હિંદુ પંચાંગ અનુસાર, માગશર મહિનામાં કૃષ્ણની અષ્ટમી તિથિ પર કાલભૈરવ જયંતિ ઉજવવામાં આવે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર આ દિવસે ભગવાન કાલ ભૈરવનો જન્મ થયો હતો.શાસ્ત્રોમાં ભગવાન ભૈરવને ભગવાન શિવના જ્વલંત સ્વરૂપ તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે. ભક્તો માટે, કાલ ભૈરવ દયાળુ, પરોપકારી અને પ્રસન્ન કરવા માટે ઝડપી માનવામાં આવે છે.
કાલ ભૈરવ જયંતિ
કાલભૈરવ કોણ છે?
માર્ગશીર્ષ મહિનામાં કૃષ્ણના આઠમા દિવસે, ભગવાન શિવના ભાગમાંથી ભૈરવનો જન્મ થયો હતો, જેને શિવનો પાંચમો અવતાર માનવામાં આવે છે. ભૈરવનો અર્થ એ છે કે જે દરેકની દુનિયાને ભયથી બચાવે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ભૈરવ શબ્દના ત્રણ અક્ષરોમાં બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશની શક્તિ છે. ભૈરવને શિવનો પુત્ર અને પાર્વતીનો પરિચારક માનવામાં આવે છે. હિંદુ દેવતાઓમાં ભૈરવનું ખૂબ મહત્વ છે. તેમને કાશીના કોટવાલ પણ કહેવામાં આવે છે. તેમની શક્તિનું નામ ‘ભૈરવી ગિરિજા’ છે, જે તેમના ઉપાસકોની કલ્યાણકારી છે. આ દિવસે, તેઓના બે સ્વરૂપો છે, પ્રથમ બટુક ભૈરવ છે, જે ભક્તોને આશ્રય આપવાના તેમના સૌમ્ય સ્વરૂપ માટે પ્રખ્યાત છે, જ્યારે કાલ ભૈરવ એક ઉગ્ર શિક્ષા કરનાર છે જે ગુનાહિત વૃત્તિઓને નિયંત્રિત કરે છે.
પૂજાનું ફળ
શિવ પુરાણમાં કહેવાયું છે કે “ભૈરવ એ શંકરના પરમાત્માનું પૂર્ણ સ્વરૂપ છે.” મુધાસ્તેવૈ ન જાનન્તિ મોહિતરુશિવમયાય.” એટલે કે ભૈરવ એ પરમ ભગવાન શંકરનું સ્વરૂપ છે, પણ અજ્ઞાની લોકો શિવની માયાથી મોહિત થાય છે. નંદીશ્વર એમ પણ કહે છે કે જે શિવભક્ત શંકરના ભૈરવ સ્વરૂપની નિયમિત પૂજા કરે છે, તેના લાખો જન્મોમાં કરેલા પાપો નાશ પામે છે. એમનું સ્મરણ અને દર્શન કરવાથી જ જીવના સર્વ કષ્ટો દૂર થાય છે અને તે પવિત્ર બને છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્રણે લોકમાં પોતાના ભક્તોને નુકસાન પહોંચાડનારાઓને કોઈ આશ્રય આપી શકતું નથી. કાલ પણ તેમનાથી ડરે છે, તેથી તેમના હાથમાં ત્રિશૂલ, તલવાર અને લાકડી હોવાને કારણે તેમને દંડપાણી પણ કહેવામાં આવે છે. તેમની પૂજા કરવાથી ઘરમાં નકારાત્મક શક્તિઓ, મેલીવિદ્યા અને ભૂત-પ્રેતનો ભય નથી રહેતો, પરંતુ તેમની પૂજા કરવાથી વ્યક્તિનો આત્મવિશ્વાસ વધે છે.
ઉપાસના
માર્ગશીર્ષ મહિનામાં કૃષ્ણની અષ્ટમી તિથિએ સવારે સ્નાન કરીને વ્રતનું વ્રત કરવું. આ પછી કાલ ભૈરવની સાથે ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીની પૂજા કરો. કાલ ભૈરવ પર હળદર અથવા કુમકુમનું તિલક લગાવો અને ઈમરતી, કઠોળ, નાળિયેર વગેરે જેવી વસ્તુઓનો આનંદ લો, આ પછી ચાર બાજુ દીવો પ્રગટાવો અને આરતી કરો. રાત્રે કાલ ભૈરવના મંદિરમાં જાઓ અને ધૂપ, કાળા અડદ, સરસવના તેલથી પૂજા કર્યા પછી ભૈરવ ચાલીસા, શિવ ચાલીસા અને કાલભૈરવાષ્ટકનો પાઠ કરો. કાલિકા પુરાણ અનુસાર ભૈરવનું વાહન કૂતરું છે, તેથી ખાસ આ દિવસે કાળા કૂતરાને મીઠી વસ્તુઓ ખવડાવવાથી ભૈરવની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
