મુંબઈ ભારતમાં સૌથી જૂના મકાનોના સ્ટોકમાંનું એક છે, જેમાં 50-60 વર્ષથી વધુ જૂની ઘણી ઇમારતોને માળખાકીય અપગ્રેડની જરૂર છે. સ્વ-પુનઃવિકાસ અને ક્લસ્ટર પુનર્વિકાસ માટે મહારાષ્ટ્ર સરકારના દબાણ, ગ્રેટર મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (MCGM) ના નીતિગત સમર્થન સાથે, આવા પ્રોજેક્ટ્સમાં તીવ્ર વધારો થયો છે. ત્યારે હજારો રહેવાસીઓ તેમની જૂની ઇમારતોના પુનર્નિર્માણ દરમિયાન કામચલાઉ રીતે વિસ્થાપિત થયા છે, મુંબઈના ભાડા બજારમાં અભૂતપૂર્વ પ્રવૃત્તિ જોવા મળી રહી છે, જેના કારણે મકાનમાલિકોને ફાયદો થઈ રહ્યો છે. જેથી મુંબઈમાં હાઉસિંગ સોસાયટીના પુનર્વિકાસની ઝડપી ગતિને કારણે ભાડાની માંગમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે, જેના કારણે દેશની વાણિજ્યિક રાજધાનીના મુખ્ય વિસ્તારોમાં અને થાણે અને નવી મુંબઈ જેવા પડોશી શહેરોમાં પણ ભાડામાં વધારો થયો છે.
ત્યારે આ અંગે પ્રોપર્ટી બ્રોકરોના મતે, છેલ્લા 12-18 મહિનામાં સમગ્ર વિસ્તારોમાં સરેરાશ ભાડામાં 25-30% થી વધુનો વધારો થયો છે, જે સામાન્ય રીતે દર 11 મહિના પછી 5-7% નો વધારો થતો હતો. આ સાથે આ અંગે ધ એસ્ટેટ એજન્ટ્સ એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયાના પ્રમુખના જણાવ્યા અનુસારમ, “પુનઃવિકાસ પ્રવૃત્તિને કારણે ગયા વર્ષે ભાડાના મકાનોની માંગમાં આસમાને પહોંચી ગઈ છે. “જેવા જ પ્રકારના ટ્રાન્ઝિટ રહેઠાણની પૂરતી ઉપલબ્ધતાનો અભાવ પરિસ્થિતિને મુશ્કેલ બનાવી રહ્યો છે. ઘણા પરિવારોને ઓછામાં ઓછા 2-3 વર્ષ માટે ઘરોની જરૂર હોય છે, મકાનમાલિકો પરિસ્થિતિથી વાકેફ છે અને આ પુરવઠાના તાણનો મહત્તમ ઉપયોગ કરીને ભાડામાં વધારો કરવા માંગે છે,”
દક્ષિણ મુંબઈ, મધ્ય મુંબઈ અને તારદેવ, મહાલક્ષ્મી, મઝગાંવ, ભાયખલા, વરલી, દાદર, બાંદ્રા, ચેમ્બુર, ઘાટકોપર, મુલુંડ, મલાડ, કાંદિવલી અને બોરીવલી સહિતના ઉપનગરીય વિસ્તારોમાં પણ પુનઃવિકાસ પ્રવૃત્તિમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. જ્યારે વિકાસકર્તાઓ હાલના રહેવાસીઓને ભાડા ભથ્થાંથી વળતર આપે છે, ત્યારે ભાડામાં ઝડપી વધારાને કારણે પરવડે તેવી ચિંતાઓ ઉભી થઈ છે.
ત્યારે આ અંગે પેરાડાઈમ રિયલ્ટીના સીએમડીના જણાવ્યા અનુસાર, “ડેવલપર્સ તરીકે, અમે બજારની સ્થિતિને પ્રતિબિંબિત કરતા ભાડા વળતર આપીને વાજબી અને સરળ પુનર્વિકાસ પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ. જોકે, ખાસ કરીને પ્રીમિયમ વિસ્તારોમાં ભાડામાં તીવ્ર વધારો અભૂતપૂર્વ રહ્યો છે. જ્યારે અમે સમયાંતરે ભાડા ભથ્થામાં સુધારો કરીએ છીએ, ત્યારે સતત ભાડા ફુગાવો એક પડકાર રજૂ કરે છે. વધુમાં, રહેવાસીઓ તેમના નિયમિત મુસાફરી, ખાસ કરીને શાળાઓ અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં કોઈ ખલેલ પહોંચાડવાના અભિગમને કારણે તેમના કામચલાઉ રોકાણ માટે સમાન સૂક્ષ્મ બજારોને પસંદ કરી રહ્યા છે,” પેરાડાઈમ રિયલ્ટી, જે બાંદ્રા, અંધેરી અને કાંદિવલી જેવા મુખ્ય વિસ્તારોમાં પુનર્વિકાસ પ્રોજેક્ટ્સ હાથ ધરી રહી છે.
તેમના મતે, રહેવાસીઓને દિલાસો આપવા માટે આ સમસ્યાઓને ઘટાડવા માટે, કંપની પાસે એક વિશેષ ટીમ છે જે સંક્રમણની સમગ્ર પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવા માટે તેમને તે વિસ્તારોમાં વિવિધ બ્રોકર્સ અને રિયલ એસ્ટેટ એજન્ટો સાથે જોડવામાં મદદ કરે છે જેથી તેઓ શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેમના કામચલાઉ રહેઠાણને અંતિમ સ્વરૂપ આપી શકે.
મોટાભાગના બિલ્ડરો પ્રીમિયમ સ્થળોએ ભાડા વળતર તરીકે દર મહિને રૂ. 50,000 થી રૂ. 1 લાખ પ્રદાન કરે છે. જોકે, મુખ્ય વિસ્તારોમાં ભાડા ખર્ચ હવે આ ભથ્થાઓ કરતાં વધી ગયો છે, જેના કારણે કેટલાક પરિવારોને તેમના મૂળ ઘરોના વિસ્તારોને ઘટાડવા અથવા દૂર ખસેડવાની ફરજ પડી છે. આ સાથે મીરા રોડ, થાણે અને નવી મુંબઈ જેવા પરંપરાગત રીતે સસ્તા ઉપનગરોમાં પણ વિસ્થાપિત ભાડૂતોની માંગમાં વધારો થઈ રહ્યો છે.
આ ઉપરાંત ઘણી હાઉસિંગ સોસાયટીઓ જૂના બાંધકામો, વિસ્તૃત એપાર્ટમેન્ટની જરૂરિયાત, સારી સુવિધાઓ અને નાણાકીય લાભોને કારણે પુનર્વિકાસનો વિકલ્પ પસંદ કરી રહી છે, તેથી રહેવાસીઓને વૈકલ્પિક રહેઠાણ શોધવા માટે દબાણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ સ્થળાંતરને કારણે મુંબઈના ભાડાના મકાન બજાર પર ભારે દબાણ આવ્યું છે.
