- રાજકોટ સહિત અમદાવાદ, વડોદરા અને સુરત જેવા શહેરમાં ડમી શાળાનું પ્રમાણ વધુ
સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ સેકન્ડરી એજ્યુકેશન દ્વારા તાજેતરમાં દેશભરની શાળાઓ પર જોડાણના ધોરણોના ઉલ્લંઘન માટે – મુખ્યત્વે “બિન-હાજરી નોંધણી” માટે – કડક કાર્યવાહી કર્યા પછી, ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ પર આવું જ કરવા માટે દબાણ વધી રહ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એકલા અમદાવાદમાં જ આવી 30 થી વધુ ડમી શાળાઓ છે.
આ અંગે નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે ‘ડમી શાળાઓ’ અથવા ‘ડમી વિદ્યાર્થીઓ’ એ બોલચાલના શબ્દો છે જેનો ઉપયોગ હાજરી માટે ઢીલા નિયમો ધરાવતી શાળાઓ માટે થાય છે, જેના કારણે વિદ્યાર્થીઓ નિયમિત વર્ગો છોડીને ખાનગી કોચિંગ સેન્ટરોમાં JEE અને NEET જેવી સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓની તૈયારી કરી શકે છે.
ગુજરાતમાં CBSE દ્વારા અસંબંધિત કરાયેલી 14 શાળાઓમાંથી, ઓછામાં ઓછી બે શાળાઓને અગાઉ બિન-હાજરી નોંધણી માટે ચિહ્નિત કરવામાં આવી હતી.આ ઉપરાંત શિક્ષણવિદોએ આ અંગે જણાવ્યું હતું કે અમદાવાદ, વડોદરા, સુરત અને રાજકોટમાં આવી ‘ડમી સ્કૂલો’ની હાજરી વધુ છે. “પરંતુ હવે નાના કેન્દ્રો પણ સરળતાથી પૈસા કમાવવા માટે આવી સંસ્થાઓમાં તેજી જોવા મળી રહી છે. આવી શાળાઓમાં ધોરણ ૧૧ અને ૧૨ ના વિદ્યાર્થીઓની હાજરી તપાસવા માટે થોડા અભિયાનો ચલાવવામાં આવ્યા છે, પરંતુ અત્યાર સુધી કોઈ નક્કર કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી.”
આ ઉપરાંત અન્ય એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય ઘણીવાર CBSE મોડેલનું અનુકરણ કરે છે, પરંતુ જ્યારે શૈક્ષણિક ધોરણો જાળવવા અને ધોરણોનું ઉલ્લંઘન કરતી શાળાઓ પર કાર્યવાહી કરવાની વાત આવે છે, ત્યારે રાજ્ય બોર્ડે ઘણી લાંબી મજલ કાપવાની છે. “૨૦૨૪ માં, GSHSEB એ તમામ જિલ્લા શિક્ષણ અધિકારીઓ (DEO) ને તેમના અધિકારક્ષેત્રમાં ‘ડમી સ્કૂલો’ પર અહેવાલો સબમિટ કરવા નિર્દેશ આપ્યો હતો.
જોકે, રાજ્ય બોર્ડની શાળાઓમાં કરવામાં આવેલા નિરીક્ષણોમાં શિક્ષક-વિદ્યાર્થી ગુણોત્તર, વર્ગખંડના માળખા અને દૈનિક કામગીરી જેવા મહત્વપૂર્ણ પાસાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું ન હતું, જે CBSE દ્વારા કરવામાં આવેલા નિરીક્ષણોમાં મહત્વપૂર્ણ પરિમાણો હતા.
