બુસ્ટર ડોઝમાં કોવેકસીન અને કોવીશિલ્ડનું મિશ્રણ આપવા વિચારણા
અનેક દેશોમાં બુસ્ટર ડોઝ તરીકે મિશ્રિત રસી અપાઈ છે, ભારતમાં પણ મિશ્રિત રસીનું ટ્રાયલ શરૂ
અબતક, નવી દિલ્હી :
25 ડિસેમ્બરે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કોરોના રસીનો ત્રીજો ડોઝ આપવાની જાહેરાત કરી હતી. સાવચેતીના ભાગ રૂપે 10 જાન્યુઆરીથી ફ્રન્ટ લાઇન વર્કર્સ અને 60 વર્ષથી વધુ ઉંમરના ગંભીર રોગોથી પીડિત લોકો માટે રસીનો ડોઝ શરૂ કરવામાં આવશે. પરંતુ સવાલ એ ઊભો થાય છે કે પ્રિકોશન ડોઝ હેઠળ કઈ રસી આપવામાં આવશે. શું તે એ જ રસી હશે જે લોકોએ પ્રથમ અને બીજા ડોઝમાં લીધી હતી? અથવા સરકાર ‘મિક્સ વેક્સિન’ આપવાનું વિચારી રહી છે. ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચ અનુસાર, આ અંગે હજુ સુધી કોઈ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો નથી. પરંતુ સરકારની વૈજ્ઞાનિક સલાહકાર સમિતિ તેના પર વિચાર કરી રહી છે. આઈસીએમઆરએ કહ્યું છે કે 10 જાન્યુઆરી પહેલા ત્રીજા ડોઝ અંગે માર્ગદર્શિકા જારી કરવામાં આવશે.
ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચના ડાયરેક્ટર જનરલ ડૉ. બલરામ ભાર્ગવે ગુરુવારે કહ્યું, ‘અમારી પાસે કઈ રસી ઉપલબ્ધ છે, કઈ રસી અસરકારક અને સુરક્ષિત છે, ચર્ચાનો રાઉન્ડ સતત ચાલી રહ્યો છે. . અમે તમામ ડેટા જોઈ રહ્યા છીએ. આ પછી જ અમે નક્કી કરીશું કે આપણે સાવચેતીના ડોઝમાં કઈ રસી આપવી છે. તે અગાઉની રસી હશે કે બીજું કંઈક?
ડેટા પર ચર્ચા થઈ રહી છે, ડૉ બલરામ ભાર્ગવે કહ્યું છે કે 10 જાન્યુઆરી પહેલા ડ્રગ કંટ્રોલર જનરલ ઑફ ઈન્ડિયા અને નેશનલ ટેકનિકલ એડવાઈઝરી ગ્રુપ ઑફ ઈમ્યુનાઇઝેશનની બેઠક થશે. મિશ્ર રસી અંગે ભારતમાં હાલમાં ક્લિનિકલ ટ્રાયલ ચાલી રહી છે. પરંતુ હાલમાં સંપૂર્ણ ડેટા જાહેર કરવામાં આવ્યો નથી. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, આવી સ્થિતિમાં અન્ય દેશોના ડેટાથી મદદ લેવામાં આવી રહી છે. વિશ્વના ઘણા દેશોમાં મિક્સ વેક્સીનના સારા પરિણામો આવ્યા છે. ખાસ કરીને તે બૂસ્ટર ડોઝમાં સારી અસર દર્શાવે છે. જો કે, આ હોવા છતાં, વિશ્વના અન્ય દેશોમાં મોટી સંખ્યામાં કોરોનાની લહેર જોવા મળી રહી છે.
હાલમાં, ભારતમાં સરકારના કોવિડ રસીકરણ કાર્યક્રમ હેઠળ માત્ર કોવિશિલ્ડ અને કોવેક્સિન છે. જો કે, અન્ય છ રસીઓ કટોકટીના ઉપયોગ માટે મંજૂર કરવામાં આવી છે. જેમાં સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયાની કોવોવેક્સ, કોર્બેવેક્સ ઓફ બાયોલોજિકલ ઇ, રશિયાની સ્પુટનિક-વી, કેડિલા હેલ્થકેરમાંથી ઝીકોવિડ અને મોડર્ના અને જોન્સન એન્ડ જોન્સનની અન્ય બે રસીઓનો સમાવેશ થાય છે.
હાલમાં, કોવિશિલ્ડ અને કોવેક્સિન પર મિક્સ વેક્સીન અંગે વેલ્લોરના સીએમસીમાં ટ્રાયલ ચાલી રહી છે. આ સિવાય કોવેક્સના મિશ્રિત ડોઝને લઈને સીરમ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈન્ડિયામાં ટ્રાયલ કરવામાં આવી રહી છે. તાજેતરમાં, સરકારે મિશ્ર રસીના અજમાયશ માટે બાયોલોજિકલ ઇને પણ મંજૂરી આપી છે.
નવું આવ્યું, રસીના બન્ને ડોઝની અસર માત્ર 9 મહિના સુધી જ !!!
ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચના ડાયરેક્ટર જનરલ ડૉ. બલરામ ભાર્ગવે જણાવ્યું કે, કોરોના રસીના બંને ડોઝ લગાવ્યા પછી, શરીરમાં બનેલી રોગપ્રતિકારક શક્તિ લગભગ 9 મહિના સુધી રહે છે. આવી સ્થિતિમાં, સાવચેતીના પગલા તરીકે રસીના બૂસ્ટર ડોઝ આપવાનો નિર્ણય યોગ્ય છે. પ્રથમ તબક્કામાં, આ વધારાનો ડોઝ કોરોના યોદ્ધાઓ, ગંભીર રીતે બીમાર અને 60 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોને લાગુ કરવામાં આવશે. ડૉક્ટર ભાર્ગવે કહ્યું, ‘જો તમને રસીકરણ પછી પણ કોરોના ચેપ લાગે છે, તો તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ અન્ય લોકો કરતા વધુ હશે. તેથી, કોઈ પણ વ્યક્તિએ કોરોના રસીકરણ કરાવવામાં બેદરકાર ન રહેવું જોઈએ.
તેમણે કહ્યું કે ચીનમાં કોરોના વાયરસના સંક્રમણના 9 મહિના પછી પણ શરીરમાં એન્ટી બોડી અને સેલ્યુલર રિસ્પોન્સ મળ્યો છે. યુ.એસ.માં થયેલા સંશોધનોએ એ પણ દર્શાવ્યું છે કે ચેપ પછી 13 મહિનાથી વધુ સમય સુધી એન્ટિબોડી પ્રતિભાવો ચાલુ રહે છે. ઈઝરાયેલ, ઈંગ્લેન્ડ, ડેનમાર્ક, અમેરિકા, ઓસ્ટ્રિયા અને ઈટાલીમાં કરવામાં આવેલા 10 સંશોધનમાં પણ આ વાતની પુષ્ટિ થઈ છે કે કોરોના વેક્સીનના બંને ડોઝ પછી શરીરને લગભગ 10 મહિના સુધી રોગપ્રતિકારક શક્તિ મળે છે. ડૉક્ટર ભાર્ગવે કહ્યું, ‘ભારતમાં કોરોના વેક્સિનની અસર પર 3 સંશોધનો થયા છે. આમાંથી બે સંશોધન આઇસીએમઆર અને મુંબઈની લેબમાં કરવામાં આવ્યા છે. સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું કે 284 દર્દીઓમાં 8 મહિના, 755 દર્દીઓમાં 7 મહિના અને 244 દર્દીઓમાં 6 મહિના સુધી રોગપ્રતિકારક શક્તિ રહી હતી.
કોવેકસીન પુખ્ત વયના લોકો કરતા બાળકો માટે વધુ અસરકારક !!!
ભારત બાયોટેકની કોવેકસીન રસીનું પરીક્ષણ 2-18 વર્ષના બાળક પર કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં તે સુરક્ષિત અને રોગપ્રતિકારક હોવાનું જણાયું હતું. સરેરાશ, પુખ્ત વયના લોકો કરતા બાળકોમાં 1.7 ગણા વધુ તટસ્થ એન્ટિબોડીઝ જોવા મળ્યા હતા. તે જ સમયે, કોઈ પ્રતિકૂળ અસર નોંધવામાં આવી નથી. આ અભ્યાસમાં સામાન્ય રીતે માત્ર ઈન્જેક્શનનો જ દુખાવો નોંધાયો હતો. વધુમાં, નિષ્ક્રિય રસીમાંથી અપેક્ષિત તરીકે, મ્યોકાર્ડિટિસ અથવા લોહીના ગંઠાવાના કોઈ કેસ નોંધાયા નથી. આ અભ્યાસમાંથી એવું સામે આવ્યું કે પુખ્તવયના લોકો કરતા બાળકોમાં રસીની અસરકારકતા વધુ જોવા મળી રહી છે. તો હવે રસી લેનાર લોકોના મનમાં અનેક તર્ક વિતર્ક સર્જાયા છે.
