- સૌથી વધુ 2,397 ડોલ્ફિન ગંગા અને તેની ઉપનદીઓમાં નોંધાઇ
દેશમાં પહેલીવાર નદીમાં હાજર ડોલ્ફિનની સંખ્યા પર સર્વે હાથ ધરવામાં આવ્યો છે. જેમાં એવું જાણવા મળ્યું છે કે દેશભરની ઘણી નદીઓમાં કુલ 6,327 ડોલ્ફિન માછલીઓ હાજર છે. જેમાંથી સૌથી વધુ ડોલ્ફિન ગંગામાં જોવા મળે છે. આ સર્વેક્ષણ વર્ષ 2021 અને 2023 ની વચ્ચે ગંગા અને બ્રહ્મપુત્રના લગભગ 8406 કિમી લાંબા વિસ્તારમાં કરવામાં આવ્યું હતું. આ સર્વેક્ષણમાં બંને નદીઓની ઉપનદીઓનો પણ સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. આ ઉપરાંત, વ્યાસ નદીના ૧૦૧ કિમી લાંબા ભાગનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.
સોમવારે ગીર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન ખાતે નેશનલ બોર્ડ ફોર વાઇલ્ડલાઇફ (NBW) ની 7મી બેઠક દરમિયાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી રજૂ કરાયેલા રિવર ડોલ્ફિનની વસ્તી સ્થિતિ – ૨૦૨૪ રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે આઠ ભારતીય રાજ્યો – ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, ઝારખંડ, રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ, આસામ અને પંજાબ – માં આ સસ્તન પ્રાણીઓની હાજરી નોંધાઈ છે. સૌથી વધુ સંખ્યા (૨,૩૯૭) ઉત્તર પ્રદેશમાં જોવા મળી હતી, ત્યારબાદ ૨,૨૨૦ બિહારમાં જોવા મળી હતી. ફક્ત ત્રણ સાથે, પંજાબમાં સૌથી ઓછી સંખ્યા નોંધાઈ હતી.
યુપીમાં કુલ ૩,૪૫૩ કિમીનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં મુખ્ય પ્રવાહની ગંગા અને તેની ઉપનદીઓ, જેમાં ચંબલ, યમુના, રાપ્તી, શારદા, ગેરુવા-કૌરિયાલા, ઘાઘરા અને ગંડક નદીનો ભાગ શામેલ હતો, આવરી લેવામાં આવ્યો હતો. ગંગા નદીના ડોલ્ફિનની કુલ વસ્તી ૨,૩૯૭ હોવાનો અંદાજ છે, જેનો સામનો દર ૦.૬૯/કિમી છે. આ પટ્ટામાં સૌથી વધુ મુલાકાતો ચંબલ નદીમાં ૪૭ કિમીના ભિંડ-પચનદા (૨.૬૮/કિમી) વિસ્તારમાં જોવા મળી હતી, ત્યારબાદ ૩૮૦ કિમી કાનપુર-વિંધ્યચલ લંબાઈ (૧.૮૯/કિમી) હતી.
બિહારમાં ઘાઘરા, ગંડક, કોસી અને સોન જેવી ઘણી ઉપનદીઓ ગંગામાં જોડાતી હોવાથી, આદર્શ નદીના આકારશાસ્ત્ર સાથે જોડાયેલી, ડોલ્ફિનની ઘનતા વધવાની શક્યતાને સરળ બનાવતી સરેરાશ પાણીની ઊંડાઈ, ૫.૯૬±૨.૯ મીટર છે, જે ડોલ્ફિનની વધુ ઘનતાની શક્યતાને સરળ બનાવે છે. ચૌસાથી મણિહારી સુધીના પટ્ટામાં, જે મુખ્ય પ્રવાહ ગંગાને આવરી લે છે, ૫૯૦ કિમીમાં ૧,૨૯૭ ડોલ્ફિન છે, જેના પરિણામે એન્કાઉન્ટર રેટ ૨.૨૦/કિમી છે, અને તે દેશના સૌથી ગીચ વસ્તીવાળા પટ્ટાઓમાંનો એક છે.
ઝારખંડના મણિહારીથી રાજમહેલ સુધીના ૫૯ કિમીના પટ્ટામાં ડોલ્ફિન એન્કાઉન્ટર રેટ ૨.૭૫/કિમી અને વસ્તી ૧૬૨ હતી. ચંબલ નદી મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન અને ઉત્તર પ્રદેશ વચ્ચેની સરહદ દર્શાવે છે. રાષ્ટ્રીય ચંબલ અભયારણ્ય સહિત નદીના કુલ ૧૯૫ કિમીનો સર્વે નાગરથી ભિંડ સુધી કરવામાં આવ્યો હતો, અને આ પટ્ટામાં કુલ ૯૫ ડોલ્ફિન હોવાનો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો, જેનો એન્કાઉન્ટર રેટ ૦.૪૯/કિમી હતો.
