- શું EVM પણ થઈ શકે છે હેક
- ચૂંટણી પંચ શું કહે છે તે જાણો
ભારતમાં, લોકસભાની ચૂંટણીઓથી લઈને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ સુધી, બધી જ ચૂંટણીઓ EVM નો ઉપયોગ કરીને હાથ ધરવામાં આવે છે. જોકે, EVM ની અધિકૃતતા અંગે પ્રશ્નો હજુ પણ છે, ખાસ કરીને હારેલા પક્ષો તરફથી જે સંભવિત હેકિંગ અંગે ચિંતિત છે. ઐતિહાસિક રીતે, ભારતીય ચૂંટણીઓએ મતદાન મથકો પર હુમલા અને મતપત્ર સાથે છેડછાડ જેવા પડકારોનો સામનો કર્યો છે. 2000 ના દાયકાની શરૂઆતમાં ઇલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીનો (EVM) ની રજૂઆત સાથે આ મુદ્દાઓને મોટાભાગે સંબોધવામાં આવ્યા હતા.
EVM સુરક્ષા અંગે વિવાદ
EVM ની સુરક્ષા અંગે ઘણી વખત અલગ અલગ દાવા કરવામાં આવ્યા છે. 2014ની લોકસભા ચૂંટણીને લગતા પણ કેટલાક મુદ્દાઓ હતા, જેમાં અમેરિકા સ્થિત એક હેકરે દાવો કર્યો હતો કે 2014ની ચૂંટણી દરમિયાન EVM હેક કરવામાં આવ્યા હતા. જોકે, ભારતના ચૂંટણી પંચે આ વાતનો ઇનકાર કર્યો છે. ચૂંટણી પંચે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે EVM હેક કરી શકાતા નથી.
વૈશ્વિક સ્તરે ઇલેક્ટ્રોનિક મતદાન પ્રણાલીઓ શંકાસ્પદ બની રહી છે. વેનેઝુએલામાં મતદાનમાં ગોટાળાના આરોપો લાગ્યા છે. આર્જેન્ટિનાએ છેડછાડના ભયને કારણે ઈ-વોટિંગની યોજના છોડી દીધી, જ્યારે ઇરાકમાં મશીનમાં ખામી સર્જાઈ જેના કારણે મતોની પુનઃગણતરી કરવાની ફરજ પડી. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પેપર ટ્રેલ્સના અભાવ અને સંભવિત રિમોટ ચેડા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. ચૂંટણી પારદર્શિતા સુધારવા માટેના પગલાં ભારતમાં ચૂંટણી પારદર્શિતા સુધારવા માટે, સુપ્રીમ કોર્ટે EVM માં વોટર વેરિફાઇડ પેપર ઓડિટ ટ્રેલ (VVPAT) મશીનો ઉમેરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ સાથે, મતદારો તેમના મતની છાપેલી રસીદ જોઈ શકશે. ચૂંટણી પંચે ઊંચા ખર્ચ અને સમયની માંગ હોવા છતાં, પાંચ ટકા મતદાન મથકો પર VVPAT રસીદોને EVM પરિણામો સાથે મેચ કરવાની યોજના બનાવી છે.
નિષ્ણાતો દલીલ કરે છે કે મોટા પાયે EVM હેકિંગ અત્યંત ખર્ચાળ હશે અને તેના માટે ઉત્પાદકો અને ચૂંટણી અધિકારીઓ સાથે મિલીભગતની જરૂર પડશે, જેના કારણે તે લગભગ અશક્ય બની જશે. મિશિગન યુનિવર્સિટીના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા કરવામાં આવેલા એક પ્રદર્શનમાં મોબાઇલ સંદેશાઓ દ્વારા સંભવિત છેડછાડ દર્શાવવામાં આવી હતી, પરંતુ ભારતીય અધિકારીઓએ આવા હુમલાઓને અવ્યવહારુ ગણાવીને ફગાવી દીધા હતા.
EVM ભારતમાં ડિઝાઇન અને ઉત્પાદિત થાય છે, જેમાં છેડછાડ અટકાવવા અને મતદાનની ગુપ્તતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે કડક સુરક્ષા સુવિધાઓનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ વીજળી વિના કામ કરી શકે છે અને દરેક 2000 જેટલા મત રાખી શકે છે. આ સુવિધાઓનો હેતુ સંભવિત હેકિંગ અંગે ચાલી રહેલા વિવાદો છતાં ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં વિશ્વાસ જાળવી રાખવાનો છે. ચૂંટણી પંચના પ્રયાસોમાં EVM પરિણામો સામે VVPAT રસીદોની વહેલી સફળતાપૂર્વક તપાસનો સમાવેશ થાય છે. આ પગલાંનો ઉદ્દેશ્ય ભય ઘટાડવા અને ભારતની ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં વિશ્વાસ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે, કારણ કે તે બીજા એક મહત્વપૂર્ણ ચૂંટણી ચક્રની તૈયારી કરી રહી છે.
