કોણ હોય છે DGMO ? જાણો ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધવિરામમાં ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ મિલિટરી ઓપરેશન્સની ભૂમિકા
DGMO કોણ છે? DGMO , એટલે કે લશ્કરી કામગીરીના મહાનિર્દેશક એક ઉચ્ચ કક્ષાના લશ્કરી અધિકારી છે જે સરહદ પર લશ્કરી આયોજન અને ઓપરેશનલ કામગીરીનો હવાલો સંભાળે છે. ભારતમાં આ પદ સામાન્ય રીતે લેફ્ટનન્ટ જનરલ પાસે હોય છે. વર્તમાન ભારતીય DGMO લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાજીવ ઘાઈ છે, જ્યારે પાકિસ્તાનના DGMO મેજર જનરલ કાશિફ અબ્દુલ્લા છે.
DGMO કોણ છે
લગભગ એક અઠવાડિયા સુધી ચાલેલા અત્યંત તણાવપૂર્ણ સરહદી તણાવ પછી, ભારત અને પાકિસ્તાન બંને શનિવારે જમીન, હવા અને સમુદ્રથી થતા તમામ હુમલાઓ રોકવા સંમત થયા. વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ બંને દેશો વચ્ચેના આ યુદ્ધવિરામ વિશે માહિતી આપી. ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધવિરામનો આ નિર્ણય બંને દેશોના ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ મિલિટરી ઓપરેશન્સ (DGMO) વચ્ચે હોટ લાઇન પર થયેલી વાતચીતમાં લેવામાં આવ્યો હતો. સેનાના જણાવ્યા અનુસાર, પાકિસ્તાનના ડીજીએમઓએ બપોરે 3.35 વાગ્યે તેમના ભારતીય સમકક્ષનો ફોન પર સંપર્ક કર્યો અને બંનેએ તે જ દિવસે એટલે કે શનિવારના રોજ સાંજે 5 વાગ્યાથી યુદ્ધવિરામ લાગુ કરવા સંમતિ આપી. જોકે, યુદ્ધવિરામના થોડા કલાકો પછી જ પાકિસ્તાને યુદ્ધવિરામનું ઉલ્લંઘન કર્યું. સોમવારે બપોરે 12 વાગ્યે બંને દેશોના ડીજીએમઓ વચ્ચે હોટ લાઇન પર સરહદ પર શાંતિ અને યુદ્ધવિરામ કેવી રીતે આગળ વધવું તે અંગે ચર્ચા થવા જઈ રહી છે.
ભારત અને પાકિસ્તાનના DGMO કોણ છે
ડીજીએમઓ, એટલે કે લશ્કરી કામગીરીના મહાનિર્દેશક એક ઉચ્ચ કક્ષાના લશ્કરી અધિકારી છે જે સરહદ પર લશ્કરી આયોજન અને ઓપરેશનલ કામગીરીનો હવાલો સંભાળે છે. ભારતમાં આ પદ સામાન્ય રીતે લેફ્ટનન્ટ જનરલ પાસે હોય છે. વર્તમાન ભારતીય DGMO લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાજીવ ઘાઈ છે, જ્યારે પાકિસ્તાનના DGMO મેજર જનરલ કાશિફ અબ્દુલ્લા છે.
ડીજીએમઓની ભૂમિકા શું છે
આ લશ્કરી અધિકારીઓ સંભવિત સંઘર્ષોને સંભાળવા અને ટાળવા માટે અન્ય દેશોમાં તેમના સમકક્ષો સાથે સીધા સંપર્કમાં રહે છે. તાજેતરમાં, 22 એપ્રિલના રોજ પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા પછી, ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ચાલી રહેલા તણાવમાં તેમની ભૂમિકા સ્પષ્ટપણે જોવા મળી રહી છે.
ડીજીએમઓ લશ્કરી કામગીરીનું આયોજન અને દેખરેખ રાખવા માટે જવાબદાર છે, જેમાં લડાઇ કામગીરી અને આતંકવાદ વિરોધી પ્રયાસોનો સમાવેશ થાય છે. કોઈપણ પ્રકારના ઓપરેશન માટે સશસ્ત્ર દળોને તૈયાર રાખવાની જવાબદારી તેમના ખભા પર છે. આ અધિકારીઓ સશસ્ત્ર દળોની અન્ય શાખાઓ અને વિવિધ સરકારી મંત્રાલયો સાથે ગાઢ સંકલન અને તાલમેલ જાળવી રાખે છે જેથી ખાતરી કરી શકાય કે ઓપરેશનલ કામગીરીમાં કોઈ અવરોધ ન આવે.
આ ભૂમિકાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ પાકિસ્તાનના ડીજીએમઓ સાથે ખાસ હોટલાઇન દ્વારા સાપ્તાહિક વાતચીત છે. ખાસ કરીને તણાવપૂર્ણ સમયમાં, આ વાતચીત સરહદ પર પરિસ્થિતિને સંભાળવામાં મદદ કરે છે. ડીજીએમઓ આર્મી ચીફ અને સંરક્ષણ મંત્રાલયને નિયમિત ઓપરેશનલ બ્રીફિંગ પણ આપે છે.
DGMO આ કામ કરે છે
- આતંકવાદ વિરોધી અને બળવાખોરી વિરોધી કામગીરી સહિત લશ્કરી કામગીરીનું આયોજન અને દેખરેખ.
- ભારતીય સશસ્ત્ર દળોની ઓપરેશનલ તૈયારી જાળવી રાખવી.
- અન્ય સંરક્ષણ શાખાઓ અને મંત્રાલયો સાથે સંકલન.
- ખાસ કરીને તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિઓ દરમિયાન, સંદેશાવ્યવહાર જાળવવા માટે પાકિસ્તાનના DGMO સાથે સાપ્તાહિક હોટલાઇન વાટાઘાટો યોજવી.
- ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ (COAS) અને સંરક્ષણ મંત્રાલયને નિયમિત ઓપરેશનલ અપડેટ્સ પ્રદાન કરવા.
ડીજીએમઓ પાસે તમામ લશ્કરી કામગીરીની જવાબદારી છે.
ડીજીએમઓનું કામ યુદ્ધ અથવા આતંકવાદ વિરોધી કામગીરી અને શાંતિ જાળવણી માટે ચાલુ મિશન માટે વ્યૂહરચના તૈયાર કરવાનું છે. તેઓ સેનાની ત્રણેય શાખાઓ અને વિવિધ એજન્સીઓ વચ્ચે સેતુ તરીકે પણ કામ કરે છે.
તેઓ સેનાની ત્રણેય શાખાઓ અને એજન્સીઓ વચ્ચે પુલ તરીકે કામ કરે છે.
યુદ્ધ કે લશ્કરી કામગીરી સંબંધિત દરેક માહિતી DGMO ને મોકલવામાં આવે છે અને તે મુજબ તેઓ રણનીતિ તૈયાર કરે છે અને તે મુજબ કામગીરી કરે છે. આ કારણે, તેમને ગુપ્તચર એજન્સીઓ સાથે સંકલન કરવું પડે છે અને એજન્સીઓ માટે તેમને બધી જરૂરી માહિતી પૂરી પાડવી ફરજિયાત છે.
કટોકટીના સમયમાં DGMO નું મહત્વ
જ્યારે બે દેશો વચ્ચે લશ્કરી તણાવ વધે છે ત્યારે ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ મિલિટરી ઓપરેશન્સ (DGMO) ની ભૂમિકા વધે છે. તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિઓમાં, DGMO એ લશ્કરી અધિકારી હોય છે જેનો સૌથી પહેલા સંપર્ક કરવામાં આવે છે. ડીજીએમઓ હોટલાઇન દ્વારા બીજા દેશમાં તેમના સમકક્ષ સાથે સંપર્ક સ્થાપિત કરે છે.
ડીજીએમઓ પાસે પહેલેથી જ હોટલાઇન સુવિધા છે. હોટલાઇન પર બંને લશ્કરી અધિકારીઓ વચ્ચે સીધો સંદેશાવ્યવહાર ગેરસમજણો અટકાવવા અને સંઘર્ષને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
ડીજીએમઓ પાસેથી ઝડપી નિર્ણયો લેવાની, વાસ્તવિક સમયમાં માહિતી શેર કરવાની અને સૈનિકોની હિલચાલ અથવા યુદ્ધવિરામ ઉલ્લંઘન જેવા લશ્કરી તકનીકી મુદ્દાઓને સંભાળવાની અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે.
