ઉત્તર પ્રદેશના પ્રયાગરાજમાં કુંભ મેળો શરૂ થઈ ગયો છે. કુંભ મેળાની સાથે નાગા સાધુઓની ચર્ચા ખુબ થઈ રહી છે. લોકોને નાગા સાધુઓના જીવન વિશે જાણવામાં ઉત્સુકતા રહે છે. આવો અમે તમને નાગા સાધુઓના જીવન વિશે સંપૂર્ણ જાણકારી આપીશું.
નાગા સાધુઓ સનાતન ધર્મની એક અનોખી અને ખૂબ જ તપસ્વી પરંપરાનો ભાગ છે, જેઓ મોટી સંખ્યામાં મહાકુંભમાં ભાગ લે છે. નાગા સાધુઓના રહસ્યમય જીવનને કારણે, તેઓ ફક્ત કુંભમાં જ સામાજિક રીતે જોવા મળે છે. તે કુંભ મેળામાં ક્યાંથી આવે છે અને ક્યાં જાય છે? આ કોઈને ખબર નથી.
Mahakumbh Mela 2025: પ્રયાગરાજ મહાકુંભ મેળાનો પ્રારંભ 13 જાન્યુઆરી 2025થી થયો હતો અને દરરોજ લાખોની સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓ ગંગા નદીમાં આસ્થાની ડુબકી લગાવી રહ્યાં છે. તમને જણાવી દઈએ કે 144 વર્ષ બાદ તીર્થનગરી પ્રયાગરાજમાં પૂર્ણ કુંભનો દુર્લભ સંયોગ બની રહ્યો છે. આમ તો મહાકુંભ દર 12 વર્ષે લાગે છે અને જ્યારે 12-12 વર્ષનો 12મો તબક્કો પૂર્ણ થાય છે તો તેને પૂર્ણ કુંભ કહેવામાં આવે છે. કુંભ મેળો દર 12 વર્ષમાં ચાર પવિત્ર સ્થળ પ્રયાગરાજ, હરિદ્વાર, ઉજ્જૈન અને નાસિક પર આયોજીત કરવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે કુંભ મેળાનું આયોજન ગ્રહો અને નક્ષત્રોની સ્થિતિના આધારે કરવામાં આવે છે. કુંભ મેળો ત્યારે આયોજીત થાય છે જ્યારે સૂર્ય તથા ચંદ્રમા અન્ય શુભ સ્થાનો પર હોય છે, ત્યારે મહાકુંભનો સમય બને છે અને આ સંયોગ દર 144 વર્ષમાં એકવાર આવે છે. આ સાથે મહાકુંભ પર પૂર્ણિમા, રવિ યોગ, ભદ્રવાસ યોગનું નિર્માણ થવાનું છે, જેની શુભ અસર લોકો પર થશે.
કુંભ દરમિયાન નાગા સાધુઓ આકર્ષણનું કેન્દ્ર હોય છે. અહીં મોટી સંખ્યામાં નાગા સાધુઓ જોવા મળે છે, પરંતુ મેળા પછી આ સાધુઓ ક્યાંય જોવા મળતા નથી. તો પછી તેઓ ક્યાં ગાયબ થઈ જાય છે? લાખો નાગા સાધુઓ કોઈપણ વાહનનો ઉપયોગ કર્યા વિના અને લોકોની નજરમાં આવ્યા વિના કુંભમાં પહોંચે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તે હિમાલયમાં રહે છે અને કુંભ મેળા દરમિયાન જ સામાન્ય લોકોમાં જોવા મળે છે.
કુંભમાં બે સૌથી મોટા નાગા અખાડા વારાણસીમાં મહાપરિનિર્વાણ અખાડો અને પંચ દશનમ જુના અખાડો છે. મોટાભાગના નાગા સાધુઓ પણ અહીંથી જ આવે છે. નાગા સાધુઓ ઘણીવાર ત્રિશૂળ ધારણ કરે છે અને પોતાના શરીરને રાખથી ઢાંકે છે. તે રુદ્રાક્ષની માળા અને પ્રાણીઓની ચામડીથી બનેલા કપડાં પહેરે છે. તેમને કુંભ મેળામાં પહેલા સ્નાન કરવાનો અધિકાર છે. તે પછી જ બાકીના ભક્તોને સ્નાન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવે છે, પરંતુ મેળા પછી દરેક વ્યક્તિ પોતપોતાની રહસ્યમય દુનિયામાં પાછા ફરે છે.
નાગા સાધુઓનું જીવન
કુંભ મેળા દરમિયાન નાગા સાધુઓ તેમના અખાડાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. કુંભ પછી તેઓ પોતપોતાના અખાડામાં પાછા ફરે છે. અખાડા ભારતના વિવિધ ભાગોમાં સ્થિત છે અને આ સાધુઓ ત્યાં ધ્યાન, સાધના અને ધાર્મિક શિક્ષણ પ્રદાન કરે છે. નાગા સાધુઓ તેમની તપસ્વી જીવનશૈલી માટે જાણીતા છે. કુંભ પછી, ઘણા નાગા સાધુઓ ધ્યાન અને તપસ્યા માટે હિમાલય, જંગલો અને અન્ય શાંત અને એકાંત સ્થળોએ જાય છે. તેઓ કઠોર તપસ્યા અને ધ્યાનમાં સમય વિતાવે છે, જે તેમના આત્માના વિકાસ અને આધ્યાત્મિક અભ્યાસ માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. કુંભ મેળા કે અન્ય ધાર્મિક કાર્યક્રમો યોજાય ત્યારે જ તે જાહેરમાં દેખાય છે.
તીર્થ સ્થળોએ રહેવાની વ્યવસ્થા
કેટલાક નાગા સાધુઓ કાશી (વારાણસી), હરિદ્વાર, ઋષિકેશ, ઉજ્જૈન અથવા પ્રયાગરાજ જેવા પ્રખ્યાત તીર્થ સ્થળોએ રહે છે. આ સ્થળો તેમના માટે ધાર્મિક અને સામાજિક પ્રવૃત્તિઓના કેન્દ્રો છે. નાગા સાધુ બનવાનું અથવા નવા નાગા સાધુઓને દીક્ષા આપવાનું કાર્ય ફક્ત પ્રયાગ, નાસિક, હરિદ્વાર અને ઉજ્જૈનના કુંભમાં જ થાય છે, પરંતુ તેમને અલગ રીતે નાગા કહેવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, પ્રયાગમાં દીક્ષા લેનાર નાગા સાધુને રાજરાજેશ્વર કહેવામાં આવે છે. ઉજ્જૈનમાં દીક્ષા લેનારને ખૂની નાગા સાધુ કહેવામાં આવે છે અને હરિદ્વારમાં દીક્ષા લેનારને બરફાની નાગા સાધુ કહેવામાં આવે છે. આ સાથે, નાસિકમાં દીક્ષા લેનાર વ્યક્તિને બરફાની અને ખીચડિયા નાગા સાધુ કહેવામાં આવે છે.
ધાર્મિક યાત્રાઓ કરવી
નાગા સાધુઓ ભારતભરમાં ધાર્મિક યાત્રાઓ પણ કરે છે. તે વિવિધ મંદિરો, ધાર્મિક સ્થળોની મુલાકાત લઈને અને ધાર્મિક કાર્યક્રમોમાં ભાગ લઈને પોતાની હાજરીનો અહેસાસ કરાવે છે. ઘણા નાગા સાધુઓ ગુપ્ત રીતે રહે છે અને સામાન્ય સમાજથી દૂર પોતાનું જીવન વિતાવે છે. તેમની આધ્યાત્મિક સાધના અને જીવનશૈલી તેમને સમાજથી અલગ અને સ્વતંત્ર બનાવે છે.
(DISCLAIMER: ધર્મને લગતો આ આર્ટિકલ માત્ર અલગ-અલગ મળતી માહિતીને આધારિત છે. નહીં કે તમે તેને સત્ય જ માની લો. કારણ કે ધર્મ દરેકની આસ્થાનો વિષય છે. અહીં આપવામાં આવેલી જાણકારીને અનુસરતા પહેલા ધર્મ કે શાસ્ત્ર આધારિત જ્ઞાન ધરાવનારા વિદ્ધાનોની સલાહ લેવી અતિ આવશ્યક રહેશે. નહીં તો કોઇ મુશ્કેલી સર્જાય તો જવાબદારી અબતક મીડિયાની નહીં રહે. કારણ કે આ આર્ટિકલ ફક્ત ન્યૂઝના હેતુસર પબ્લિશ કરવામાં આવ્યો છે.)
