ચુકાદો સ્પષ્ટ, તાર્કિક અને સચોટ હોવો જોઈએ જેથી છેવાડાનો માનવી પણ સરળતાથી સમજી શકે: સુપ્રીમ
અબતક, નવી દિલ્લી
સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે કહ્યું કે, ચુકાદો લખવો એક કલા છે અને દરેક નિર્ણય સ્પષ્ટ, તાર્કિક અને સચોટ હોવો જોઈએ. સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે ભલે ન્યાયાધીશો પર પડતર કેસોનો બોજ હોય પણ ગુણવત્તા સાથે સમાધાન કરી શકાય નહીં.
ન્યાયમૂર્તિ ડીવાય ચંદ્રચુડ અને એમઆર શાહની ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે, ન્યાયિક અભિપ્રાય એવી રીતે લખવો જોઈએ કે જે ખાતરીપૂર્વક સ્પષ્ટ હોય અને ચુકાદો સંપૂર્ણ રીતે સાચો અને ન્યાયી હોય તે હકીકત સ્થાપિત કરે.
બેન્ચે કહ્યું કે કોઈપણ નિર્ણય જજના વ્યક્તિત્વને દર્શાવે છે. આથી હિતાવહ છે કે, દરેક નિર્ણય સાવધાની સાથે લખવામાં આવે. નિર્ણયમાં તર્ક બૌદ્ધિક અને તાર્કિક હોવો જોઈએ. સ્પષ્ટતા અને ચોકસાઈ ધ્યેય હોવી જોઈએ. બધા તારણો તર્ક દ્વારા સમજાવવા જોઈએ. કારણો યોગ્ય રીતે નોંધવા જોઈએ. નિષ્કર્ષ અને સૂચનો ચોક્કસ અને ચોક્કસ હોવા જોઈએ.
જસ્ટિસ શાહ દ્વારા લખવામાં આવેલા ચુકાદામાં ખંડપીઠે જોયું કે, ચુકાદો લખવું એક કળા છે જો કે તેમાં કૌશલ્ય અને કાયદા અને તર્કનો પણ સમાવેશ થાય છે. અમે એ હકીકતથી વાકેફ છીએ કે ન્યાયાધીશો પર પડતર કેસોનો બોજો આવી શકે છે પરંતુ સંખ્યા માટે ગુણવત્તાને ક્યારેય અવગણી શકાય નહીં.
ખંડપીઠે કહ્યું કે, જ્યાં સુધી ચુકાદો સચોટ ન હોય ત્યાં સુધી તેની અસરકારકતા વધશે નહીં. સ્પષ્ટતાના અભાવને કારણે કેટલાક નિર્ણયો બાજુ પર છે. તેથી જ્યારે પણ ચુકાદો લખવામાં આવે છે ત્યારે તેમાં હકીકતો વિશે સ્પષ્ટતા હોવી જોઈએ. તેમાં પ્રતિવાદીઓની દલીલો, કાનૂની મુદ્દાઓની વિચારણા, ત્યારબાદ દલીલો અને પછી અંતિમ નિષ્કર્ષ અને પછી ઓર્ડરનો ઓપરેટિવ ભાગ હોવો જોઈએ. આ સિવાય અંતિમ રાહત પણ સ્પષ્ટ રીતે સમજવી જોઈએ. અજમાયશના પક્ષકારોને ખબર હોવી જોઇએ કે તેમને આખરી રાહત તરીકે શું મળ્યું છે.ચુકાદો લખતી વખતે આ પાસાઓને ધ્યાનમાં રાખવા જોઈએ જેનાથી અપીલ કોર્ટનું ભારણ ઘટશે તેવું બેન્ચે જણાવ્યું હતું. આપણને આવા ઘણા નિર્ણયો આવે છે જેમાં તથ્યો, તર્ક વગેરે પર સ્પષ્ટતાનો અભાવ હોય છે.
