મોદી મંત્ર-1: અર્થતંત્રને દોડતું રાખવું
રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 6.4 ટકાએ પહોંચી, સામે છૂટક ફુગાવો પણ 6.52 ટકાથી ઘટીને 6.44 ટકાએ પહોંચ્યો
સરકારે નાણાકીય વર્ષના અંતિમ દિવસોમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઉપર જોર આપવાની સાથે ખેડૂતોને વધુ ફાયદો અપાવવા કમર કસી
દેશના અર્થતંત્રને દોડતું રાખવા સરકારે નાણાકીય વર્ષના અંતિમ દિવસોમાં પણ મોટું પગલું લીધું છે. છૂટકભાવાંક અને રાજકોશિય ખાધ અંકુશમાં આવતા વધુ રૂ. દોઢ લાખ કરોડ ખર્ચવાનો સરકારે મહત્વનો નિર્ણય કર્યો છે.
કેન્દ્ર સરકારે સોમવારે પૂરક ખર્ચની માંગ હેઠળ વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં 1.48 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુના વધારાના ખર્ચ માટે સંસદ પાસેથી મંજૂરી માંગી છે. નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ લોકસભામાં નાણાકીય વર્ષ 2022-23ની પૂરક માંગનો બીજો હપ્તો રજૂ કર્યો. વધારાના ખર્ચમાંથી આશરે રૂ. 36,325 કરોડ ખાતર સબસિડી માટે છે અને રૂ. 25,000 કરોડ ટેલિકોમ વિભાગ માટે છે. ખાતર સબસિડીમાંથી રૂ. 21,000 કરોડ ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમ અને રૂ. 15,325.36 કરોડ યુરિયા માટે છે.
પૂરક માંગ મુજબ, અન્ય રૂ. 33,718 કરોડ સંરક્ષણ પેન્શન ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે છે, ખાસ કરીને વન રેન્ક વન પેન્શન યોજનાની બાકી રકમમાં આ ખર્ચ લગાવાશે. રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ વળતર ફંડમાં વધારાના ટ્રાન્સફર માટે રૂ. 33,506 કરોડની જરૂરિયાત નક્કી કરવામાં આવી છે. પૂરક માંગ અનુસાર, “2,70,508 કરોડ રૂપિયાના વધારાના ખર્ચ માટે સંસદની મંજૂરી માંગવામાં આવી છે. દરખાસ્તમાં મંત્રાલયો/વિભાગોની બચત અથવા ઉન્નત રસીદો/વસૂલાતના ખાતામાં રૂ. 1,48,133 કરોડનો ચોખ્ખો રોકડ ખર્ચ અને રૂ. 1,22,374 કરોડનો કુલ વધારાનો ખર્ચ સામેલ છે.
વધારાના ખર્ચમાં ખાતર, સંરક્ષણ પેન્શન, ટેલિકોમ ક્ષેત્ર અને જીએસટી વળતરનો ચોખ્ખો રોકડ ખર્ચમાં સૌથી મોટો હિસ્સો છે. આ કુલ રકમના 73 ટકા છે. દરમિયાન, ચૌધરીએ પૂરક માંગ તરીકે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જમ્મુ અને કાશ્મીર માટે વધારાના રૂ. 3,711 કરોડની પણ માંગ કરી છે.
છૂટક ફુગાવામાં ઘટાડા પાછળ દાળ, ચોખા શાકભાજીનો ભાવ ઘટાડો કારણભૂત
દેશમાં મોંઘવારી મોરચે રાહત મળી છે. ફેબ્રુઆરીમાં રિટેલ ફુગાવા દર ઘટીને 6.44 ટકા થયો હતો. જો કે ફેબ્રુઆરી 2022માં તે 6.07 ટકા હતો. તે જાન્યુઆરીમાં 6.52 ટકા અને ડિસેમ્બર 2022માં 5.72 ટકા હતો. જો કે, ફુગાવો હજુ પણ આરબીઆઈની 6 ટકાની ઉપલી મર્યાદાથી ઉપર છે.
સ્ટેટિસ્ટિક્સ અને પ્રોગ્રામ ઇમ્પ્લીમેન્ટેશન મંત્રાલય દ્વારા સોમવારે જારી કરાયેલા આંકડા અનુસાર, ફેબ્રુઆરીમાં ખાદ્ય ફુગાવો 5.94 ટકા હતો. જાન્યુઆરીમાં તે 5.95% હતો. કુલ ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંકમાં ફૂડ બાસ્કેટનો હિસ્સો 39.06 ટકા છે. ખાદ્ય પદાર્થોમાં થોડો વધારો થયો છે. બીજી બાજુ, દાળ, ચોખા અને શાકભાજીના ભાવમાં થોડો ઘટાડો થયો છે, જેના કારણે મોંઘવારી દરમાં થોડો ઘટાડો થયો છે.
રૂપિયો તો ઠીક ઇ-રૂપિયો પણ દોડતો થયો
નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે જણાવ્યું હતું કે 28 ફેબ્રુઆરી સુધીમાં દેશમાં પ્રાયોગિક ધોરણે રૂ. 130 કરોડથી વધુ મૂલ્યના ઈ-રૂપિયા ચલણમાં છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ 1 નવેમ્બર, 2022 ના રોજ જથ્થાબંધ સેગમેન્ટ અને 1 ડિસેમ્બર, 2022ના રોજ રિટેલ સેગમેન્ટમાં ડિજિટલ રૂપિયાનો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો. સીતારમને કહ્યું કે સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, બેંક ઓફ બરોડા, યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, એચડીએફસી બેંક, આઈસીઆઈસીઆઈ બેંક, કોટક મહિન્દ્રા બેંક, યસ બેંક, આઇડીએફસી ફર્સ્ટ બેંક અને એચએસબીસી સહિત નવ બેંકો ડિજિટલ રૂપિયાના જથ્થાબંધ પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં ભાગ લઈ રહી છે.સીતારામને લોકસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, “28 ફેબ્રુઆરી, 2022ના રોજ કુલ રિટેલ અને જથ્થાબંધ ડિજિટલ ઈ-રૂપિયો અનુક્રમે રૂ. 4.14 કરોડ અને રૂ. 126.27 કરોડ છે.
