ટીવી જગતમાં શું છે ટી.આર.પીની ભૂમિકા?

ટેલિવિઝનના જગતમાં ટી.આર.પી એક મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. ટીવી આજ કાલના યુગમાં લોકોના રોજિંદા જીવનમાં એક મનોરંજન મુખ્ય માધ્યમ ભજવે છે. શું તમે જાણો છો કે ટીવી ચેનલની ટીઆરપીની ગણતરી તેમજ ચેનલ પર ચાલતા શોની ગણતરી કેવી રીતે થાય છે ? ત્યાં વિવિધ પરિબળો છે જે ટીવી ચેનલ અથવા પ્રોગ્રામની ટીઆરપી વ્યાખ્યાયિત કરે છે. ટીઆરપી એ ટેલિવિઝન માટે જાણીતું પરિમાણ છે. ટી.આર.પીનું પૂરું નામ ટેલિવિઝન રેટિંગ પોઇન્ટ છે. ટીઆરપી એક એવી વસ્તુ છે જેના થકી લોકોમા દરેક ટીવી શો અને તેની પ્રસિદ્ધિ જાળી શકાય છે. દરેક ટીવી શો તેના થકી જ ચાલે છે. તે એક સાધન છે જે અમને જણાવે છે કે કઈ ચેનલ અને પ્રોગ્રામ સૌથી વધુ જોવામાં આવે છે અથવા તે કોઈ ટીવી ચેનલ અથવા પ્રોગ્રામની લોકપ્રિયતા સૂચવે છે. તે બતાવે છે કે લોકો ચેનલ અથવા કોઈ વિશિષ્ટ પ્રોગ્રામને કેટલી વાર જુએ છે. ટી.આર.પી ની ગણતરી ઉદાહરણ તરીકે દર્શકોની કુલ સંખ્યા નક્કી થાય ત્યારબાદ દર્શાવનારાઓની સંખ્યા કે જેમણે તમારી જાહેરાત નિશ્ચિત સમયગાળામાં જોઇ હતી તે સંખ્યા દ્વારા ગુણાકાર કરો પછી તમારા લક્ષ્ય પ્રેક્ષકોના કુલ પ્રેક્ષકોની ટકાવારી ચકાસો તમારી જીઆરપી જીરપી એટલે ગ્રોસ રેટિંગ પોઇન્ટ જેના  દ્વારા તમારા લક્ષ્ય પ્રેક્ષકોને રજૂ કરે છે તે ટકાવારીને ગુણાકાર કરો. પરિણામ તમારી ટી.આર.પી મળી શકે  છે.

 ટી.આર.પી જાહેરાતકર્તાઓ અને રોકાણકારોને લોકોના મૂડને સમજવા માટે સક્ષમ બનાવે છે. ટીવી ચેનલ અથવા પ્રોગ્રામના ટીઆરપી અનુસાર જાહેરાતકર્તાઓ તેમની જાહેરાતો ક્યાં પ્રદર્શિત કરવી તે નક્કી કરે છે અને રોકાણકારો પૈસાના રોકાણ અંગે નિર્ણય લઈ શકે છે. ટી.આર.પીની ગણતરી ભારતીય એજન્સીઓ ઇન્ટામ અને ડાર્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે. ઇન્ટામનું આખું નામ ઇંડિયન ટેલિવિઝન ઓડિયન્સ મેનેજમેંટ. ડાર્ટનું આખું નામ દૂરદર્શન ક્ષક સંશોધન ટીમ છે તે  ગ્રામીણ વિસ્તાર ના લોકોની ટી.આર.પી મા મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. આ રેટિંગ્સની ગણતરી કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાય હતી કારણ કે તે સમયે ફક્ત દૂરદર્શન હતી. દર્શકોના આંકડા મેળવવા માટે ઇલેક્ટ્રોનિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ પણ કરે છે.

ટી. આર.પી જાણવાની બે પદ્ધતિ મુખ્ય હોય  છે. તેમાં પ્રથમ રીત છે પીપલ મિટર યંત્રો  જે લોકોના ઘરમા સ્થાપિત કરાયેલ હોય છે. આના થકી દરેક ઘર તેમજ જગ્યા ઉપર જોવાતા ટીવીનો સર્વે  લેવાતો હોય છે. આ રીતે કેટલાક હજાર દર્શકોને ન્યાય અને નમૂનાના સ્વરૂપમાં સરવે કરવામાં આવે છે. આ ગેજેટ્સ પરિવારના સભ્યો અથવા પસંદ કરેલા લોકો દ્વારા જોયેલી ચેનલ અથવા પ્રોગ્રામ વિશેનો ડેટા રેકોર્ડ કરે છે. આ મીટર દ્વારા ટીવી ચેનલ અથવા એક મિનિટ માટે પ્રોગ્રામની માહિતી ઇન્ટામ  દ્વારા એક મોનિટરિંગ ટીમ કરવામા આવે છે, તેથી  ભારતીય ઓડિયન્સ માપ ગણતરી મા લેવાય છે. જેના થકી લોકોમા શો તથા ટીવી ની ટીઆરપી ગણાવામા આવે છે.  બીજી પદ્ધતિને ચિત્ર મેચિંગ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જ્યાં લોકો ટીવી પર જોવામાં આવતા ચિત્રના નાના ભાગને રેકોર્ડ કરે છે. આ ડેટા ચિત્રોના રૂપમાં ઘરોના સમૂહમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને પછીથી ટીઆરપીની ગણતરી કરવા માટે વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે. કોઈપણ પ્રોગ્રામના ટીઆરપીમાં વધારો અથવા ઘટાડો સીધી તે ટીવી ચેનલની આવકને અસર કરે છે જેમાં કાર્યક્રમ આવી રહ્યો છે.

ટી.આર.પી એવું કહી શકાય કે જો ધારો કે કોઈ પ્રોગ્રામ અથવા ચેનલની ટીઆરપી ઓછી છે, જેનો અર્થ છે કે લોકો તેને ઓછા જોઈ રહ્યાં છે, તો જાહેરાતકર્તાઓ ઓછી જાહેરાતો આપશે અને ઓછા પગાર આપશે. પરંતુ, જો પ્રોગ્રામમાં ટીઆરપી વધારે હોય તો વધુ જાહેરાતો, જાહેરાતકર્તાઓ અને પૈસા. તેથી, અમે કહી શકીએ કે ટીઆરપી ફક્ત ચેનલ પર જ નહીં પણ પ્રોગ્રામ પર પણ નિર્ભર છે.
બ્રોડકાસ્ટ ઓડિયન્સ રીસર્ચ કાઉન્સીલ એ ભારતમાં ઘણા દાયકાઓથી બ્રોડકાસ્ટર્સ, જાહેરાતકર્તાઓ અને જાહેરાત અને મીડિયા એજન્સી છે. અંદાજે 183 મિલિયન ધારકો અને વધતા જતા ટેલિવિઝન પ્રેક્ષકોવાળા દેશમાં ટેલિવિઝન જોવા માટેની ટેવ વિશે વિશ્વસનીય માહિતી હોવી જરૂરી છે. બ્રોડકાસ્ટ ઓડિયન્સ રિસર્ચ કાઉન્સિલ (બીએઆરસી) ભારત એક સંયુક્ત ઉદ્યોગ કંપની છે જે હિસ્સેદારી સંસ્થાઓ દ્વારા સ્થાપિત કરવામાં આવી છે જે બ્રોડકાસ્ટર્સ, જાહેરાતકર્તાઓ અને જાહેરાત અને મીડિયા એજન્સીઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. એક મજબૂત અને ભવિષ્યમાં તૈયાર તકનીકી બેકબોન પર બનેલ, બીએઆરસી ઇન્ડિયા એક પારદર્શક, સચોટ અને સમાવિષ્ટ ટીવી પ્રેક્ષકોની માપન સિસ્ટમ ધરાવે છે અને તેનું સંચાલન કરે છે. ટીવી ઉદ્યોગના ચલણ ઉત્પાદનો ઉપરાંત, બીએઆરસી ઇન્ડિયા બ્રોડકાસ્ટર્સ, જાહેરાતકર્તાઓ અને એજન્સીઓ માટે રચાયેલ ઇનસાઇટ પ્રોડક્ટ્સનો સ્યુટ પણ પ્રદાન કરે છે.

હાલમાં સર્વે પ્રમાણે ૨૦૧૯માં સ્ટાર પ્લસ ચેનલની  યે રિશ્તા ક્યાં કહલાતા હૈ ની ટી.આર.પી ૨.૩ છે, ઝી ટીવી  ચેનલની કુંડલી ભાગ્યની ટી.આર.પી ૩.૩ છે,તારક મેહતા કા ઉલ્ટાહ ચશમાંની ટી . આર.પી  ૨.૨ છે. આ ટીઆરપી ટોટલ ૫ માંથી ગણવામાં આવે છે.