સ્ત્રી કે પુરુષ ? વધુ અને ગુણવત્તાવાળી ઊંઘ કોણ લે છે ?

• સ્ત્રીઓ પુરુષો કરતાં વધુ સમયની પરંતુ ઓછી ગુણવત્તાવાળી ઊંઘ મેળવે છે

ઊંઘ સ્વસ્થ જીવન માટે અતિ આવશ્યક છે. ત્યારે વધુ સમય સુધી સૂતા રહેવા કરતા પૂરતી અને ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ લેવી વધુ જરૂરી છે. ખાસ કરીને સ્ત્રી અને પુરુષની ઊંઘને લઈ ઘણી એવો દાવો કરવામાં આવે છે કે સ્ત્રીઓને પુરુષો કરતાં વધુ ઊંઘની જરૂર છે જેના કારણો અલગ અલગ હોય છે, જેમાં હોર્મોનલ તફાવતો અને સ્ત્રીઓનું મગજ પુરુષો કરતાં વધુ ઝડપથી કામ કરે છે તેવી ધારણાનો સમાવેશ થાય છે. જે અંગે કોઈ કાયદેસર સંશોધન નથી.

સરેરાશ, સ્ત્રીઓ પુરુષો કરતાં દરરોજ રાત્રે પથારીમાં ઘણી મિનિટો વધુ વિતાવે છે, પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે તેમને વધુ ઊંઘની જરૂર છે.  માત્ર થોડા અભ્યાસોએ પુરુષો અને સ્ત્રીઓ વચ્ચે ઊંઘના સમયગાળામાં તફાવતનું મૂલ્યાંકન કર્યું છે. 2013ના એક અભ્યાસમાં, સંશોધકોએ યુ.એસ.માં 56,000થી વધુ પુખ્ત વયના લોકોના સર્વેક્ષણ ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યું. જ્યારે સહભાગીઓને પૂછવામાં આવ્યું કે તેઓ તાજેતરના 24 કલાકના સમયગાળામાં તેમનો સમય કેવી રીતે વિતાવે છે, ત્યારે સ્ત્રીઓએ પુરુષો કરતાં સરેરાશ 11 મિનિટ વધુ ઊંઘવાનો અહેવાલ આપ્યો.

જોકે, આનો અર્થ એ નથી કે સ્ત્રીઓ ખરેખર પુરુષો કરતાં 11 મિનિટ વધુ સૂઈ રહે છે. અભ્યાસના અહેવાલ મુજબ તેમણે ઊંઘવાનો પ્રયાસ કરવામાં વિતાવેલા મિનિટોનો પણ સમાવેશ થાય છે . અને સ્ત્રીઓ પુરુષો કરતાં અનિદ્રાનો અનુભવ કરે તેવી શક્યતા વધુ હોય છે. 2013 ના અભ્યાસમાં એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે સ્ત્રીઓ સામાન્ય રીતે બાળકની સંભાળ રાખવાના પરિણામે ઊંઘમાં ખલેલ પાડવાની શક્યતા પુરુષો કરતાં પાંચ ગણી વધારે હોય છે.

સંશોધન સૂચવે છે કે સ્ત્રીઓ સરેરાશ પુરુષો કરતાં ઓછી ગુણવત્તાવાળી ઊંઘનો અનુભવ કરે છે – પછી ભલે તેઓ સંભાળ રાખનારા હોય કે ન હોય. સ્ત્રીઓ પુરુષો કરતાં વધુ ખરાબ ઊંઘ કેમ લે છે, તેના કેટલાક સિદ્ધાંતો છે. ન્યૂ યોર્કના ક્લિનિકલ સાયકોલોજિસ્ટે જણાવ્યું હતું કે હોર્મોન પ્રોજેસ્ટેરોન સારી ઊંઘ સાથે જોડાયેલો છે, અને જ્યારે માસિક સ્રાવ પહેલાં પ્રોજેસ્ટેરોન ઘટે છે, ત્યારે સ્ત્રીઓ વધુ ખરાબ ઊંઘ લે છે. સ્ત્રીઓ ઘણીવાર મેનોપોઝ પહેલા અને પછીના સમય દરમિયાન ઊંઘની મુશ્કેલી અનુભવે છે, જ્યારે હોર્મોનનું સ્તર બદલાય છે.

પુરુષોની તુલનામાં, સ્ત્રીઓ વધુ સંભાળ અને ઘરકામ પણ કરે છે, જે સ્ત્રીઓ માટે સૂવાનું મુશ્કેલ બનાવી શકે છે. ઘરની બધી નાની બાબતોની ચિંતા અને તણાવ ઊંઘમાં સૌથી મોટા વિક્ષેપો છે”, ડૉ. રોબિન્સે કહ્યું. ઉંમર વધવાની સાથે સ્ત્રીઓમાં અનિદ્રા, સ્લીપ એપનિયા અને રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમ જેવી ઊંઘની વિકૃતિઓ વધુ સામાન્ય બને છે.

નેશનલ સ્લીપ ફાઉન્ડેશન કહે છે કે પુખ્ત વયના લોકોને સામાન્ય રીતે દરરોજ રાત્રે સાતથી નવ કલાકની ઊંઘની જરૂર હોય છે, પરંતુ ચોક્કસ સમય વ્યક્તિએ વ્યક્તિએ બદલાઈ શકે છે. કેટલો સમય ઊંઘ લીધી તે જાણી શકાય છે. પરંતુ કેવું ઊંઘ લીધી તેદિવસ દરમિયાન કેવું અનુભવો છો તેના પર આધારીત છે. જો તમે નિયમિતપણે થાકેલા હોવ, તો તે એક સંકેત હોઈ શકે છે કે તમને પૂરતી ઊંઘ નથી મળી રહી અને ઊંઘની સમસ્યા પણ હોઈ શકે છે.