- ઘોડિયામાં બાળકને છાનુ રાખવાની જુની અને નવી રીતનો તફાવત પર સર્વે
અગાઉના સમયમાં માતાઓ બાળકને ઘોડિયામાં છાનું રાખવા માટે હાલરડાં ગાતી અને ઘોડિયા ઉપર ચકલી જેવાં અલગ અલગ પક્ષીઓ** રાખતી. આનાથી બાળકનું મનોરંજન થતું અને તે રમતું રહેતું. આજના આધુનિક યુગમાં, જ્યારે બાળક ઘોડિયામાં રડે છે, ત્યારે તેને શાંત કરવા માટે મોટાભાગે **મોબાઈલ ફોન** આપી દેવામાં આવે છે. આ બંને પદ્ધતિઓ વચ્ચેના તફાવત અને બાળકના વિકાસ પર તેની અસરોને વિગતવાર સમજવા માટે મનોવિજ્ઞાન ભવનના અધ્યક્ષ પ્રોફેસર યોગેશ જોગસણ અને અધ્યાપક ડો. ધારા આર. દોશીના માર્ગદર્શન માં ાવમ ના વિદ્યાર્થિની વરું જીજ્ઞા એ 108 માતાઓ અને 405 બાળકોને મળીને સર્વે કરી બાળકોના વિકાસમાં આ નવી પદ્ધતિ કેટલી નુકશાન કારક છે તેના વિશે તારણ આપેલ.
બાળકના સર્વાંગી વિકાસ માટે જૂની પદ્ધતિઓ વધુ લાભદાયી હતી, કારણ કે તે ભાવનાત્મક, ભાષાકીય, સર્જનાત્મક અને સામાજિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપતી હતી. આધુનિક યુગમાં મોબાઈલ ફોન એક અનિવાર્ય ભાગ બની ગયા છે, પરંતુ બાળકોના ઉછેરમાં તેના અતિશય ઉપયોગથી બાળકના વિકાસ પર ગંભીર નકારાત્મક અસરો થઈ શકે છે.
માતા-પિતાએ બાળકોને મોબાઈલ ફોનથી દૂર રાખીને તેમની સાથે વધુ સમય વિતાવવો જોઈએ અને તેમને પરંપરાગત રમતો, વાર્તાઓ અને પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ કરવા જોઈએ, જેથી તેમનો સ્વસ્થ અને સંતુલિત વિકાસ થઈ શકે.
જૂની પદ્ધતિમાં, હાલરડાં ગાવાથી અને રમકડાં આપવાથી બાળકના સર્વાંગી વિકાસ પર સકારાત્મક અસર થતી
ભાવનાત્મક જોડાણ : માતા દ્વારા ગવાતા હાલરડાંથી બાળક અને માતા વચ્ચેનું ભાવનાત્મક બંધન મજબૂત થતું. બાળકને માતાની હૂંફ અને પ્રેમનો અનુભવ થતો, જે તેના ભાવનાત્મક વિકાસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ભાષા વિકાસ : હાલરડાં ગાવાથી બાળકના ભાષા વિકાસ ને પ્રોત્સાહન મળતું. બાળક અવાજો, શબ્દો અને ધૂન સાંભળીને ભાષા શીખવાની શરૂઆત કરતું.
સર્જનાત્મકતા અને કલ્પનાશક્તિ : ઘોડિયા ઉપર લટકાવેલા પક્ષીઓ કે અન્ય રમકડાં જોઈને બાળક તેમને ઓળખવાનો પ્રયાસ કરતું. આનાથી તેની સર્જનાત્મકતા અને કલ્પનાશક્તિ વિકસતી. બાળક આ વસ્તુઓ સાથે આંખો અને હાથનું સંકલન કરતું, જે તેની મોટર સ્કીલ્સ (શારીરિક ગતિવિધિઓ) માટે ફાયદાકારક હતું.
સ્વસ્થ ઊંઘ : હાલરડાંની ધીમી અને શાંત ધૂન બાળકને સ્વસ્થ અને શાંત ઊંઘ લેવામાં મદદ કરતી.આધુનિક યુગમાં મોબાઈલ ફોનનો ઉપયોગ બાળકના વિકાસ પર નકારાત્મક અસરો કરી શકે છે
ભાવનાત્મક સમસ્યાઓ : બાળકને શાંત કરવા માટે મોબાઈલ ફોન આપવાથી માતા-પિતા અને બાળક વચ્ચેનું સીધું ભાવનાત્મક જોડાણ ઘટે છે. બાળક માનવીય હૂંફ અને આંતરક્રિયાને બદલે નિર્જીવ સ્ક્રીન પર નિર્ભર બની જાય છે.
ભાષા વિકાસમાં અવરોધ : મોબાઈલ ફોન પરના વીડિયો કે ગેમ્સમાં બાળકને એક પ્રકારની ટેવ શરૂ થતી હોય છે. આનાથી તેને ભાષા શીખવા અને બોલવાની તકો ઓછી મળે છે, જે તેના ભાષા વિકાસમાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે.
આંખો અને મગજ પર અસર : મોબાઈલ ફોનમાંથી નીકળતા વાદળી પ્રકાશ (બ્લુ લાઈટ) બાળકની આંખો માટે હાનિકારક છે અને તેની ઊંઘની પેટર્ન પર પણ અસર કરી શકે છે. વધુ પડતા સ્ક્રીન ટાઈમથી બાળકના મગજના વિકાસ પર પણ નકારાત્મક અસર થવાનું જોખમ રહેલું છે.
ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી : મોબાઈલ ફોન પર ઝડપથી બદલાતા દ્રશ્યો અને અવાજો બાળકના ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની ક્ષમતાને નબળી પાડી શકે છે. ભવિષ્યમાં તેમને એકાગ્રતા જાળવવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે.
સામાજિક કૌશલ્યોનો અભાવ :* મોબાઈલ ફોન પર વધુ સમય વિતાવવાથી બાળક અન્ય લોકો સાથે આંતરક્રિયા કરવાની તકો ગુમાવે છે. આનાથી તેના સામાજિક કૌશલ્યોનો વિકાસ અવરોધાય છે.
તફાવતનો સારાંશ
1 હાલરડાં અને રમકડાંની ઉછેરની જૂની પધ્ધતિ થી ભાવનાત્મક જોડાણ મજબૂત થતું હતું જ્યારે નવી પદ્ધતિ મોબાઇલ, ઈન્ટરનેટ અને ઓનલાઈન ગેમિંગ થી ભાવનાત્મક સમસ્યાઓ વધે છે.
2 હાલરડાં અને રમકડાંની જૂની પદ્ધતિથી ઉછેર કરવાની ભાષા વિકાસને પ્રોત્સાહન મળતું જ્યારે મોબાઈલ અને ઈન્ટરનેટ ની રમતથી ભાષા વિકાસમાં અવરોધ ઉભો થાય છે.
3 હાલરડાં, રમકડાં અને શેરી રમતોથી સર્જનાત્મકતા અને કલ્પનાશક્તિ વિકસતી હતી જયારે નવા ગેજેટને કારણે બાળકોની અને યુવાનોની સર્જનાત્મકતા ઘટવાની શક્યતા વધી છે.
4 જૂની પદ્ધતિ હાલરડાં, રમકડાં, શેરી રમતોથી બાળકોની આંખો અને મગજને સુરક્ષા રહેતી જ્યારે હવે ડિજિટલ ગેમને કારણે બાળકોમાં આંખો અને મગજ પર નકારાત્મક અસર વધી છે.
5 હાલરડાં, રમકડાં અને શેરી રમતોથી (જૂની પદ્ધતિથી) ધ્યાનમાં એકાગ્રતા વધતી હતી જ્યારે હાલની મોબાઈલ અસરોને કારણે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી વધી છે.
હાલરડાં, રમકડાં, વાર્તા અને શેરી રમતોથી બાળકમાં સામાજિક વિકાસ થતો , સામાજિક કોશલ્યો વિકસતા જ્યારે હાલની મોબાઈલ ઉછેર પદ્ધતિથી સામાજિક કૌશલ્યોનો અભાવ જોવા મળી રહ્યો છે.
