વિચાર્યું છે કે પુરુષોની હાઈટ સ્ત્રીઓથી ઉંચી કેમ હોઈ છે..??

વિચાર્યું છે કે પુરુષોની હાઈટ સ્ત્રીઓથી ઉંચી કેમ હોઈ છે..??

પુરુષો સ્ત્રીઓ કરતાં ઊંચા કેમ હોય છે : તાજેતરના એક અભ્યાસમાં, જેમાં લગભગ દસ લાખ લોકોના આનુવંશિક ડેટાનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે, તેમાં પુરુષો સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓ કરતાં ઊંચા કેમ હોય છે તેના પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે.

સામાન્ય રીતે પુરુષો સ્ત્રીઓ કરતાં ઊંચા હોય છે. સરેરાશ, પુરુષો સ્ત્રીઓ કરતાં લગભગ પાંચ ઇંચ ઊંચા હોય છે. જોકે પ્રકૃતિમાં ઘણી પ્રજાતિઓમાં આ નિયમ હોય તેવું લાગે છે, પરંતુ માદાઓ નર કરતાં ઊંચી હોવી પણ સામાન્ય છે, જે સૂચવે છે કે ઊંચાઈમાં આ તફાવત ફક્ત જનીનોને કારણે નથી.

તાજેતરમાં પ્રોસીડિંગ્સ ઓફ ધ નેશનલ એકેડેમી ઓફ સાયન્સમાં પ્રકાશિત થયેલ એક અભ્યાસ આ ઘટના માટે આંશિક સમજૂતી સમજાવે છે. આ અભ્યાસ લગભગ દસ લાખ લોકો પાસેથી મેળવેલા આનુવંશિક ડેટા પર આધારિત છે.

અભ્યાસ શું કહે છે

આ સંશોધનના કેન્દ્રમાં SHOX (ટૂંકા કદનું હોમિયોબોક્સ) નામનું જનીન છે. આ જનીન આપણી ઊંચાઈ નક્કી કરવામાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. હવે આ જનીન X રંગસૂત્ર અને Y રંગસૂત્ર બંને પર હાજર છે. સ્ત્રીઓમાં બે X રંગસૂત્રો (XX) અને પુરુષોમાં એક X અને એક Y રંગસૂત્ર (XY) હોવાથી, સંશોધકોએ વિચાર્યું કે SHOX પુરુષો અને સ્ત્રીઓ વચ્ચેની ઊંચાઈમાં તફાવત સમજાવી શકે છે. જોકે, આ વિચાર સામે એક મોટો પડકાર હતો.

SHOX જનીન X અને Y બંને રંગસૂત્રો પર સ્થિત હોવાથી, સંશોધકોએ વિચાર્યું કે તેની અસરો તે કયા રંગસૂત્રમાંથી આવ્યું છે તેના આધારે બદલાઈ શકે છે. પરંતુ પ્રશ્ન એ રહે છે કે શું વધારાનું Y રંગસૂત્ર હોવાનો અર્થ વધારાના X રંગસૂત્ર કરતાં ઊંચાઈનો વધુ ફાયદો છે?

આ પ્રશ્નનો જવાબ આપવા માટે, સંશોધન ટીમે કેટલીક દુર્લભ આનુવંશિક પરિસ્થિતિઓ પર ધ્યાન આપ્યું જેમાં લોકોમાં વધુ કે ઓછા સેક્સ રંગસૂત્રો (X અથવા Y) હોય છે.

ડેટા એકત્રિત કરવા માટે ત્રણ બાયોબેંક (એક યુકે અને બે યુએસ) નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. કુલ મળીને, સંશોધકોએ 1,225 લોકોની ઓળખ કરી જેમની પાસે એક અથવા વધુ X અથવા Y રંગસૂત્રો હતા.

પરિણામો શું હતા

સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે અમુક રંગસૂત્ર રચનાઓ, જેમ કે ફક્ત એક X રંગસૂત્ર ધરાવતા અને કોઈ Y રંગસૂત્ર ન ધરાવતા, સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ અને ઊંચાઈમાં ઘટાડો થવાની શક્યતા વધુ હોય છે. પરિણામોએ એ પણ દર્શાવ્યું કે જે લોકો પાસે વધારાનું Y રંગસૂત્ર હતું તેઓ વધારાના X રંગસૂત્ર ધરાવતા લોકો કરતા ઊંચા હતા. આ રીતે, તેમની પૂર્વધારણા સાચી સાબિત થઈ.

પેન્સિલવેનિયાના ડેનવિલેમાં આવેલી ગેઇસિંગર કોલેજ ઓફ હેલ્થ સાયન્સના જિનેટિક્સ સંશોધક અને અભ્યાસના વરિષ્ઠ લેખક મેથ્યુ ઓટજેન્સ બાયોકેમિસ્ટ્રીના આધારે કારણ આપે છે. તેમણે કહ્યું કે SHOX જનીન સેક્સ રંગસૂત્રોના અંતની નજીક સ્થિત છે.

સ્ત્રીઓમાં, તેમના બે X રંગસૂત્રોમાંથી એક પરના મોટાભાગના જનીનો સામાન્ય રીતે શાંત અથવા નિષ્ક્રિય રહે છે. જોકે, X રંગસૂત્રના ખૂબ જ છેડે એક ચોક્કસ ભાગ સક્રિય રહે છે. આ સક્રિય પ્રદેશની SHOX જનીનની નિકટતા ખાતરી કરે છે કે તે શાંત થઈ જતા અન્ય ઘણા જનીનોથી વિપરીત, અમુક હદ સુધી કાર્ય કરવાનું ચાલુ રાખે છે.

પુરુષોમાં એક સંપૂર્ણપણે સક્રિય X રંગસૂત્ર અને એક Y રંગસૂત્ર હોવાનો અર્થ એ છે કે બંને જનીનોની કુલ અભિવ્યક્તિમાં ફાળો આપે છે. પરિણામે, SHOX જનીનની એકંદર અસર પુરુષોમાં વધુ જોવા મળે છે. સંશોધકોએ ગણતરી કરી કે આ આનુવંશિક તફાવત પુરુષો અને સ્ત્રીઓની સરેરાશ ઊંચાઈ વચ્ચેના તફાવતના લગભગ 25 ટકા માટે જવાબદાર છે.

ડૉ. ઓટજેન્સે વધુમાં સમજાવ્યું કે પુરુષોની કેટલીક અન્ય વિશિષ્ટ લાક્ષણિકતાઓ, ખાસ કરીને જાતીય હોર્મોન્સ સાથે સંબંધિત, પણ ઊંચાઈના તફાવતમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. વધુમાં, એવા વધારાના આનુવંશિક પરિબળો છે જે હજુ સુધી સંપૂર્ણપણે સમજી શક્યા નથી.

વિકાસના ઇતિહાસને સમજવામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું

આ અભ્યાસને ઉત્ક્રાંતિના ઇતિહાસને સમજવામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું છે. હકીકતમાં, ન્યુ યોર્ક સિટીમાં માઉન્ટ સિનાઈ સ્કૂલ ઓફ મેડિસિનમાં જિનેટિક્સ અને જીનોમિક સાયન્સ વિભાગના પ્રોફેસર એરિક શટ્ટે આ સંશોધનને “એકદમ ક્રાંતિકારી” ગણાવ્યું અને વૈજ્ઞાનિકોને હજુ પણ મૂંઝવતા રહસ્યના પાસાઓને ઉજાગર કરવા માટે બાયોબેંકના નવતર ઉપયોગની પ્રશંસા કરી.

તેમણે કહ્યું કે SHOX જનીનની અસર ઓછી હોવા છતાં, તે પુરુષો અને સ્ત્રીઓ વચ્ચે ઊંચાઈમાં લગભગ 20% તફાવત સમજાવી શકે છે, જે માનવ વિકાસના આનુવંશિક આધારને સમજવા માટે વધુ તપાસના દ્વાર ખોલે છે.