તમામ દેશો સાથેના વસ્તુ તથા સેવાના વ્યાપારને મળશે વેગ
ભારતીય બેંકો જેપી મોર્ગન સહિતની નાણાકીય સંસ્થાઓ સાથે મળીને ટૂંક સમયમાં પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હાથ ધરશે
તમામ દેશો સાથેના વસ્તુ તથા સેવાના વ્યાપારને વેગ આપવા માટે ગિફ્ટસિટીમાં ડોલર ક્લિયરિંગને એકદમ સરળ બનાવવાના સરકાર પ્રયાસો કરી રહી છે. જેના ભાગરૂપે ભારતીય બેંકો જેપી મોર્ગન સહિતની નાણાકીય સંસ્થાઓ સાથે મળીને ટૂંક સમયમાં પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હાથ ધરશે.
બેંકો આઈએફએસસી પર ડોલર ક્લિયરિંગ અને સેટલમેન્ટ માટે પાયલોટ પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવાની છે. આગામી થોડા મહિનાઓમાં, વોલ સ્ટ્રીટ બેન્કિંગની જેપી મોર્ગન, અન્ય કેટલીક નાણાકીય સંસ્થાઓ સાથે મળીને એક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હાથ ધરવામાં આવશે. આઈએફએસસી ઓથોરિટી, ગિફ્ટ સિટીમાં નાણાકીય સેવાઓ અને ઉત્પાદનોના નિયમન અને વિકાસ માટેની એકીકૃત સંસ્થા, જેપી મોર્ગનને સેન્ડબોક્સ શાસન હેઠળ ક્લિયરિંગ અને સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ માટે આગળ વધવાની મંજૂરી આપી છે.
ભારતની બેંકોને આ સિસ્ટમ સાથે યુએસમાં તેમના ખાતાનો ઉપયોગ કરીને ડોલર ટ્રાન્સફર કરવાની જરૂર રહેશે નહીં. “સ્થાનિક ડોલર ક્લિયરિંગનો અર્થ છે તાત્કાલિક પતાવટ અને રાઉન્ડ-ધ-ક્લોક ક્લિયરિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની ઉપલબ્ધતા. જેપી મોર્ગન આવી રીતે અન્ય બેંકો સાથે કામ કરી રહ્યું છે. અમે આ પ્રયોગ આવતા મહિને શરૂ થવાની અપેક્ષા રાખીએ છીએ,” એક વરિષ્ઠ બેંકરે જણાવ્યું હતું.
તમામ પરંપરાગત વિદેશી ચલણ ફંડ ટ્રાન્સફર સામાન્ય રીતે ભારતીય બેંકોના નોસ્ટ્રો એકાઉન્ટમાં ડેબિટ અને ક્રેડિટ કરીને રૂટ કરવામાં આવે છે. નોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ એ વિદેશી ચલણ ખાતું છે જે ભારતની બેંક વિદેશી બેંકમાં ધરાવે છે. આમ, જ્યારે ભારતીય બેંકનો ક્લાયન્ટ ડોલર ચૂકવે છે અથવા મેળવે છે, ત્યારે ન્યુયોર્કમાં વિદેશી બેંકમાં સ્થાનિક બેંકના ખાતામાંથી ડેબિટ અથવા ક્રેડિટ કરવામાં આવે છે.
ગિફ્ટ સિટીમાં પ્રસ્તાવિત સ્થાનિક ભારતીય રૂપિયા-ડોલર ક્લિયરિંગ અને સેટલમેન્ટ ફ્રેમવર્ક હેઠળ, આઈએફએસસીમાં બેંકોના આઇબીયુંએ નાણાકીય કેન્દ્રમાં જ જેપી મોર્ગન સાથે નોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ ખોલવાનું રહેશે અન્ય કેટલાક નાણાકીય કેન્દ્રોમાં સમાન પદ્ધતિ અસ્તિત્વમાં છે. ઉદાહરણ તરીકે, હોંગકોંગમાં મલ્ટી-ક્લીયરિંગ સુવિધા છે, જેમાં ડોલર, રેન્મિન્બી અને યુરો ફંડ ફ્લો કોમર્શિયલ બેંકો દ્વારા ક્લિયર થાય છે. એચએસબીસી ડોલર ટ્રાન્સફર ક્લિયર કરે છે, જ્યારે યુરો ટ્રાન્સફર સ્ટાન્ડર્ડ ચાર્ટર્ડ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે.
જેપી મોર્ગન ક્લિયરિંગ બેંક હોંગકોંગમાં રહેલ તમામ નાણાકીય સંસ્થાઓ હોંગકોંગ મોનેટરી ઓથોરિટીના નિયમો હેઠળ કોમર્શિયલ બેંકો સાથે નોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ ખોલે છે.
નવા ભારતીય નાણાકીય કેન્દ્ર માટે સૂચિત સિસ્ટમ હેઠળ, જેપી મોર્ગન ગિફ્ટ સિટીની અન્ય બેંક શાખાઓમાં વિદેશી હૂંડિયામણના પ્રવાહ અને જાવકનું સમાધાન કરવા માટે ક્લિયરિંગ બેંક તરીકે કામ કરશે.
જેપી મોર્ગને આ વિષય પર રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા સાથે ચર્ચા કરી છે. “તાત્કાલિક ક્લિયરિંગ ઉપરાંત, સ્થાનિક ડોલર ક્લિયરિંગનો અર્થ એ છે કે આવી ક્લિયરિંગ અને સેટલમેન્ટ 24/7 ઉપલબ્ધ રહેશે, અને યુએસમાં બંધ હોય તેવા દિવસોમાં તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે,” અન્ય બેન્કરે જણાવ્યું હતું. “રોકડ અને સિક્યોરિટીઝના ટોકનાઇઝેશન પર આધારિત આવા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને પછીના તબક્કે ક્રોસ-કરન્સી, સિક્યોરિટીઝ અને બુલિયન ભાવિ વ્યવહારો માટે વધારી શકાય છે.”
