ચીન અધિકારીઓ માટે, લગ્ન અને બાળજન્મમાં વધતી જતી રુચિ એક ગંભીર ચિંતાનો વિષય બની છે. ચીનની વસ્તી ૧.૪ અબજ છે, જે વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે – અને તે ઝડપથી વૃદ્ધ થઈ પામી રહ્યું છે
ગયા વર્ષે ચીનમાં લગ્નોમાં પાંચમા ભાગનો ઘટાડો થયો હતો, જે વિશ્વના બીજા ક્રમના સૌથી મોટા અર્થતંત્રને જોખમમાં મૂકતા વસ્તી વિષયક સંકટને દૂર કરવાના સરકારના પ્રયાસોને આંચકો આપ્યો હતો.
શનિવારે (૮ ફેબ્રુઆરી) ચીનના નાગરિક બાબતોના મંત્રાલય દ્વારા જાહેર કરાયેલા આંકડા મુજબ, લગ્ન નોંધણીની સંખ્યા ઘટીને ૬૧ લાખ થઈ ગઈ છે, જ્યારે રોગચાળા પછી ૨૦૨૩માં આ સંખ્યા વધીને લગભગ ૭૭ લાખ થવાની ધારણા છે. ગયા વર્ષના આંકડા ૧૯૮૬માં જાહેર રેકોર્ડ શરૂ થયા પછી લગ્નોની સૌથી ઓછી સંખ્યા દર્શાવે છે અને ૨૦૧૩માં પહોંચેલા શિખર કરતાં અડધા કરતાં પણ ઓછા છે.
૧.૪ અબજ વસ્તી ધરાવતા દેશમાં વધુ લોકોને લગ્ન કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં નિષ્ફળતા, ચીનના જન્મ દરમાં તીવ્ર ઘટાડાને રોકવા માટે સંઘર્ષ કરી રહેલી સરકાર માટે એક પડકાર આપે છે. નવા બાળકોની નોંધણી માટે સામાન્ય રીતે લગ્ન પ્રમાણપત્રની જરૂર પડે છે, જોકે કેટલીક જગ્યાએ આ જરૂરિયાત નાબૂદ કરવામાં આવી છે, જેથી એકલ માતા-પિતા અથવા અપરિણીત યુગલો પરિણીત યુગલો જેવા જ અધિકારોનો આનંદ માણી શકે.
બ્લૂમબર્ગ ઇન્ટેલિજન્સના વિશ્લેષક એડા લીએ જણાવ્યું હતું કે, “યુવાનોમાં બેરોજગારીનું પ્રમાણ વધુ હોવાથી અને લગ્નમાં અવરોધો વધતા હોવાથી યુવાનોમાં 2024માં લગ્ન કરવાની ઇચ્છા ઓછી થઈ ગઈ છે.” “યુવાનો તેમના ભવિષ્ય વિશે વધુ ચિંતિત હોવાથી, તેઓ કુટુંબ શરૂ કરવાને બદલે વ્યક્તિગત ખુશીઓ પૂર્ણ કરવા તરફ વળીં રહ્યા છે. અમારું માનવું એ છે કે ચીનનો લગ્ન દર લાંબા સમય સુધી ઘટતો રહેશે.” તો ગયા ડિસેમ્બરમાં ૧૬ થી ૨૪ વર્ષની વયના લોકોમાં બેરોજગારીનો દર ૧૫.૭% હતો, જે એક વર્ષ અગાઉના સ્તર કરતા લગભગ એક ટકા વધુ હતો, પરંતુ તાજેતરના મહિનાઓમાં તેમાં ઘટાડો થયો છે. 2023 માં યુવા બેરોજગારી ઐતિહાસિક ઊંચાઈએ પહોંચ્યા પછી ચીને આ આંકડાની ગણતરી કરવાની પદ્ધતિ બદલી નાખી.
ગયા વર્ષે પણ નોંધણીઓમાં ઘટાડો થયો હશે કારણ કે 2024 લગ્નો માટે અશુભ વર્ષ હતું – જેને “વિધવા વર્ષ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ડેટા દર્શાવે છે કે લગભગ 2.6 મિલિયન લોકોએ છૂટાછેડા માટે અરજી કરી હતી, જે 2023 થી 1.1% વધુ છે.
જન્મ દરમાં થોડો વધારો થવા છતાં, 2024 માં ચીનની વસ્તી સતત ત્રીજા વર્ષે ઘટશે. આ સુધારો એવી માન્યતાને આભારી છે કે ચીની રાશિમાં ડ્રેગનનું વર્ષ બાળકોના જન્મ માટે ભાગ્યશાળી હોય છે.
છતાં, ગયા વર્ષે ૧૯૪૯માં પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇનાની સ્થાપના પછી જન્મનો બીજો સૌથી ઓછો આંકડો જોવા મળ્યો, જે અર્થતંત્ર માટે સતત લાંબા ગાળાના જોખમોને રેખાંકિત કરે છે કારણ કે ઘટતા કાર્યબળ વૃદ્ધિ પર દબાણ લાવે છે.
છેલ્લા દાયકામાં લગ્નોની સંખ્યામાં સતત ઘટાડો જોવા મળ્યો છે, 2019 માં વાર્ષિક આંકડો 10 મિલિયનથી નીચે આવી ગયો છે. ગયા ઓક્ટોબરમાં એક ભાષણમાં, ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે લગ્ન, પ્રજનન અને પરિવાર પ્રત્યે યુવાનોના વલણને આકાર આપવા માટે મજબૂત માર્ગદર્શન આપવાનું આહ્વાન કર્યું હતું.
ઓગસ્ટમાં, ચીને એક ડ્રાફ્ટ કાયદાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો જે લગ્ન માટે નોંધણી કરાવવાનું સરળ અને છૂટાછેડા માટે અરજી કરવાનું મુશ્કેલ બનાવશે, જેના કારણે લોકોમાં ભારે રોષ ફેલાયો હતો અને નેટીઝન્સે અધિકારીઓના હેતુઓ પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા.
ગયા વર્ષે ચીનમાં લગ્ન નોંધણીમાં તીવ્ર ઘટાડો એ વિષય સોમવારે (૧૦ ફેબ્રુઆરી) ચીની સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ વેઇબો પર ટ્રેન્ડ કરી રહ્યો હતો, જ્યાં કેટલીક ટોચની ટિપ્પણીઓએ લગ્નમાં સામેલ નાણાકીય મુશ્કેલીઓ તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું.
એક યુઝરના શબ્દોમાં, “જીવન પહેલેથી જ ખૂબ કંટાળાજનક છે. લગ્ન કરવાની હિંમત કોની પાસે છે?”
બીજી એક ટિપ્પણીમાં લખ્યું હતું: “લગ્ન કરવા એ એક મોટો ખર્ચ છે. આ વર્ષે મને અચાનક લાગ્યું કે સિંગલ રહેવું ખૂબ જ સારું છે, મારા પર એટલું દબાણ નથી અને હું મારી પોતાની કમાણીનો ખર્ચ કરી શકું છું.”
