- મહિલાનો હિસ્સો વ્યવસાય લોનમાં 14% અને ગોલ્ડ લોનમાં 6% વધ્યો
- લોન લેનાર 60% મહિલા અર્ધ-શહેરી અથવા ગ્રામીણ વિસ્તારોની
વિકસીત દેશોની જેમ ભારતમાં પણ મહિલાઓ આર્થિક રીતે સદ્ધર થઇ રહી છે અને નાણાં-રોકાણ સંબંધિત નિર્ણયો જાતે લઇ રહી છે. દેશમાં છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં પુરૃષોની તુલનાએ મહિલા લોનધારકોની સંખ્યામાં ઝડપી વધારો જોવા મળ્યો છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષોમાં, ભારતે મહિલા સશક્તિકરણમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ જોઈ છે, જે સરકારી પહેલ, બદલાતા સામાજિક ધોરણો અને વધતી જતી જાગૃતિ દ્વારા પ્રેરિત છે. સરકારે છોકરીઓના શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા અને લિંગ-આધારિત હિંસા સામે લડવા માટે બેટી બચાવો બેટી પઢાઓ પહેલ જેવી અનેક યોજનાઓ શરૂ કરી છે.
વધુમાં, મહિલાઓના અધિકારોનું રક્ષણ કરવા અને તેમને વધુ સ્વાયત્તતા પ્રદાન કરવા માટે ટ્રિપલ તલાક કાયદો અને POSH કાયદા જેવા કાયદા ઘડવામાં આવ્યા છે. વધુમાં, કાર્યબળમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધી છે, જેમાં વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વધુ મહિલાઓ નેતૃત્વની ભૂમિકાઓ ભજવી રહી છે. ડિજિટલ પ્લેટફોર્મના ઉદયથી મહિલાઓને નવી આર્થિક તકો, આરોગ્યસંભાળ સેવાઓ અને શિક્ષણનો ઉપયોગ કરવામાં પણ સક્ષમ બનાવ્યું છે, જેનાથી લિંગ તફાવત ઓછો થયો છે અને વધુ સમાવિષ્ટ સમાજનું નિર્માણ થયું છે. એકંદરે, પડકારો ચાલુ હોવા છતાં, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં થયેલી પ્રગતિ નોંધપાત્ર રહી છે, અને ભારત તેની મહિલાઓ માટે વધુ સમાન અને સશક્ત ભવિષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યું છે.
ત્યારે આ અંગેના એક અહેવાલ અનુસાર, 2019 અને 2024 ની વચ્ચે ધિરાણ માંગતી મહિલાઓમાં ત્રણ ગણો વધારો થયો, જે મહિલા ઉધાર લેનારાઓમાં વધતી માંગને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જ્યારે લોન લેનાર લગભગ 60% મહિલા અર્ધ-શહેરી અથવા ગ્રામીણ વિસ્તારોની હતી.
2019 થી, વ્યવસાય લોન ઉત્પત્તિમાં મહિલાઓનો હિસ્સો 14% વધ્યો છે અને ગોલ્ડ લોનમાં તેમનો હિસ્સો 6% વધ્યો છે, સરકારી થિંક ટેન્ક નીતિ આયોગ, ટ્રાન્સયુનિયન સિબિલ અને માઇક્રોસેવ કન્સલ્ટિંગ દ્વારા તૈયાર કરાયેલા અહેવાલ મુજબ, ગયા વર્ષે ડિસેમ્બર સુધીમાં વ્યવસાય લોન લેનારાઓમાં મહિલાઓનો હિસ્સો 35% છે.
આ અહેવાલ દેશના આર્થિક વિકાસમાં મહિલાઓની વિકસતી ભૂમિકાની તપાસ કરે છે, તેમની અપ્રચલિત ક્ષમતા અને તેઓ જે પ્રણાલીગત અવરોધોનો સામનો કરે છે તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. દેશની વસ્તીમાં મહિલાઓ લગભગ અડધી છે પરંતુ જીડીપી માં તેમનો ફાળો માત્ર 18% છે. અહેવાલ દર્શાવે છે કે 30 વર્ષથી ઓછી ઉંમરની મહિલાઓ રિટેલ ક્રેડિટમાં માત્ર 27% હિસ્સો ધરાવે છે, જ્યારે પુરુષો માટે 40% છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, 2024 સુધીમાં, મહિલાઓ દ્વારા લેવામાં આવતી 42% લોન વ્યક્તિગત ધિરાણ માટે હતી, જે 2019 માં 39% થી નજીવી વધારો છે. જ્યારે વ્યવસાય ક્ષેત્રોમાં મહિલાઓને ધિરાણ પુરવઠો સુધર્યો છે, ત્યારે મહિલાઓ દ્વારા લેવામાં આવતી મોટાભાગની લોન સોના પર ચાલુ રહે છે – 2024 માં મહિલાઓ દ્વારા લેવામાં આવેલી બધી લોનમાંથી 36% ગોલ્ડ લોન હતી, જે 2019 માં લેવામાં આવેલી 19% લોન હતી,
ત્યારે આ અંગે નીતિ આયોગના સીઈઓએ મહિલાઓને પ્રોત્સાહન આપતા જણાવ્યું હતું કે, “આ તારણો પ્રોત્સાહક છે. મહિલાઓ દ્વારા સક્રિય રીતે તેમના ક્રેડિટ સ્વાસ્થ્યનું નિરીક્ષણ કરવામાં વાર્ષિક ધોરણે 42% વધારો નાણાકીય જાગૃતિ અને જવાબદાર ધિરાણ વ્યવસ્થાપન તરફ નોંધપાત્ર પગલું દર્શાવે છે,”
