હિંદુ કેલેન્ડર અનુસાર, ગંગા સપ્તમીનો તહેવાર વૈશાખ મહિનાના શુક્લ પક્ષની સપ્તમી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે ગંગા સપ્તમી 14 મે, મંગળવારે ઉજવવામાં આવશે. ગંગા સપ્તમીને ગંગા જયંતી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
આ દિવસ માતા ગંગાને સમર્પિત છે. કહેવાય છે કે ગંગા સપ્તમીના દિવસે ગંગા નદીમાં સ્નાન કરવાથી તમામ પાપોનો નાશ થાય છે. આ દિવસે દાન કરવું ખૂબ જ શુભ અને ફળદાયી માનવામાં આવે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, આ દિવસે મનુષ્ય ગંગામાં સ્નાન કરીને, તપસ્યા અને દાન કરીને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. આ ઉપરાંત, તે મંગલ દોષ અને અન્ય ખામીઓથી પણ રાહત આપે છે.
ગંગા સપ્તમીનો શુભ સમય
ગંગા સપ્તમી 14 મેના રોજ બપોરે 2:50 વાગ્યે શરૂ થશે અને 15 મેના રોજ સવારે 4:19 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. ઉદયતિથિ અનુસાર, આ વખતે ગંગા સપ્તમી 14 મેના રોજ જ ઉજવવામાં આવશે. ગંગા સપ્તમીની પૂજાનો સમય સવારે 10.56 થી બપોરે 1.39 સુધીનો રહેશે.
ગંગા સપ્તમી શુભ યોગ
ગંગા સપ્તમીના દિવસે પુષ્ય નક્ષત્ર, સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ અને રવિ યોગનો પણ સંયોગ થવાનો છે. આ દિવસે પુષ્ય નક્ષત્રનો સંયોગ 13 મેના રોજ સવારે 11:23 વાગ્યે શરૂ થશે અને 14 મેના રોજ બપોરે 1:05 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. તે જ સમયે, સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ આ દિવસે બપોરે 1:05 વાગ્યે શરૂ થશે અને 15 મેના રોજ સવારે 5:30 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આ ઉપરાંત રવિ યોગ સવારે 5.31 કલાકે શરૂ થશે અને બપોરે 1.05 કલાકે સમાપ્ત થશે.
ગંગા સપ્તમી પૂજન વિધિ
ગંગા જયંતિના શુભ દિવસે બ્રહ્મ મુહૂર્તમાં જાગીને ગંગા સ્નાન કરવું જોઈએ. જો તે શક્ય ન હોય તો, નહાવાના પાણીમાં થોડું ગંગાજળ ઉમેરીને ઘરે સ્નાન કરો. આ પછી માતા ગંગાની મૂર્તિ અથવા નદીને ફૂલ, સિંદૂર, અક્ષત, ગુલાલ, લાલ ફૂલ, લાલ ચંદન અર્પિત કરીને વિધિ પ્રમાણે માતા ગંગાની પૂજા કરો. માતા ગંગાને ગોળ અથવા કોઈપણ સફેદ મીઠાઈ અર્પણ કરો. પછી આશીર્વાદ મેળવવા માટે ગંગા આરતી કરો. અંતે, અગરબત્તી પ્રગટાવો અને શ્રી ગંગા સહસ્ત્રનમ સ્તોત્રનો પાઠ કરો અને ગંગા મંત્રનો પણ જાપ કરો – ઓમ નમો ભગવતી હિલી હિલી મિલી ગંગે મા પાવે પાવે સ્વાહા.
ગંગા સપ્તમી પર શિવપૂજા
ગંગા સપ્તમીના દિવસે સાંજે ચાંદી અથવા સ્ટીલના વાસણમાં ગંગા જળ ભરો. તેમાં બેલપત્ર મૂકો અને ઘરેથી શિવ મંદિર જાઓ. શિવલિંગ પર જળ ચઢાવો અને બેલપત્ર ચઢાવો. આર્થિક સંકટ દૂર થાય તે માટે મનમાં પ્રાર્થના કરો.
ગંગાના પાણીનો ઉપયોગ કરવા માટેની સાવચેતીઓ
ગંગા જળને હંમેશા શુદ્ધ અને ધાતુના વાસણમાં રાખો. ગંગા જળ હંમેશા ઉત્તર-પૂર્વ ખૂણામાં રાખવું જોઈએ. ગંગા જળને અશુદ્ધ હાથથી સ્પર્શવું જોઈએ નહીં. ભગવાન શંકરની પૂજામાં ગંગા જળનો ઉપયોગ અવશ્ય કરવો.
