આજે જ્યારે ઘણાં ઘરોમાં એક ટંકનો ખોરાક બીજા ટંકે વાસી ગણીને ફેંકી દેવામાં આવે છે ત્યારે દેશના લાખો લોકો એક ટંકના ભોજન માટે તરસતા હોય છે એ સમજવાની જરૂર છે એટલું જ નહીં, હોટલો, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ, ઓફિસો, કેન્ટિનો, સભાઓ, લગ્નો અને અન્ય સમારોહોમાં ખોરાકનો બગાડ ન થાય એ રીતની વ્યવસ્થા ઊભી કરવાની જરૂર છે.
ભારત જેવા દેશોમાં લાખો કરોડો લોકોને બે ટંકની રોટી નસીબ ન થતી હોય ત્યારે ખોરાકના બગાડના આ આંકડા અત્યંત દુ:ખદ છે. એક તરફ ખોરાકના અભાવે કરોડો લોકો બૂખમરા અને કુપોષણનો શિકાર બનતા હોય છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ના જણાવ્યા અનુસાર દર મહિને સાડા પાંચ લાખથી વધારે બાળકો કુપોષણના શિકાર બને છે. યૂ.એન.ની ચાર એજન્સીઓએ ચેતવણી આપી છે કે વધી રહેલા કુપોષણના લાંબા ગાળાના પરિણામ ભારે નુકસાનકારક હોઇ શકે છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના જણાવ્યા અનુસાર કોરોના સંકટની ખાદ્ય સુરક્ષા પરની અસરો વર્ષો સુધી દેખાવાની છે. વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક હોવા છતાં ભારતમાં ભૂખમરો મોટી સમસ્યા છે. સરકારના વિકાસના દાવાઓ વચ્ચે દેશમાં ભૂખમરો સતત વધી રહ્યો છે અને ગ્લોબલ હંગર ઇન્ડેક્સમાં ભારતનું સ્થાન નીચું જઇ રહ્યું છે.
ભારતમાં દર વર્ષે વ્યક્તિ દીઠ સરેરાશ 50 કિલો ખોરાકનો બગાડ થાય છે. આ આંકડાઓ ખૂબ જ ચોંકાવનારા છે, જેટલી મોટી વસ્તી, તેટલો મોટો ખોરાકનો બગાડ. ખાદ્યપદાર્થોના બગાડના મામલામાં ચીન પછી ભારત વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે.પર્યાપ્ત ખાદ્ય ઉત્પાદન હોવા છતાં, સંયુક્ત રાષ્ટ્રના આંકડા દર્શાવે છે કે લગભગ 19 કરોડ ભારતીયો કુપોષિત છે. યુનાઈટેડ નેશન્સના એક રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં દર વર્ષે લગભગ 6.87 કરોડ ટન ખોરાકનો બગાડ થાય છે. ભારતમાં ખાદ્યપદાર્થોના બગાડની કિંમત વાર્ષિક 92,000 હજાર કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ છે.યુનાઈટેડ નેશન્સ એન્વાયર્નમેન્ટ પ્રોગ્રામ અને ભાગીદાર સંસ્થા ફૂડ વેસ્ટ ઈન્ડેક્સના વર્ષ 2021ના રિપોર્ટ અનુસાર, લગભગ 93.10 કરોડ ટન ખાદ્ય સામગ્રીનો બગાડ થાય છે, જેમાંથી 61 ટકા ઘરગથ્થુ, 26 ટકા ખાદ્ય સેવામાંથી અને 13 ટકા રિટેલમાંથી થાય છે. બીજી તરફ, જો આપણે આંકડાઓ પર નજર કરીએ, તો એવું પણ જાણવા મળે છે કે ભારતમાં અંદાજિત દરેક વ્યક્તિ વાર્ષિક 50 કિલો ખોરાકનો બગાડ કરે છે.દેશમાં ખોરાકના બગાડનો આંકડો વાર્ષિક 6,87,60,163 ટન સુધી પહોંચી ગયો છે.
બીજી તરફ જો દુનિયાના અન્ય દેશોની વાત કરીએ તો અમેરિકામાં એક વ્યક્તિ વાર્ષિક 59 કિલોગ્રામ ખોરાકનો બગાડ કરે છે. અથવા એમ કહો કે અમેરિકા જેવા વિકાસશીલ દેશમાં પણ વાર્ષિક 1,93,59,951 ટન ખોરાકનો બગાડ થાય છે. તે જ સમયે, આ સૂચિમાં નંબર વન દેશ ચીન છે, જ્યાં એક વ્યક્તિ એક વર્ષમાં 64 કિલો વજનનો નાશ કરે છે. અહીં વાર્ષિક આશરે 9,16,46,213 ટન ખોરાકનો બગાડ થાય છે.
