ખાંડના ભાવને કાબુમાં લેવા સરકારે 1 જૂનથી 31 ઓક્ટોબર સુધી ખાંડની નિકાસ પર લગાવ્યો પ્રતિબંધ
વધતી મોંઘવારી વચ્ચે ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યા બાદ હવે કેન્દ્ર સરકારે ખાંડને લઈને પણ મોટો નિર્ણય લીધો છે. સરકારે એલાન કર્યું છે કે 1 જૂનથી ખાંડની નિકાસ પર પ્રતિ બંધ રહેશે. ખાંડના વધતા ભાવને રોકવા અને દેશમાં તેનો સુચારૂ પુરવઠો ચાલુ રાખવા માટે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ પ્રતિબંધ આ વર્ષે 31 ઓક્ટોબર સુધી ચાલુ રહેશે.
સરકારના આ નિર્ણય અંગે પહેલાથી જ અટકળો ચાલી રહી હતી. જે રીતે ખાંડના ભાવ વધી રહ્યા હતા તે જોતા નિષ્ણાતો માની રહ્યા હતા કે ઘઉં પછી ખાંડની નિકાસ પણ રોક લાગી શકે છે. હવે કેન્દ્ર સરકારે એ દિશામાં પગલું ભર્યું છે. 1 જૂનથી કેટલાક નિયંત્રણો લાદવામાં આવશે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ખાંડની સીઝન 30 સપ્ટેમ્બર 2022ના અંતે ખાંડનો બંધ સ્ટોક 60-65 એલએમટી સુધી રહેવો જોઈએ. તેથી જ સરકારે નિકાસ પર આ કડક નિર્ણય લીધો છે.
સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો આ વખતે સરકાર ઓછામાં ઓછા બેથી ત્રણ મહિનાનો વધારાનો ખાંડનો સ્ટોક રાખવા માંગે છે જેથી કરીને દેશના લોકોની વધતી જતી માંગને સંતોષી શકાય. જો કે, આંકડા દર્શાવે છે કે દેશમાં ખાંડની મોટા પ્રમાણમાં નિકાસ કરવામાં આવી છે.
ગયા વર્ષે 60 એલએમટી સુધી ખાંડની નિકાસ કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ વાસ્તવમાં 70 એલએમટી ખાંડની નિકાસ કરવામાં આવી હતી. તેવી જ રીતે આ વર્ષે પણ સુગર મિલમાંથી 82 એલએમટી ખાંડ નિકાસ માટે મોકલવામાં આવી છે, જ્યારે 78 એલએમટી ખાંડની નિકાસ પણ કરવામાં આવી છે. આ વર્ષની ખાંડની નિકાસ અત્યાર સુધીની સૌથી વધુ હોવાનું માનવામાં આવે છે.
ખાંડના ભાવની વાત કરીએ તો હાલમાં જથ્થાબંધ બજારમાં તેનો ભાવ 3150 થી 3500 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ ચાલી રહ્યો છે. બીજી તરફ, જો છૂટક કિંમત પર નજર નાખીએ, તો દેશના વિવિધ ભાગોમાં તેનો દર 36 થી 44 રૂપિયા સુધી ચાલી રહ્યો છે. સરકારના જણાવ્યા અનુસાર, તે લાંબા સમયથી તેના ઉત્પાદનમાં ખાંડની નિકાસ પર નજર રાખી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં દેશના લોકોને પ્રાથમિકતા આપીને નિકાસ પર કેટલાક નિયંત્રણો લાદવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
જો કે, સરકારે તેના આદેશમાં એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ નિયંત્રણો સીએક્સએલ અને ટીઆરક્યુ હેઠળ યુરોપિયન યુનિયન અને અમેરિકામાં નિકાસ કરવામાં આવતી ખાંડ પર લાગુ થશે નહીં. આ વિસ્તારોમાં સીએક્સએલ અને ટીઆરક્યુ હેઠળ ખાંડનો ચોક્કસ જથ્થો નિકાસ કરવામાં આવે છે. પરંતુ આ દેશો સિવાય અન્ય ક્યાંય ખાંડની નિકાસ કરવામાં આવતી નથી.
સોયાબીન અને સૂર્યમુખી તેલની આયાત પરની ડ્યુટી અને સેસ દૂર કરાય
સરકારે માર્ચ 2024 સુધીમાં વાર્ષિક 20 લાખ ટન ક્રૂડ સોયાબીન અને સૂર્યમુખી તેલની આયાત પરની કસ્ટમ ડ્યુટી અને કૃષિ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સેસ દૂર કરવાની જાહેરાત કરી છે. નાણા મંત્રાલય દ્વારા મંગળવારે જારી કરાયેલા નોટિફિકેશન મુજબ નાણાકીય વર્ષ 2022-23 અને 2023-24માં વાર્ષિક 2 મિલિયન ટન ક્રૂડ સોયાબીન અને સનફ્લાવર ઓઈલ પર આયાત ડ્યૂટી વસૂલવામાં આવશે નહીં.
સરકારનું માનવું છે કે આયાત જકાતમાં આ છૂટથી સ્થાનિક ભાવમાં ઘટાડો થશે અને ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળશે. સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ પરોક્ષ કર અને કસ્ટમ્સ એ એક ટ્વિટમાં લખ્યું હતું કે, “આ નિર્ણય ગ્રાહકોને નોંધપાત્ર રાહત આપશે.” આનો અર્થ એ થયો કે 31 માર્ચ, 2024 સુધીમાં કુલ 8 મિલિયન ટન ક્રૂડ સોયાબીન ઓઈલ અને ક્રૂડ સનફ્લાવર ઓઈલની ડ્યુટી ફ્રી આયાત કરી શકાશે. આનાથી સ્થાનિક સ્તરે કિંમતોને નીચે લાવવામાં મદદ મળશે.
કપાસના ભાવમાં પણ નિયંત્રણ ઇચ્છતા નાના કદના સ્પિનિંગ મિલો
નાના કદની ‘કોટન સ્પિનિંગ મિલો’, જે કાપડ વણાટ માટે કપાસમાંથી યાર્ન બનાવે છે, તેમણે જ્યાં સુધી કપાસના ભાવો નિયંત્રણમાં ન આવે ત્યાં સુધી કપાસની ખરીદી બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. કપાસના ભાવ એક વર્ષમાં 120 ટકાથી વધુ વધીને રૂ. 1.10 લાખ પ્રતિ કેન્ડી પર પહોંચી ગયા છે. 50 કરોડથી ઓછું વાર્ષિક ટર્નઓવર ધરાવતી સ્પિનિંગ મિલોને વર્તમાન ભાવે કપાસની ખરીદી કરવી મુશ્કેલ બની રહી છે.
“અમારી પાસે કપાસ ખરીદવા માટે પૂરતી મૂડી નથી.જ્યાં જાન્યુઆરીથી કપાસના ભાવમાં 53%નો વધારો થયો છે, અમે યાર્નના ભાવમાં માત્ર 21% વધારો કરી શકીએ છીએ.” તેમ એસઆઈએસપીએના પ્રમુખ જે. સેલ્વને જણાવ્યું હતું. એસઆઈએસપીએના સેક્રેટરી જગદીશ ચંદ્રને આરોપ લગાવ્યો હતો કે, “મોટી એમએનસી કે જેની પાસે સસ્તા વ્યાજ દરે વિપુલ પ્રમાણમાં વિદેશી મૂડી ઉપલબ્ધ છે અને મોટા ભારતીય વેપારીઓએ સિઝનની શરૂઆતમાં કપાસનો જંગી જથ્થામાં સ્ટોક કર્યો હતો. તેઓ હવે દરરોજ કિંમતો પર વેપાર કરી રહ્યા છે.