- ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં ગોળી લોકપ્રિય ઇન્જેક્ટેબલ દવાઓ મોઆન્ઝારો અને ઓઝેમ્પિક જેટલી અસરકારક હોઈ શકે છે.
- એલી લિલીએ જણાવ્યું હતું કે ગોળી સ્વરૂપમાં તેના GLP-1 ના ક્લિનિકલ પરિણામોએ ઓઝેમ્પિક જેવી બ્લોકબસ્ટર ઇન્જેક્ટેબલ દવાઓ જેવી સલામતી અને અસરકારકતાનો ડેટા દર્શાવ્યો છે.
એલી લિલી દ્વારા 17 એપ્રિલના રોજ જાહેર કરાયેલા ક્લિનિકલ ટ્રાયલના પરિણામો અનુસાર, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં બ્લડ સુગર ઘટાડવા અને વજન ઘટાડવા માટે દૈનિક ગોળી લોકપ્રિય ઇન્જેક્ટેબલ દવાઓ મોઆન્ઝારો અને ઓઝેમ્પિક જેટલી અસરકારક હોઈ શકે છે.
ઓર્ફોર્ગાલિપ્રોન નામની આ દવા, GLP-1 છે, જે દવાઓનો એક વર્ગ છે જે તેમની વજન ઘટાડવાની અસરોને કારણે બ્લોકબસ્ટર બની છે. પરંતુ બજારમાં હવે ઉપલબ્ધ GLP-1 મોંઘા છે, તેમને રેફ્રિજરેટરમાં રાખવા પડે છે અને ઇન્જેક્ટ કરવા પડે છે. સમાન પરિણામો આપતી ગોળીનો વ્યાપક ઉપયોગ થવાની શક્યતા છે, જોકે તે વધુ મોંઘી હોવાની પણ અપેક્ષા છે.
આ ઉપરાંત લિલીએ જણાવ્યું હતું કે તે આ વર્ષના અંતમાં સ્થૂળતા માટે ઓર્ફોર્ગીપ્રોન અને ડાયાબિટીસ માટે 2026ની શરૂઆતમાં માર્કેટિંગ કરવા માટે US ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (FDA) પાસેથી મંજૂરી લેશે. તેમજ ઉદ્યોગ વિશ્લેષકો અપેક્ષા રાખે છે કે આ દવા આવતા વર્ષે કોઈક સમયે મંજૂર થઈ જશે અને આખરે તે એક મોટી સફળતા બનશે. જ્યાં સુધી મંજૂરી ન મળે ત્યાં સુધી એલી લિલી દવાની કિંમત જાહેર કરે તેવી અપેક્ષા નથી.
“આપણે જે જોઈ રહ્યા છીએ તે સ્થૂળતા બજારના ભવિષ્ય માટેનો સંઘર્ષ છે,” નોર્થવેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીના આરોગ્યસંભાળ અર્થશાસ્ત્રી ક્રેગ ગાર્થવેટે જણાવ્યું. કંપનીએ એક સમાચાર પ્રકાશનમાં તેના પરિણામોનો સારાંશ જાહેર કર્યો, કારણ કે ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓએ અભ્યાસના પરિણામો પ્રાપ્ત કર્યા પછી તરત જ કરવાનું હોય છે, જે તેમના શેરના ભાવને અસર કરી શકે છે.
પરંતુ લીલીએ તેના અજમાયશમાંથી અંતર્ગત ડેટા જાહેર કર્યો ન હતો અને તેણે જાહેર કરેલા પરિણામોની બહારના નિષ્ણાતો દ્વારા તપાસ કરવામાં આવી ન હતી. તેમજ કંપનીએ જણાવ્યું હતું કે તે જૂનમાં ડાયાબિટીસ સંશોધકોની બેઠકમાં વિગતવાર પરિણામો રજૂ કરશે અને તેમને પીઅર-સમીક્ષા જર્નલમાં પ્રકાશિત કરશે.
આ ક્લિનિકલ ટ્રાયલમાં ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા 559 લોકોનો સમાવેશ થતો હતો. જેમણે 40 અઠવાડિયા સુધી નવી ગોળી અથવા “પ્લેસબો” લીધી હતી. ઓર્ફોર્ગલિપ્રોન લેતા દર્દીઓમાં, સમય જતાં રક્ત ખાંડના સ્તરનું માપ, A1C, 1.3% થી 1.6% સુધી ઘટી ગયું. ઓઝેમ્પિક અને મોન્જારોએ અસંબંધિત ટ્રાયલમાં સમાન પરિણામો આપ્યા. નવી ગોળી લેનારા 65% લોકોના લોહીમાં શર્કરાનું સ્તર સામાન્ય શ્રેણીમાં પાછું આવી ગયું.
નવી ગોળી લેતા દર્દીઓનું વજન પણ ઘટ્યું – સૌથી વધુ માત્રા લેનારા દર્દીઓનું સરેરાશ 7.25 કિલોગ્રામ વજન ઘટ્યું. તેમનું વજન ઘટાડવું 40 અઠવાડિયામાં ઓઝેમ્પિક સાથે મેળવેલા વજન ઘટાડા જેવું જ હતું, પરંતુ અસંબંધિત ટ્રાયલ્સમાં મોન્જારો સાથે મેળવેલા વજન ઘટાડા કરતા થોડું ઓછું હતું.
આડઅસરો ઇન્જેક્ટેબલ સ્થૂળતાની દવાઓ જેવી જ હતી – ઝાડા, અપચો, કબજિયાત, ઉબકા અને ઉલટી.
શક્ય છે કે જ્યારે દવાનો ઉપયોગ ખૂબ બહોળી સંખ્યામાં દર્દીઓમાં થાય છે, ત્યારે ફાયદા ઓછા થઈ શકે છે અને આડઅસરો વધુ ગંભીર હોઈ શકે છે.
GLP-1 ગોળીઓ વિકસાવવા માટે દોડતી કંપનીઓના નાના જૂથમાં એલી લિલી મોખરે છે. એવી મોટી ચિંતાઓ છે કે આવી ગોળીઓ ગંભીર આડઅસરો પેદા કરી શકે છે, જે દર્દીઓને તે લેવાથી નિરાશ કરે છે. આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં, ફાઇઝરે જણાવ્યું હતું કે એક ટ્રાયલ સહભાગીને “સંભવિત દવા-પ્રેરિત લીવરને નુકસાન” થયા પછી તેણે આવી ગોળી વિકસાવવાનું બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
પરંતુ એલી લિલીના પરીક્ષણોમાં, ઓર્ફોર્ગલિપ્રોનની લીવર પર કોઈ પ્રતિકૂળ અસર જોવા મળી નથી. પ્રોત્સાહક ડેટાના આધારે એલી લિલીના શેરમાં વધારો થયો. તેમજ 17 એપ્રિલના રોજ તે 14% વધ્યો, જેનાથી કંપનીના બજાર મૂલ્યમાં 100 બિલિયન ડોલરનો ઉમેરો થયો.
ઓર્ફોર્ગલિપ્રોનના સાત મુખ્ય ક્લિનિકલ ટ્રાયલમાંથી આ પહેલું હતું જેના પરિણામો આવ્યા. ડાયાબિટીસ વગરના લોકોમાં વજન ઘટાડવા માટે દવાનું પરીક્ષણ કેટલાક અન્ય પરીક્ષણો દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે. મેદસ્વી દર્દીઓમાં પરિણામો આ વર્ષના અંતમાં અપેક્ષિત છે. જો આ દવા સ્થૂળતા અને ડાયાબિટીસ માટે મંજૂર થાય છે, તો લિલીના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક અધિકારી ડૉ. ડેનિયલ સ્કોવરોન્સ્કીએ જણાવ્યું હતું કે કંપનીને વિશ્વાસ છે કે તેની પાસે માંગને પહોંચી વળવા માટે પૂરતી ગોળીઓ હશે.
“આગામી દાયકાઓમાં, વિશ્વભરમાં 700 મિલિયનથી વધુ લોકોને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ થશે, અને એક અબજથી વધુ લોકો મેદસ્વી હશે,” સ્કોવરોન્સ્કીએ જણાવ્યું. “વિશ્વભરના અબજો લોકો માટે ઇન્જેક્શન ઉકેલ હોઈ શકે નહીં.” , તેમજ લગભગ 12% અમેરિકન પુખ્ત વયના લોકો કહે છે કે તેઓએ GLP-1 લીધું છે. સેન્ટર્સ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન અનુસાર, લગભગ 40% અમેરિકનો મેદસ્વી છે, અને 10% થી વધુ લોકોને ડાયાબિટીસ છે, જેમાંથી મોટાભાગના લોકોને ટાઇપ 2 છે.
બજારમાં પહેલેથી જ ઉપલબ્ધ સૌથી લોકપ્રિય ઇન્જેક્ટેબલ દવાઓ એલી લિલી દ્વારા બનાવવામાં આવે છે, જે સ્થૂળતા માટે ઝેપાબાઉન્ડ અને ડાયાબિટીસ માટે મોન્જારો તરીકે તેની દવા વેચે છે, અને નોવો નોર્ડિસ્ક, જે સ્થૂળતા માટે વેગોવી અને ડાયાબિટીસ માટે ઓઝેમ્પિક તરીકે તેની દવા વેચે છે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ દવાઓની માંગમાં વધારો થયો હોવાથી, વધતા ખર્ચે નોકરીદાતાઓ અને સરકારી કાર્યક્રમો પર અસર કરી છે. જેઓ પહેલાથી જ પ્રિસ્ક્રિપ્શન દવાઓના વધતા ખર્ચ સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા હતા. આ ઉપરાંત ઓર્ફોર્ગલિપ્રોન હવે બજારનો વિસ્તાર કરવા અને તેમના બજેટ પર દબાણ વધારવા માટે તૈયાર છે.
એક રીતે, ઓર્ફોર્ગલિપ્રોનનું અસ્તિત્વ જ આધુનિક રસાયણશાસ્ત્રનો વિજય છે. ઇન્જેક્ટેબલ GLP-1 દવાઓ પેપ્ટાઇડ્સ છે – પ્રોટીનના નાના ટુકડા. (GLP એટલે ગ્લુકોગન જેવા પેપ્ટાઇડ.) પેપ્ટાઇડ્સ પેટ દ્વારા પચાય છે. તેથી, મૌખિક GLP-1 બનાવવા માટે, રસાયણશાસ્ત્રીઓએ એક એવો નોનપેપ્ટાઇડ બનાવવાનો માર્ગ શોધવો પડ્યો, જે પેપ્ટાઇડની જેમ જ કાર્ય કરે. જાપાની કંપની ચુગાઈ ફાર્માસ્યુટિકલના સંશોધકોએ 2018 માં લિલીને તેમની દવાનું લાઇસન્સ આપીને એક રસ્તો શોધી કાઢ્યો.
ઉકેલ એ હતો કે એક નાનો અણુ – પેપ્ટાઇડના કદના એક હજારમા ભાગનો – શોધવાનો જે પ્રોટીનમાં એક નાના ખિસ્સામાં ડૂબી જાય છે. જે GLP-1s માટે લક્ષ્ય છે. પ્રોટીનનો આકાર બદલાય છે, જે રીતે GLP-1 આખા પ્રોટીન સાથે જોડાય છે.
સ્કોવ્રોન્સ્કીએ કહ્યું કે, તે નાના પરમાણુને શોધવું એ “પવિત્ર ગ્રેઇલ” હતું
પરિણામ – એક ગોળી જે દિવસના કોઈપણ સમયે, ખોરાક સાથે કે વગર લઈ શકાય છે – પેપ્ટાઇડ દવાઓની દુનિયામાં લગભગ અજાણ્યું છે. ઇન્સ્યુલિન, કદાચ સૌથી સામાન્ય પેપ્ટાઇડ દવા, એક સદીથી વધુ સમયથી પ્રચલિત છે. ઇન્સ્યુલિનની ગોળી બનાવવા માટે વૈજ્ઞાનિકોના તીવ્ર પ્રયાસો છતાં, તે હજુ પણ માત્ર એક ઇન્જેક્શન છે. માનવ વૃદ્ધિ હોર્મોનનું પણ એવું જ છે. સંધિવા અને કેન્સર સહિત વિવિધ રોગોની સારવાર માટે વપરાતી દવાઓ પણ એવી જ છે.
નોવો નોર્ડિસ્કમાં GLP-1 ગોળી, રાયબેલ્સસ છે, પરંતુ તેમાં GLP-1 પેપ્ટાઇડ હોય છે, તેથી તે મોટી માત્રામાં લેવી જોઈએ અને તે ઇન્જેક્શન જેટલું અસરકારક નથી કારણ કે તેનો મોટાભાગનો ભાગ પચી જાય છે. પરંતુ ડાયાબિટીસના દર્દીઓ અને સ્થૂળતાથી પીડાતા લોકો માટે, ઇન્જેક્શનને બદલી શકે તેવી ગોળી ઘણા કારણોસર પરિવર્તનકારી બની શકે છે. એક કારણ એ છે કે તે સારવારને એવા લોકો માટે આકર્ષક બનાવી શકે છે જેઓ પોતાને ઇન્જેક્શન આપવાનો વિચાર પણ સહન કરી શકતા નથી.
હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના મેડિસિનના પ્રોફેસર અને હાર્વર્ડના જોસ્લિન ડાયાબિટીસ સેન્ટરના મુખ્ય શૈક્ષણિક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે તેમની પાસે ઘણા દર્દીઓ છે જેઓ ઓઝેમ્પિક અથવા મોન્જારોનું ઇન્જેક્શન આપવામાં અચકાતા હોય છે. “મોટાભાગના લોકો ગોળી લેવાનું પસંદ કરશે,” તેમણે કહ્યું.
ઓન્ટારિયોના બર્લિંગ્ટનમાં આવેલા વ્હાર્ટન મેડિકલ ક્લિનિકના ડિરેક્ટર વધુ આશાવાદી છે. સ્થૂળતા માટે ઓર્ફોર્ગલિપ્રોનના લિલીના અભ્યાસમાં દર્દીઓની નોંધણી કરાવનારા વ્હાર્ટને જણાવ્યું હતું કે એક ગોળી વિશ્વભરના વંચિત વસ્તી માટે GLP-1 સારવાર લાવી શકે છે.
“તે સરળતાથી ફેક્ટરીમાં બનાવી શકાય છે અને દરેક જગ્યાએ મોકલી શકાય છે,” તેમણે કહ્યું. પેપ્ટાઇડ્સ કરતાં તેનું ઉત્પાદન ઘણું ઓછું થશે અને તેને ખાસ ઇન્જેક્શન પેનમાં પેક કરવાની જરૂર નહીં પડે. તેને રેફ્રિજરેટરમાં રાખવાની જરૂર નથી. ત્યારે હાલમાં, આ દવાઓ ફક્ત એવા લોકો માટે જ ઉપલબ્ધ છે. જેમની પાસે વીમા કવરેજ છે અથવા જેઓ તેમના ખિસ્સામાંથી ખર્ચ કરી શકે છે. ફક્ત સમૃદ્ધ દેશો જ તેમની પાસે પ્રવેશ ધરાવે છે.
આ બદલાવાની શરૂઆત થઈ રહી છે: એલી લિલીએ તાજેતરમાં ભારતમાં તેની ઇન્જેક્ટેબલ GLP-1 દવા લોન્ચ કરી છે. અહીંના દર્દીઓને સામાન્ય રીતે આ દવા માટે દર મહિને ₹17,000 સુધી ચૂકવવા પડે છે, જે ભારતમાં મોટાભાગના લોકોની પહોંચની બહાર છે. નોવો નોર્ડિસ્કના ઓઝેમ્પિક અને વેગોવી આગામી વર્ષે કેટલાક દેશોમાં સામાન્ય બનવાની અપેક્ષા છે.
