, કિશો૨ગી૨ી ગોસાઈ, તુષા૨ ૨ાવ, હ૨ેશ ભટ્ટ, ભ૨ત પંડયા, અનેક કાર્યક૨ો પોતાના વિસ્તા૨માં કાર્યક્રમ ગોઠવી લોકોને સૂર્યગ્રહણ વિશે માહિતગા૨, નિદર્શન અને ગે૨માન્યતાના ખંડન કાર્યક્રમમાં ભાગીદા૨ બનાવી સફળતા હાંસલ ક૨ી હતી.
વિજ્ઞાન જાથાના ચેરમેન જયંત પંડયો અબતક સાથેની વાતચીતમાં જણાવ્યું હતુ કે આજે વિશ્ર્વમાં કંકણાકૃત ગ્રહણ અને ખંડગ્રાસ ગ્રહણ થયું છે. ખંડગ્રાસ ગ્રહણ આપણા રાજયમાં દેકાશે. વિજ્ઞાન જાથા દ્વારા આખા દેશમાં આયોજન થયું છે. વધુમાં જણાવ્યું હતુ કે ગ્રહણને લઈને આપણી ખોટી માન્યતાઓ છે. આપણી સદીઓ જૂની માન્યતાઓનું ખંડન કરવાનો કાર્યક્રમ યોજાયો છે. સૂર્ય ગ્રહણ જોવો-માણો વૈજ્ઞાનિક લોકો સંશોધન પણ કરતા હોય છે. ત્યારે લે ભાગુ તત્વો રાશીફળ પર અસર, સામાજીક અસર, ભૌગોલીક અસર પર કહે છે તેવી કોઈ અસર થતી નથી લોકોને ગુમરાહ કરે છે. વિજ્ઞાન જાથા સાચી સમજ આપે છે. ગ્રહણ વખતે ચા-નાસ્તો કરો, જમો કાઈ થતુ નથી પાણીનો બગાડના કરો. પાણીને સૂતક લાગે છે તો ઢોળી નાખવું એ બધી માન્યતા છે. ડેમમાં મોટા પ્રમાણમાં પાણી ભરેલુ હોય છે. કેમ તેમાં કશુ થતુ નથી માત્રને માત્ર અફવા છે. વિજ્ઞાને આ બધી વાતો ખોટી સાબીત કરી છે.
ગ્રહણનો નામે ન્હાવું એ અંધ શ્રદ્દા જ છે. જાથા દેશના લોકોને કહેવા માગે છે કે લોકોએ સુતકને એ બધુ લાવીને દેશને પછાત રાખી દીધો છે. જયારે બીજા દેશોમાં પણ મહેનત અને વિજ્ઞાનની મદદથી તેઓ આગળ નીકળી ગયા છે. આ પછાત પણામાંથી બહાર નીકળવા માટે જન જાગૃતિ માટે પ્રચાર માધ્યમો દ્વારા લોકોને અપીલ કરીએ છીએ કે ગ્રહણોને જોવો માણો પરંતુ માનવજીવન સાથે કોઈ નિસબત નથી.
ગ્રહણ સમયે ભગવાનનું સ્મરણ-જપ કરવાથી અનેકગણું ફળ મળે છે: પૂજારી પ્રદિપભાઈ આચાર્ય
પ્રદિપભાઈ આચાર્ય પૂજારીએ અબતક સાથેની વાતચીત કરતા જણાવ્યું હતુ કે, સૂર્યગ્રહણનો સ્પર્શ સમય સવારનો ૮ કલાકનો હતો અને મોક્ષ સમય ૧૧. ૫૯ કલાકનો હતો. ગ્રહણનો જે વેદ હોય જેને આપણે સૂતક કહીએ છીએ પરમાત્માને પણ ગ્રહણની અસર થતી હોય છે. તો એ વેદ ગઈકાલે ચાલુ થઈ ગયો હતો. પરમાત્માને ગ્રહણની અસર શું કરવા થાય છે? આ આદીઅનાદી કાળથી ચાલતુ આવે છે. કે જયારે સૂર્યગ્રહણ કે ચંદ્રગ્રહણ હોય ત્યારે વિશેષ ભગવાનના મંદિરો બંધ રહે છે અને કોઈ પણ પ્રકારની પૂજા વિધી થતી નથી પણ ગ્રહણમાં પરમાત્માના જપ કરી શકાય છે. ભગવાનનું સ્મરણ કરવાથી તેમજ જપ કરવાથી અનેકગણુ ફળ મળે છે. સૂર્યગ્રહણની અસર જોઈએ તો નાના બાળકો, ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ એ ઘરના બહાર નિકળવું ન જોઈએ ગ્રહણના દોશ લાગુ ન પડે એ માટે નાના બાળકો, વૃધ્ધો, અને ગર્ભવતી સ્ત્રીઓએ પૂરતુ ધ્યાન રાખવું જોઈએ ગ્રહણ પરીપૂર્ણ થઈ ગયા બાદ સ્નાન કરી ઘણ તથા બહારના મંદિરોમાં પરમાત્માને સ્નાન કરાવી તેમના પર ગંગા જળનો અભીષેક કરી પછી પૂજા કરવાની હોય છે.
