પંબન બ્રિજ: ભારતમાં માળખાગત વિકાસ સતત પ્રગતિ કરી રહ્યો છે અને આ શ્રેણીમાં એક મહત્વપૂર્ણ સિદ્ધિ એશિયાનો પ્રથમ વર્ટિકલ લિફ્ટ બ્રિજ છે. તે આધુનિક ટેકનોલોજી અને એન્જિનિયરિંગનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે, જે ફક્ત ટ્રાફિકને જ નહીં પરંતુ નેવિગેશનને પણ સરળ બનાવશે. આ પુલ તમિલનાડુમાં પંબન પુલના સ્થાને બનાવવામાં આવી રહ્યો છે, જે રામેશ્વરમને મુખ્ય ભૂમિ સાથે જોડે છે.
વર્ટિકલ લિફ્ટ બ્રિજ એ એક એવો પુલ છે જેની મધ્ય રચના (સ્પેન) જરૂર પડ્યે ઉંચી કરી શકાય છે જેથી જહાજો અને બોટ તેની નીચેથી સરળતાથી પસાર થઈ શકે. તે પરંપરાગત ડ્રોબ્રિજથી અલગ છે કારણ કે મધ્ય ભાગ ઊભી રીતે ઉપર જાય છે, જેનાથી મોટા જહાજો અવરોધ વિના પસાર થઈ શકે છે.
પંબન વર્ટિકલ લિફ્ટ બ્રિજની વિશેષતાઓ
આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ: આ પુલ સંપૂર્ણપણે ઇલેક્ટ્રો-મિકેનિકલ સિસ્ટમ દ્વારા સંચાલિત થશે, જે તેનું સંચાલન ઝડપી અને સુરક્ષિત બનાવશે.
ઊંચાઈ અને લંબાઈ: આ નવો પુલ 2.05 કિલોમીટર લાંબો હશે અને તેનો લિફ્ટિંગ સ્પાન 63 મીટર લાંબો હશે.
સારી પરિવહન સુવિધા: આ પુલના નિર્માણથી, રેલ ટ્રાફિક વધુ સરળતાથી ચાલશે અને દરિયાઈ ટ્રાફિકમાં પણ કોઈ અવરોધ નહીં આવે.
મજબૂતાઈ અને સલામતી: જૂના પંબન પુલની તુલનામાં, નવો પુલ વધુ મજબૂત અને આધુનિક હશે, જે તેને તોફાનો અને અન્ય કુદરતી આફતોનો સામનો કરવા માટે વધુ સારી રીતે સક્ષમ બનાવશે.
દરિયાઈ વેપારને પ્રોત્સાહન: આ પુલના નિર્માણથી વેપારી જહાજો અને માછીમારી બોટોના સંચાલનને સરળ બનાવશે.
આ પુલનું ઐતિહાસિક અને આર્થિક મહત્વ
પંબન પુલ ઐતિહાસિક રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે ભારતનો પહેલો દરિયાઈ પુલ હતો, જે ૧૯૧૪માં બંધાયો હતો. નવો વર્ટિકલ લિફ્ટ બ્રિજ આ ભવ્ય વારસાને વધુ આગળ લઈ જશે.
બીજો પુલ કેમ
લિફ્ટ બ્રિજની જરૂરિયાત અનેક અવરોધોને કારણે ઊભી થઈ. હાલના રેલ પુલ પર રોડ પુલ પહેલેથી જ બનાવવામાં આવ્યો છે, જેના કારણે હાલના માળખાને ખલેલ પહોંચાડ્યા વિના વધુ ઊંચાઈએ નવો પુલ બનાવવો અવ્યવહારુ બની ગયો છે.
વધુમાં, આ પ્રદેશના દરિયાકાંઠાના પવનો, જે દરરોજ સરેરાશ 40 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે ફૂંકાય છે, તે બીજો પડકાર ઉભો કરે છે. વધુ ઊંચાઈ પર દરિયાઈ પુલ બનાવવાથી સલામતીનું જોખમ ઊભું થઈ શકે છે, કારણ કે ભારે પવન ટ્રેનના ડબ્બાને અસ્થિર બનાવી શકે છે.
આ નવો પુલ જર્મની અને સ્પેનમાં સમાન ગતિશીલ રેલ પુલો પર આધારિત છે. RVNL ના નિષ્ણાતોએ સમાન માળખાંનો અભ્યાસ કરવા માટે સ્પેનમાં વેલેન્સિયા અને બાર્સેલોના અને જર્મનીમાં હેમ્બર્ગ બંદરની મુલાકાત લીધી હતી.
વેલેન્સિયાનો રેલ પુલ આડી રીતે ઝૂલે છે જેથી ફેરીની અવરજવર થઈ શકે. બાર્સેલોનાનો ડબલ બેસ્ક્યુલ બ્રિજ ઊભી રીતે ખુલે છે અને તે હેમ્બર્ગ બંદરમાં પમ્બન ખાતેના નવા માળખા જેવો જ ઊભી લિફ્ટ બ્રિજ છે. “જોકે, તે [પંબન પુલ] હેમ્બર્ગ પુલની માત્ર પ્રતિકૃતિ નથી,” RVNL ના ચીફ પ્રોજેક્ટ મેનેજર ટી.કે. પદ્મનાભન કહે છે.
આ પુલ સ્પેનિશ કંપનીઓ દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યો હતો, જેમણે પંબનની મુશ્કેલ દરિયાઈ પરિસ્થિતિઓ તેમજ ચક્રવાત અને ભારે પવનની સંભાવના ધરાવતા વિસ્તારમાં તેનું સ્થાન ધ્યાનમાં લેવું પડ્યું હતું.
ઝડપી રેલ મુસાફરી સુનિશ્ચિત કરવી
અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતીય રેલ્વે નવા પુલના ઉદઘાટન પછી 111 વર્ષ જૂના પંબન પુલ, જે ડબલ-બેસ્ક્યુલ મૂવેબલ સ્ટ્રક્ચર છે, તેને તોડી પાડવાનો નિર્ણય લેશે. 24 ફેબ્રુઆરી, 1914 ના રોજ કાર્યરત થયેલો જૂનો રેલ્વે પુલ તે સમયની સૌથી અદ્યતન તકનીકોમાંનો એક હતો.
૧૯૮૮માં તેની સમાંતર રોડ બ્રિજ બનાવવામાં આવ્યો ત્યાં સુધી, તે મુખ્ય ભૂમિ અને રામેશ્વરમ, જ્યાં પ્રખ્યાત રામનાથસ્વામી મંદિર આવેલું છે, અને લોકપ્રિય પર્યટન સ્થળ ધનુષકોડી વચ્ચે એકમાત્ર જોડતો રસ્તો હતો.
ભારતનો પ્રથમ દરિયાઈ પુલ હોવા ઉપરાંત, તે 2010 માં મુંબઈના બાંદ્રા-વરલી સી લિંકના ઉદઘાટન સુધી દેશનો સૌથી લાંબો પુલ પણ હતો.
ડિસેમ્બર 2022 માં જૂના પુલના સ્વાસ્થ્યનું નિરીક્ષણ કરવા માટે સ્થાપિત સેન્સરમાં કેટલીક ખામીઓ જોવા મળ્યા બાદ તેને ટ્રેન ટ્રાફિક માટે બંધ કરવામાં આવ્યો હતો.
જૂના પુલના લિફ્ટ સ્પાન પર ગતિ મર્યાદા 10 કિમી પ્રતિ કલાક હતી, પરંતુ નવી રચના મધ્ય સ્પાન પર મહત્તમ 50 કિમી પ્રતિ કલાક અને બાકીના પુલ પર 75 કિમી પ્રતિ કલાકની ગતિને મંજૂરી આપશે.
રેલવે અધિકારીઓનો દાવો છે કે આનાથી ટ્રેનો 5 મિનિટથી ઓછા સમયમાં સમુદ્ર પાર કરી શકશે, જેનાથી અગાઉના 30 મિનિટના મુસાફરીના સમયમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે. આ પુલનો ઉપયોગ એક દિવસમાં સત્તર મેલ/એક્સપ્રેસ ટ્રેનો કરી શકે છે.
જૂના રેલ પુલ બંધ થયા પછી, બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્ર વચ્ચેનો દરિયાઈ ટ્રાફિક હિંદ મહાસાગરમાં શ્રીલંકાની સરહદ દ્વારા વાળવામાં આવ્યો હતો. નવી નેવિગેશન ચેનલ ખુલવાથી જહાજોના શિપિંગ માટે સમય અને નાણાંની બચત થશે અને રામેશ્વરમ ફરીથી રેલ દ્વારા મુખ્ય ભૂમિ ભારત સાથે જોડાશે.
આર્થિક દૃષ્ટિકોણથી, આ પુલ પ્રવાસન અને વ્યવસાયને પ્રોત્સાહન આપશે. રામેશ્વરમ એક પ્રખ્યાત ધાર્મિક અને પર્યટન સ્થળ છે, અને આ નવો પુલ ત્યાં મુસાફરીને સરળ બનાવશે. વધુમાં, તેનાથી માછીમારી અને અન્ય દરિયાઈ વ્યવસાયોને ફાયદો થશે.
પર્યાવરણીય અને સામાજિક અસર
આ પુલને પર્યાવરણને અનુકૂળ બનાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યો છે જેથી દરિયાઈ ઇકોસિસ્ટમ પર તેની ઓછામાં ઓછી અસર પડે. ઉપરાંત, તે સ્થાનિક લોકોને રોજગારની નવી તકો પૂરી પાડશે અને પ્રદેશના આર્થિક વિકાસને વેગ આપશે.
Conclusion
પંબન વર્ટિકલ લિફ્ટ બ્રિજ ભારત માટે ગર્વની વાત છે. તે માત્ર દેશની એન્જિનિયરિંગ ક્ષમતાઓને જ પ્રતિબિંબિત કરતું નથી પરંતુ ટ્રાફિક અને વેપાર માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગથિયું પણ છે. આ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ થવાથી દક્ષિણ ભારતમાં કનેક્ટિવિટી અને સમૃદ્ધિમાં નોંધપાત્ર વધારો થશે. ભારતનો આ પહેલો વર્ટિકલ લિફ્ટ બ્રિજ ભવિષ્યની ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિ તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું સાબિત થશે.
