જ્યારે મોંમાં લાળ ઉત્પન્ન થવાની પ્રક્રિયા ઓછી થઈ જાય છે, ત્યારે મોંમાં શુષ્કતાની સમસ્યા થવા લાગે છે. આના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે જેમ કે શરીરમાં પાણીની ઉણપ, ભૂખ્યા રહેવું અથવા પાણીમાં ફ્લોરાઈડની ઉણપ વગેરે. નિષ્ણાતોના મતે, દરેક છઠ્ઠા વ્યક્તિએ કોઈને કોઈ તબક્કે આ સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે.
શુષ્ક મોંની સમસ્યાને ઝેરોસ્ટોમિયા પણ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે આપણા મોંમાં લાળ ગ્રંથીઓ લાળ બનાવવાનું બંધ કરે છે, ત્યારે મોં શુષ્ક થવાની સમસ્યા ઊભી થાય છે. મોંમાં ઉત્પન્ન થતી લાળ દાંતના બેક્ટેરિયા દ્વારા બનેલા એસિડને ખતમ કરે છે, જેથી દાંતમાં કીડાની સમસ્યા રહેતી નથી, સાથે જ લાળના કારણે તે ખોરાકને સરળતાથી ચાવવા અને ગળી જવા માટે મદદ કરે છે. જ્યારે મોં શુષ્ક હોય ત્યારે ખોરાક ખાવો સૌથી મુશ્કેલ હોય છે.
શુષ્ક મોં અન્ય રોગોના લક્ષણ તરીકે પણ જોવા મળે છે, જેમ કે-
ડાયાબિટીસ
હાયપરટેન્શન
એનિમિયા
ધ્રુજારી ની બીમારી
શુષ્ક મોંના કારણો
શુષ્ક મોંનું પ્રથમ લક્ષણ એ છે કે મોંમાં લાળ ઓછી છે, તેથી તે શુષ્કતા જેવું લાગે છે.
શુષ્ક મોંનું સૌથી મોટું કારણ ડિહાઇડ્રેશન છે.
કેટલીક એલોપેથિક દવાઓ પણ સુકા મોંનું કારણ બને છે, જેમ કે; એલર્જીમાં વપરાતી દવાઓ, દર્દ નિવારક અને ડિપ્રેશનમાં વપરાતી દવાઓના કારણે.
કેન્સરના દર્દીઓમાં કીમોથેરાપી દરમિયાન ડ્રાય મોંની સમસ્યા સર્જાય છે.
પેટમાં અસ્વસ્થતાને કારણે.
માથાના કોઈપણ ભાગમાં ઈજા થવાથી ચેતાને નુકસાન થઈ શકે છે, જેનાથી મોં સુકાઈ શકે છે.
શુષ્ક મોં માટે નિવારણ ટિપ્સ
શુષ્ક મોંની સમસ્યાથી બચવા માટે સૌ પ્રથમ જીવનશૈલી અને આહાર શૈલી પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. આને સંતુલિત રાખીને અમુક અંશે ટાળી શકાય છે. જેમ-
કાકડી, કાકડી, તરબૂચ વગેરે જેવાં ફળો અને શાકભાજી ખાઓ જેમાં પાણીનું પ્રમાણ વધુ હોય.
વધુ પ્રવાહી પીવો જેથી મોં સુકાવાની સમસ્યા ન થાય.
ચા અને કોફી જેવા પદાર્થોનો વપરાશ ઓછો કરો.
મોઢાની સફાઈ પર વિશેષ ધ્યાન આપો. જમ્યા પછી તમારા દાંતને સારી રીતે બ્રશ કરો.
ખોરાકને બરાબર ચાવો અને ભોજનની વચ્ચે થોડી માત્રામાં પાણીની ચુસ્કીઓ અને ચુસ્કીઓ પીઓ, જેથી મોં સુકાવાની સમસ્યામાં કોઈ સમસ્યા ન રહે.
પ્રિઝર્વેટિવ્સથી ભરપૂર ખોરાક લેવાને બદલે તાજા ફળો અને શાકભાજી ખાઓ.
અસ્વસ્થતા ન્યુરોસિસ જેવા માનસિક રોગોમાં પણ સુકા મોં જેવી સમસ્યા જોવા મળે છે. તેથી તણાવપૂર્ણ જીવન જીવવાનો પ્રયાસ કરો.
તમાકુ, દારૂ, ધૂમ્રપાન વગેરેના સેવનથી દૂર રહેવું જોઈએ. આનાથી મોં શુષ્ક પણ થઈ શકે છે.
