વર્ષ 2070 સુધીમાં ભારતને પ્રદુષણ મામલે ‘નેટ ઝીરો’ બનાવવાનું લક્ષ્યાંક
ભારતના સ્વચ્છ ઉર્જા સંક્રમણમાં પરમાણુ ઊર્જાની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકાને માન્યતા આપતા સરકારે રવિવારે જણાવ્યું હતું કે દેશ 300 મેગાવોટ સુધીની ક્ષમતાવાળા ’મોબાઈલ મોડ્યુલ’ એટલે કે નાના મોડ્યુલર રિએક્ટર (એસએમઆર)ના વિકાસ માટે પગલાં લઈ રહ્યું છે જે માત્ર ખર્ચ અસરકારક જ નહીં પરંતુ અસરકારક પણ સાબિત થઈ શકશે. ઉપરાંત મોબાઈલ મોડ્યુલર રિએક્ટર મોટા પરમાણુ પ્લાન્ટની સરખામણીમાં સરળ અને સલામત પણ હશે.
આ પગલાનો ઉલ્લેખ કરતા વિજ્ઞાન અને પરમાણુ ઉર્જા મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે ખાનગી ક્ષેત્ર અને સ્ટાર્ટઅપ્સને ભારતમાં આ નિર્ણાયક ટેક્નોલોજીના વિકાસનું અન્વેષણ કરવા હાકલ કરી હતી.
સરકારી થિંક ટેન્ક નીતિ આયોગ અને અણુ ઊર્જા વિભાગ દ્વારા આયોજિત એસએમઆર પર એક વર્કશોપને સંબોધતા સિંહે જણાવ્યું હતું કે દેશે 2070 સુધીમાં ચોખ્ખી શૂન્ય ઉત્સર્જન હાંસલ કરવા માટે બિન-અશ્મિ આધારિત ઉર્જા સંસાધનોના પ્રવેશ સાથે સ્વચ્છ ઉર્જા સંક્રમણ માટે પગલાં લીધાં છે. બેઝ લોડ પાવરની દ્રષ્ટિએ પરમાણુ શક્તિ ડી-કાર્બોનાઇઝેશન વ્યૂહરચનામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
મોબાઇલ અને ચપળ ટેક્નોલોજી હોવાને કારણે એસએમઆર ફેક્ટરી-બિલ્ટ હોઈ શકે છે. પરંપરાગત પરમાણુ રિએક્ટર જે સાઇટ પર બાંધવામાં આવે છે તેનાથી વિપરીત અને બાંધકામના સમયને નોંધપાત્ર રીતે બચાવી શકે છે. તે ઔદ્યોગિક ડી-કાર્બોનાઇઝેશનમાં એક આશાસ્પદ ટેકનોલોજી છે, ખાસ કરીને જ્યાં પાવરના વિશ્વસનીય અને સતત પુરવઠાની આવશ્યકતા હોય છે.
પરમાણુ ઉર્જા ક્ષેત્રે ભારતની સંભવિતતા પર ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી ના ડિરેક્ટર જનરલ રાફેલ મારિયાનો ગ્રોસીએ તાજેતરમાં એક ઇન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે દેશમાં તમામ તકનીકી ક્ષમતાઓ છે. મને લાગે છે કે ભારત પાસે તે છે જે અન્ય ઘણા દેશો પાસે નથી… ભારત પાસે વિવિધ ટેક્નોલોજીવાળા રિએક્ટરનો વૈવિધ્યસભર કાફલો છે… હું માનું છું કે ભારતનો ફાયદો છે અને મને આશા છે કે ભારતની જે અપેક્ષા છે તે ફળશે તેવું ગ્રોસીએ કહ્યું હરુ. વર્કશોપમાં સિંઘે નોંધ્યું હતું કે નવા સ્વચ્છ ઉર્જા વિકલ્પોની શોધ એ સ્વચ્છ આબોહવા પ્રતિબદ્ધતાઓ દ્વારા સ્વચ્છ ઉર્જા સંક્રમણ માટેના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના રોડમેપ સાથે સુસંગત છે જે દેશના અપડેટેડ ’રાષ્ટ્રીય રીતે નિર્ધારિત યોગદાન’ આબોહવા ક્રિયા લક્ષ્યો – માં પ્રતિબિંબિત થાય છે.