- મેઈક ઇન ઇન્ડિયા
- ભારતની પ્રોડક્ટની વિદેશમાં બોલબાલા: ચીની કંપનીઓ ભારતમાં સ્માર્ટફોન બનાવી પશ્ચિમ એશિયા, આફ્રિકા અને અમેરિકામાં નિકાસ કરી રહી છે
એક સમયે ભારતમાં ચાઇનાથી મોબાઈલ આવતા હતા. જેના કારણે વિદેશી હુંડિયામણ જતું હતું. પણ સરકારે મેઈક ઇન ઇન્ડિયા પ્રોજેકટમાં પ્રોત્સાહન આપવાનું શરૂ કરતાં મોબાઈલ ભારતમાં બનવા લાગ્યા છે. ભારતમાં બનેલા ફોન અને ઇલેક્ટ્રોનિક સામાનની વિદેશમાં ભારે માંગ છે. ચીની સ્માર્ટફોન અને ઇલેક્ટ્રોનિક કંપનીઓએ ભારતમાંથી નિકાસ શરૂ કરી દીધી છે. તેઓ પશ્ચિમ એશિયા, આફ્રિકા અને અમેરિકામાં પણ માલ મોકલી રહી છે. પહેલા, આ બજારોમાં ફક્ત ચીન અને વિયેતનામથી જ માલ આવતો હતો. પરંતુ હવે ભારત સરકારના સતત આગ્રહ અને અહીં ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવાને કારણે આ થઈ રહ્યું છે.
અહેવાલ અનુસાર, ઓપ્પો મોબાઈલ ઈન્ડિયાએ નાણાકીય વર્ષ 2024 માં પહેલીવાર નિકાસમાંથી 272 કરોડ રૂપિયાનું વિદેશી હૂંડિયામણ મેળવ્યું છે. તે જ સમયે, રિયલમી મોબાઈલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન્સ (ભારત) એ 114 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે. કંપનીઓએ 12 મેના રોજ રજિસ્ટ્રાર ઓફ કંપનીઝને આ માહિતી આપી છે. નાણાકીય વર્ષ 2025 ના પરિણામો હજુ બહાર આવ્યા નથી. ટેલિવિઝન અને ઘરેલું ઉપકરણો વેચતી સૌથી મોટી ચીની કંપનીઓમાંની એક, હાઈસેન્સ ગ્રુપ, આગામી વર્ષની શરૂઆતથી ભારતમાં બનેલા સામાનને પશ્ચિમ એશિયા અને આફ્રિકામાં નિકાસ કરવાની યોજના ધરાવે છે.
ચીની કંપનીઓ માટે આ એક મોટો ફેરફાર છે. અત્યાર સુધી તેઓ ફક્ત ભારતમાં જ સામાન વેચતા હતા. પરંતુ 2020 માં ચીન સાથેના સરહદી વિવાદ પછી, સરકારે ચીની કંપનીઓ પર કડકાઈ વધારી દીધી છે. સરકાર ઇચ્છે છે કે ચીની કંપનીઓ ભારતમાં જ ઉત્પાદન કરે.
સરકારે ચીની કંપનીઓને ભારતીય કંપનીઓ સાથે મળીને ઉત્પાદન કરવા કહ્યું છે. તેમણે ભારતમાં જ વિતરણ અને નિકાસનું કામ કરવું જોઈએ. ઉપરાંત, ભારતીયોને તેમની કંપનીઓમાં ટોચના હોદ્દા પર નિયુક્ત કરવા જોઈએ.
હિસેન્સના સ્થાનિક ઉત્પાદન ભાગીદાર, એપેક ડ્યુરેબલના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અજય સિંઘાનિયાએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ હિસેન્સ માટે શ્રી સિટીમાં 100 કરોડ રૂપિયાનો પ્લાન્ટ સ્થાપી રહ્યા છે. આ પ્લાન્ટ ચીનમાં હિસેન્સના પ્લાન્ટ જેવો જ હશે. તેની ડિઝાઇન અને બધું જ સમાન હશે.
લેનોવો ગ્રુપ ભારતમાંથી સર્વર અને લેપટોપ નિકાસ કરવાની પણ તૈયારી કરી રહ્યું છે. તેની સ્માર્ટફોન કંપની મોટોરોલા પહેલાથી જ યુએસમાં ઉપકરણોની નિકાસ કરે છે. ડિક્સન ટેક્નોલોજીસ મોટોરોલાના ફોનનું ઉત્પાદન કરે છે. વધતી નિકાસ માંગને પહોંચી વળવા માટે ડિક્સન હવે તેની ક્ષમતા 50% વધારી રહી છે. ડિક્સન ચીની કંપની ટ્રાન્સિયન હોલ્ડિંગ્સ માટે સ્માર્ટફોનનું ઉત્પાદન પણ કરે છે. ટ્રાન્સિયન ઇન્ટેલ, ટેકનો અને ઇન્ફિનિક્સ જેવી બ્રાન્ડનું ઉત્પાદન કરે છે. તેણે આફ્રિકામાં નિકાસ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે.
હોમ એપ્લાયન્સિસની મુખ્ય કંપની હાયર પણ નિકાસની તકો શોધી રહી છે. તે જ સમયે, ઓપ્પો, વિવો, રિયલમી, વનપ્લસ અને શાઓમી જેવી સ્માર્ટફોન બ્રાન્ડ્સ હવે ભારતીય કંપનીઓ સાથે ભાગીદારી કરી રહી છે. આમાંથી કેટલીક કંપનીઓએ નિકાસ પણ શરૂ કરી દીધી છે. જો કે, શાઓમી, મીડિયા અને વનપ્લસ આરઓસી ફાઇલિંગ નિકાસમાંથી વિદેશી હૂંડિયામણની કમાણી દર્શાવતા નથી.
પીએલઆઈ યોજના કારગત નીવડી
ભારત સરકારની પીએલઆઈ યોજના દ્વારા કેટલીક નિકાસ યોજનાઓને મદદ મળી રહી છે. પીએલઆઈ યોજનાનો અર્થ એ છે કે સરકાર કંપનીઓને ઉત્પાદન વધારવા પર પ્રોત્સાહન આપે છે. મોટાભાગની ચાઇનીઝ બ્રાન્ડ્સ પીએલઆઈનો ભાગ નથી, પરંતુ ડિક્સન જેવા તેમના કેટલાક કોન્ટ્રાક્ટ ઉત્પાદકો આ યોજનાનો લાભ લઈ રહ્યા છે.
હજુ પણ અનેક ચીની કંપનીઓ ભારતમાં ઉત્પાદન શરૂ કરવા તત્પર
એક મોટી થર્ડ-પાર્ટી મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીના માલિકે જણાવ્યું હતું કે સરકાર લાંબા સમયથી ચીની કંપનીઓને ભારતમાંથી નિકાસ કરવાનું કહી રહી છે. તેમણે નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે બાકીની ચીની બ્રાન્ડ્સ જે હજુ સુધી શરૂ થઈ નથી તે પણ ટૂંક સમયમાં શરૂ થશે. વધતા ભૂ-રાજકીય તણાવ અને યુએસ ટેરિફના ભયને કારણે કંપનીઓ ચીનમાંથી બહાર નીકળીને ભારતમાં ઉત્પાદન કરી રહી છે. ઉદ્યોગ અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ચીની કંપનીઓ ભારતમાંથી યુએસમાં ફોન અને ઇલેક્ટ્રોનિક ઉત્પાદનો નિકાસ કરવા માટે પણ તૈયાર છે. તે તેના પર નિર્ભર રહેશે કે અમેરિકા ભારત અને ચીન સાથે વેપાર અંગે શું કરાર કરે છે.
