વિશ્વ હાથી દિવસ 2024 : દર વર્ષે 12મી ઓગસ્ટ સમગ્ર વિશ્વમાં વિશ્વ હાથી દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. હાથી પૃથ્વી પર જોવા મળતું સૌથી મોટું પ્રાણી છે. હાથી દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સમગ્ર વિશ્વમાં હાથીઓ પ્રત્યે જાગૃતિ અને સંરક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે ભારતીય વન્યજીવ સંરક્ષણ અધિનિયમ, 1972માં હાથીઓને સર્વોચ્ચ દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. ભારતમાં હાથીઓની છેલ્લી ગણતરી 2017માં કરવામાં આવી હતી. તે સમયે ભારતમાં હાથીઓની કુલ સંખ્યા 30 હજાર હતી. પણ જેમ જેમ વર્ષો આગળ વધી રહ્યા છે. તેમ તેમ આ સંખ્યા ઘટી રહી છે. જેના પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે.
વિશ્વ હાથી દિવસ એ વિશ્વભરમાં હાથીઓના સંરક્ષણ અને સંરક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 12 ઓગસ્ટના રોજ આયોજિત વાર્ષિક આંતરરાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમ છે. આ મહત્વના દિવસે હાથીઓ સામેની સમસ્યાઓ જેમ કે વસવાટની ખોટ, હાથીદાંતનો શિકાર, મનુષ્ય અને હાથીઓ વચ્ચેનો સંઘર્ષ અને સંરક્ષણ પ્રયાસો વધારવાની જરૂરિયાત તરફ ધ્યાન દોરવાની તક છે. આ દિવસનો ધ્યેય એક ટકાઉ વાતાવરણ સ્થાપિત કરવાનો છે જેમાં પ્રાણીઓનું શોષણ ન થાય પણ તેમની કાળજી લેવામાં આવે. તો ચાલો જાણીએ આ દિવસ સાથે જોડાયેલી અન્ય મહત્વની વાતો વિશે.
વિશ્વ હાથી દિવસ 2024ની થીમ
2024 ની થીમ છે “માનવીકરણ પ્રાગૈતિહાસિક સુંદરતા, ધાર્મિક સુસંગતતા અને પર્યાવરણીય મહત્વ”.
વિશ્વ હાથી દિવસનો ઇતિહાસ
12 ઓગસ્ટ, 2012ના રોજ કેનેડાના પેટ્રિશિયા સિમ્સ અને થાઈલેન્ડના એલિફન્ટ રિઇન્ટ્રોડક્શન ફાઉન્ડેશન (થાઈલેન્ડની રાણી સિરિકિટનો પ્રોજેક્ટ)એ સંયુક્ત રીતે વિશ્વ હાથી દિવસની સ્થાપના કરી. ત્યારથી પેટ્રિશિયા વિશ્વ હાથી દિવસની જવાબદારી સંભાળી રહી છે. વિશ્વ હાથી દિવસની ઉજવણી કરીને વિશ્વભરના લાખો લોકોએ હાથીઓની દુર્દશા માટે તેમની ચિંતા અને તેઓ ગમે તે રીતે મદદ કરવાની તેમની ઇચ્છા દર્શાવી છે.
હાથીઓ શા માટે જરૂરી છે?
હાથી વિશ્વ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પ્રાણી છે. હાથીઓ જંગલમાં રહેતા અન્ય વન્યજીવો માટે ઇકોસિસ્ટમ જાળવવામાં મદદ કરે છે. હાથીઓ ટોળાઓમાં ફરે છે. જેનાથી ગાઢ જંગલોમાં રસ્તાઓ બનાવે છે. જે અન્ય પ્રાણીઓ માટે ખૂબ મદદરૂપ છે. એશિયન હાથીઓની વૈશ્વિક વસ્તીના 60 ટકાથી વધુ ભારતમાં છે. હાલમાં દેશના 14 રાજ્યોમાં લગભગ 65000 ચોરસ કિલોમીટરમાં હાથીઓ માટે 30 જંગલ વિસ્તાર સુરક્ષિત છે. પણ તાજેતરમાં માનવ હાથીના સંઘર્ષના બનાવોમાં વધારો ચિંતાનો વિષય છે. હાથીઓના સંરક્ષણ માટે વન વિભાગ, બિનસરકારી સંસ્થાઓ અને પર્યાવરણ પ્રેમીઓ સામૂહિક રીતે તેમના સંરક્ષણ માટે કાર્યક્રમ ચલાવે તે જરૂરી છે.
તેમજ તેઓ એશિયન લેન્ડસ્કેપ્સની ઘણીવાર ગાઢ વનસ્પતિ બનાવવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે હાથીઓ વૃક્ષોને કાપી નાખે છે અને તેમાં છિદ્રો છોડી દે છે જેથી સૂર્યપ્રકાશ નવા વાવેલા છોડ સુધી પહોંચી શકે. આ છોડની વૃદ્ધિ અને જંગલોના કુદરતી પુનર્જીવનને પ્રોત્સાહન આપે છે.
વિશ્વ હાથી દિવસના રોજ કેટલાક જૂથો અને વ્યક્તિઓ માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે જ્યાં તેઓ હાથીઓ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતી સમસ્યાઓ વિશે જાગૃતિ ફેલાવી શકે છે. વિશ્વભરના આ મજબૂત સંયુક્ત અવાજની મદદથી, કાયદા ઘડનારાઓ, નાગરિકો અને સરકારો સંરક્ષણ વ્યૂહરચનાઓ વિકસાવવા અને અમલમાં મૂકવા માટે સાથે મળીને કામ કરી શકે છે. જે સુનિશ્ચિત કરશે કે હાથીઓ અને તેમના રહેઠાણો સુરક્ષિત અને અખંડ રહે, જેથી ભવિષ્યની પેઢીઓ તેનો આનંદ માણી શકે.
વિવિધ પ્રકારના હાથીઓ
વધતી જતી વસ્તી અને ઔદ્યોગિકીકરણને કારણે એશિયન અને આફ્રિકન હાથીઓ માટે રહેઠાણનું અતિક્રમણ હવે વધુ ખરાબ બન્યું છે. જેનાથી માનવ-હાથીના સંઘર્ષની સંભાવના વધી રહી છે. વિશ્વ હાથી દિવસ હાથીઓ માટેના જોખમો અને વૈશ્વિક સંરક્ષણની જરૂરિયાત વિશે જાગૃતિ લાવવામાં સફળ રહ્યો છે.
વિશ્વ હાથી દિવસની ઉજવણીનો હેતુ
દર વર્ષે 12 ઓગસ્ટે ઉજવવામાં આવતા “વિશ્વ હાથી દિવસ” નો હેતુ હાથીઓની લુપ્ત થઈ રહેલી સંખ્યા અને તેના કારણો તરફ લોકોનું ધ્યાન દોરવાનો છે. આ સાથે તેઓને તેમના સંરક્ષણ, વધુ સારા સ્વાસ્થ્ય માટેના ઉપાયો વિશે જાગૃત કરવા અને ગેરકાયદેસર હેરફેરને રોકવા માટેના પ્રયાસો કરવા પ્રેરિત કરવાનો છે.
અસ્વીકરણ : અહીં આપેલી માહિતી માત્ર ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે અબતક મીડિયા કોઈપણ માહિતીનું સમર્થન કે પુષ્ટિ કરતું નથી. કોઈપણ માહિતી અથવા માન્યતાને અમલમાં મૂકતા પહેલા, સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.
