અરુણાચલ પ્રદેશ.

અરુણાચલ પ્રદેશ ભારતના ઓગણત્રીસ રાજ્યો મા થી ઉત્તર પૂર્વ છેડે આવેલું રાજ્ય છે. અરુણાચલ પ્રદેશ દક્ષિણમાં આસામ અને નાગાલેંડ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદ પશ્ચિમમાં ભૂતાન સાથે, પૂર્વ મા મ્યાનમાર સાથે અને ઉત્તરમાં ચીન સાથે ધરાવે છે. તેનું પાટનગર ઇટાનગર છે. અરુણાચલ પ્રદેશની તિબેટ સાથે તેના સાંસ્કૃતિક વંશીય અને ભૌગોલિક નિકટતા ના કારણે બંને PRC અને ROC સાથે પ્રાદેશિક વિવાદ છે. અરુણાચલ પ્રદેશ ભારત અને ચીનવચ્ચેના વિવાદમાં સપડાયેલ બે મુખ્ય પ્રદેશોમાંનો એક છે. આવો બીજો પ્રદેશ અકસાઇ ચીન છે.

રાજ્યના મુખ્ય ભાગ છે જે અગાઉ નોર્થ-ઇસ્ટ ફ્રન્ટિયર એજન્સી તરીકે ઓળખાય છે, ચીન દ્વારા વિવાદાસ્પદ તરીકે સિમલા સમજૂતીની કાયદેસરતા તે માન્ય રાખતુ નથી. ચીન દક્ષિણ તિબેટ તરીકે મોટાભાગના રાજ્યનો દાવો કરે છે. આ રાજ્યમાં જલ ઉર્જાના વિકાસ માટે સંભવિત તકો જોવા મળે છે.

અરુણાચલ પ્રદેશ, જેના નામનો અર્થ ઉગતા સૂર્યની જમીન છે, તે સંસ્કૃતમાં પણ વનસ્પતિશાસ્ત્રીઓના સ્વર્ગ તરીકે ઓળખાય છે. ભૌગોલિક દૃષ્ટિએ, તે ઉત્તર-પૂર્વ ભારતીય રાજ્યોમા સૌથી મોટું રાજ્ય છે. બીજા ઉત્તર-પૂર્વ ભારતીય રાજ્યોની જેમ અરુણાચલ પ્રદેશ ના લોકો ના મૂળ તિબેટ-બર્મન પ્રજાતિ છે. તાજેતરના સમયમાં, ભારત અને બીજા દેશોમાં વિવિધ ભાગોમાં સ્થળાંતર કરીને આવેલા લોકોની મોટી સંખ્યામાં રાજ્યની વસ્તી સાથે વ્યાપક આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક સંબંધો બાંધવામાં આવ્યા છે. વિવિધ સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓ સાથે સમૃદ્ધ અરુણાચલ પ્રદેશ ભારતીય ઉપખંડમાં સૌથી વધુ પ્રાદેશિક ભાષાઓ ધરાવે છે

ઇટાનગર : હિલ સ્ટેશન 

‘ઇટાનગર શહેર ભારતના ઉત્તર પૂર્વ છેડે આવેલા અરુણાચલ પ્રદેશ રાજ્યનું પાટનગર છે. ઈટાનગર તેના પર્વતીય ભૂપૃષ્ઠના કારણે ખુબ જ રળીયામણું શહેર છે. આ શહેર હિમાલયની તળેટીમાં વસેલું છે. સમુદ્રતળથી આ સ્થળની ઊંચાઈ ૩૫૦ મીટર જેટલી છે.

આ શહેર અરૂણાચલ પ્રદેશની રાજધાની હોવાને કારણે, અહીં સુધી આવવા માટે સડક માર્ગોની ખુબ જ સારી વ્યવસ્થા ઉપલબ્ધ છે. ગુવાહટી અને ઈટાનગરના નાહરલાગુન વચ્ચે હેલીકૉપ્ટર સેવાનો વિકલ્પ પણ ઉપલબ્ધ છે. આ ઉપરાંત પર્યટક બસો દ્વારા પણ ગુવાહટીથી ઈટાનગર પંહોચી શકાય છે. ગુવાહટીથી ઈટાનગર સુધી ડીલક્સ બસ પણ દોડે છે

તવાંગ : પ્રસિદ્વ બૌદ્વ મઠ.

તવાંગ ભારત દેશના ઉત્તરપૂર્વ ભાગમાં આવેલા અરુણાચલ પ્રદેશ રાજ્યના તવાંગ જિલ્લામાં આવેલું નગર છે. તવાંગમાં તવાંગ જિલ્લાનું મુખ્યાલય છે. આ નગર ૩૦૪૮ મીટરની ઊંચાઈએ આવેલું છે. શરુઆતમાં આ નગર પશ્ચિમ કમેન્ગ જિલ્લાનું મુખ્યાલય હતું પણ તવાંગ આ જિલ્લો બન્યા પછી તે તવાંગ જિલ્લાનું મુખ્યા લય છે.

આસામ

આસામ ઉત્તર પૂર્વી ભારતનું એક રાજ્ય છે. આસામની આજુ બાજુ બીજા બધા ઉત્તર પૂર્વી ભારતીય રાજ્યો છે. આસામમાં ભારતની ભૂતાન તથા બાંગ્લાદેશસાથેની સરહદનો હિસ્સો છે

જોરહાટ : કાઝીરંગા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન (વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ)

કાઝીરંગા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન  ભારતના આસામ રાજ્યના ગોલાઘાટ અને નાગાંવ જિલ્લામાં આવેલ છે. આ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનને વિશ્વ ધરોહર સ્થળ તરિકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યું છે. ભારતીય ગેંડા પ્રજાતિના બે તૃતિયાંશ ગેંડાઓ અહીં રહે છે. સુરક્ષીત ક્ષેત્રોમાં વાઘની વસ્તીની સૌથી વધારે ગીચતા કાઝીરંગામાં છે અને તેને ૨૦૦૬માં વાઘ અભયારણ્ય જાહેર કરાયું છે. આ ઉદ્યાન એશિયાઈ હાથી, પાણીની જંગલી ભેંસ અને સાબર (બારાસીંઘા)નું ઘર છે. બર્ડ લાઈફ ઈંટરનેશનલ દ્વારા કાઝીરંગાને પક્ષીઓના સંરક્ષણ માટે મહત્ત્વપૂર્ણ સ્થળ જાહેર કર્યું છે. ભારતનાં અન્ય અભયારણ્યોની તુલનામાં કાઝીરંગાએ વન્ય જીવન સંરક્ષણમાં વધુ સફળતા મેળવી છે. પૂર્વી હિમાલયના કિનારે જૈવિક વિવિધતા ભરેલા આ ક્ષેત્રમાં વન્ય જીવનની ઘણી પ્રજાતિઓ જોવા મળે છે.

કાઝીરંગા એક વિશાળ કલળવાળું ક્ષેત્ર છે જેમાં ઊંચા ઊંચા હાથી ઘાસ ઉગે છે. આ એક ગીચ પહોળા પાંદડાઓ વાળા જંગલોનું ક્ષેત્ર છે. એકબીજાને છેદતી ચાર મુખ્ય નદીઓ અહીંથી વહે છે જેમાની એક બ્રહ્મપુત્રા છે. આ ઉપરાંત બીલ તરીકે ઓળખાતા નાના તળાવો પણ છે. ઘણાં પુસ્તકો, ગીતો અને દસ્તાવેજી ચિત્રોનો વિષય કાઝીરંગા રહી ચુક્યું છે. ૧૯૦૫માં અભયારણ્ય ઘોષીત આ ઉદ્યાને ૨૦૦૫માં પોતાની ૧૦૦મી વર્ષગાંઠ ઉજવી.

માનસ : ટાઇગર રિઝર્વવાઘ  ફેલિડે (બિલાડી, જંગલી બિલાડી વગેરે)ના પરિવારનો એક સભ્ય છે. જે પેન્થેરા ઉત્પત્તિમાં ચાર મોટી બિલાડીઓમાં સૌથી મોટામાં મોટો છે. પૂર્વ અને દક્ષિણ એશિયાના મોટા ભાગમાં પોતાનું મૂળ સ્થાન ધરાવતા આ વાધ અન્ય પ્રાણીઓનો શિકાર કરનાર અને પોતાને માંસ ખાવા માટે ફરજ પાડનાર હતો. મહત્તમ4 metres (13 feet) લંબાઇ ધરાવતા અને 300 કિલોગ્રામનું વજન (660 પાઉન્ડ) ધરાવતા વાધની પેટા જાતોના કદને સૌથી મોટા લુપ્ત થઇ ગયેલા ક્ષેત્રો સાથે સરખાવી શકાય છે. તેમની ભારે શક્તિ ઉપરાંત તેમને ઓળખી શકાય તેવું મહત્વનું લક્ષણ તેમના શરીર પરની ઘાટી કાળી ઊભી રેખાઓ છે, જેમાં સફેદથી લાલ રંગ-પીળા આછા રંગની ઉપર આવેલી છે. સૌથી મોટી વાઘની પેટા જાતસાઇબેરીયન વાઘ છે.

કોઇ પણ પરિસ્થિતિમાં રહેવા ટેવાયેલા આ વાઘની શ્રેણી સાઇબેરીયન તાઇગા,ખુલ્લી ઘાસ આચ્છાદિત જમીન થી લઇને ઉષ્ણકટીબંધીય વૃક્ષ વિસ્તારમાં જળબંબાકારમાં પણ રહી શકે છે. તેઓ અમુક પ્રદેશમાં રહે છે અને સામાન્ય રીતે એકલું રહેનાર પ્રાણી છે, જેને ઘણી વાર પોતાની ભૂખ સંતોષવા માટે આસપાસ વસતી હોય તેવા વિસ્તારોની જરૂર પડે છે. આ વાઘ પૃથ્વી પર વધુ વસતી ધરાવતા પ્રદેશોમાં મળી આવતા હોવાથી માનવી સાથેના નોંધપાત્ર ઘર્ષણમાં પરિણમ્યા છે. આધુનિક વાઘની નવ પેટા જાતમાંથી, ત્રણ લુપ્ત થઇ ગઇ છે અને બાકીની છ જાતોને અત્યંત ભયંકર માનવામાં આવે છે.તેના સીધા મુખ્ય કારણોમાં વસતીને કારણે નાશ અને વિભાજિત નો સમાવેશ થાય છે. તેમની ઐતિહાસિક શ્રેણી જે એક સમયે દક્ષિણ અને પૂર્વ એશિયામાં થઇને મેસોપોટેમીયા અને કૌકાસુસ સુધી પ્રસરેલી તેમાં ધરમૂળથી ઘટાડો થયો છે. હાલમાં અસ્તિત્વ ધરાવનારી તમામ જાતો ઔપચારીક રક્ષણ, વસતીને કારણે નાશ અને ઉત્ક્રાંતિ દબાણ જેવા સતત જોખમો સાથે જીવી રહી છે.

તેમ છતા પણ, વાઘ ઓળખપ્રાપ્તિ અને લોકપ્રિય ચુંબકીય આકર્ષણ ધરાવતી પ્રાણી વસતીમાં સ્થાન ધરાવે છે. તેમનો પ્રાચીન માન્યતા અને પરંપરાગત વાર્તાઓમાં આગવી રીતે ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે અને આધુનિક ફિલ્મો અને સાહિત્યમાં શબ્દો અને ચિત્રો દ્વારા પ્રગટ કરવામાં આવી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત વિવિધ એશિયન રાષ્ટ્રોના રાષ્ટ્રીય પ્રાણી તરીકે ધ્વજ અને શસ્ત્રોની મૂઠ તેમજ રમત રમતી ટીમના નિશાન તરીકે મુખવટા તરીકે વાઘનો ઉપયોગ થાય છે

મજુલી : બ્રહ્મપુત્રા નદી પર આવેલો વિશ્વનો સૌથી મોટો નદી દ્વીપ

માજુલી અથવા મેજોલી  એ બ્રહ્મપુત્ર નદી, આસામમાં વિશ્વનું સૌથી મોટું નદીનું ટાપુ છે અને 2016 માં ભારતમાં ભારતનું જીલ્લા બનનાર પ્રથમ ટાપુ બન્યું હતું 20 મી સદીની શરૂઆતમાં તેની પાસે 880 ચો.કિ.મી. (340 ચો માઈલ) વિસ્તાર હતો, પરંતુ ધોવાણમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હોવાથી તે 2014 સુધીમાં 352 ચો.કિ.મી. (136 ચો.મી.) માં આવરી લે છે.  મજુલી નદીને સંકોચાય છે કારણ કે તેની આસપાસની નદી ઉગાડવામાં આવી છે.  તે વિશ્વની સૌથી મોટી નદીના ટાપુ તરીકે ઓળખાય છે, જોકે ઇલાએ બનાનાલને સમાન લાયકાતો મળે છે અને તે ખૂબ મોટા છે.

આ ટાપુની રચના દક્ષિણમાં બ્રહ્મપુત્ર નદી અને બૃહમપુત્રના અનાબ્રન્ટ ખેરકુટિયા ઝુટી દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે ઉત્તરમાં સુનસાશી નદીથી જોડાય છે. માજુલિ ટાપુ જોરહાટ શહેરથી ફેરી દ્વારા સુલભ છે. ટાપુ લગભગ 300-400 કિલોમીટર (186-249 માઈલ) રાજ્યના સૌથી મોટા શહેર ગુવાહાટીથી છે. બ્રહ્મપુત્ર અને તેની ઉપનદીઓ નદી દ્વારા મુખ્યત્વે લોહિતનો કોર્સ બદલાતો હોવાથી તેની રચના કરવામાં આવી હતી. માજુલી એ આસામી નિયો-વૈષ્ણવ સંસ્કૃતિનું નિવાસસ્થાન છે

શિવસાગર : પ્રાચીન તળાવ

શિવસરગર તળાવ મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય, ભારત માં એક જળાશય છે. Koyna નદી દ્વારા Koyna નદી દ્વારા લેવામાં આવ્યો પછી આ તળાવ રચના કરવામાં આવી હતી. તેની લંબાઇ 50 કિ.મી. (31 માઇલ) અને 80 મીટરની ઊંડાઈ (262 ft)

ગુવાહાટી : કામિયા માતાનું મંદિર (૫૧ શક્તિપીઠ પૈકીની એક શક્તિપીઠ)

કામાખ્યા મંદિર, કામૃપ-કામખ્યા  માતા દેવી કામાખ્યાને સમર્પિત એક હિન્દુ મંદિર છે.  તે 51 શક્તિપીઠાસાની સૌથી જૂની છે. ભારતના આસામમાં ગુવાહાટી શહેરના પશ્ચિમ ભાગમાં નિલેચલ હિલ પર આવેલું, તે દસ મહાવિદ્યાનાઓને સમર્પિત વ્યક્તિગત મંદિરોના સંકુલમાં મુખ્ય મંદિર છે: કાલિ, તારા, સોડાશી, ભુવનેશ્વરી, ભૈરવી, છંનામાસ્ટા, ધુમાવતી, બાલાલુમખી, માટંગી અને કમલાત્મિકા. આ પૈકી, ત્રિપુરાસુનદીરી, માતંગી અને કમલા મુખ્ય મંદિરની અંદર રહે છે જ્યારે અન્ય સાતમાં વ્યક્તિગત મંદિરો રહે છે. તે હિંદુ અને ખાસ કરીને તાંત્રિક ઉપાસકો માટે મહત્વપૂર્ણ યાત્રાધામ છે. કામાપ્રસાદ ગોસ્વામી, અદીરી સુરેન્દ્ર દ્વારા લખવામાં આવેલા કામાખ્યા મંદિરના વિદ્વતાપૂર્ણ અભ્યાસ.

જુલાઇ 2015 માં, ભારતના સુપ્રીમ કોર્ટે મંદિરના વહીવટને કામાખ્યા ડેબટર બોર્ડમાંથી બોર્ડર્રી સમાજને તબદીલ કર્યા.