- આ સુધારાઓનો હેતુ કાનૂની પ્રક્રિયાઓને સુવ્યવસ્થિત કરવાનો છે, જેમાં ભાગેડુઓ અથવા આતંક-સંબંધિત કેસોની ગેરહાજરીમાં ટ્રાયલનો સમાવેશ થાય છે અને કાનૂની કાર્યવાહી ઝડપી બનાવવા માટે ચાર્જશીટ દાખલ કરવા માટે કડક સમયમર્યાદા લાદવામાં આવે છે.
National News : શનિવારે કેન્દ્ર સરકારના એક નોટિફિકેશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ત્રણ નવા ઘડાયેલા ફોજદારી કાયદા 1 જુલાઈ, 2024થી અમલમાં આવશે. આ વર્ષની શરૂઆતમાં, સંસદે ઇન્ડિયન જ્યુડિશિયલ (સેકન્ડ) કોડ, ઇન્ડિયન સિવિલ ડિફેન્સ (સેકન્ડ) કોડ અને ઇન્ડિયન એવિડન્સ (સેકન્ડ) બિલ પસાર કર્યું હતું. આ કાયદા અનુક્રમે ભારતીય દંડ સંહિતા-1860, CrPC 1973 અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ 1872 જેવા હાલના કાયદાઓને બદલે છે.
25 ડિસેમ્બર, 2023 ના રોજ, ભારત સરકારે સત્તાવાર રીતે ભારતના ગેઝેટ દ્વારા ત્રણ મહત્વપૂર્ણ કાયદાકીય સુધારા રજૂ કર્યા. આ સુધારાઓનું એક નોંધપાત્ર પાસું એ BNSS ની અંદર ગેરહાજરીમાં ટ્રાયલ માટેની જોગવાઈ છે, ખાસ કરીને ભાગેડુઓ અથવા આતંક સંબંધિત કેસોમાં વોન્ટેડ વ્યક્તિઓને સંડોવતા કેસોને લગતા. આનાથી આરોપીની ગેરહાજરીમાં પણ ન્યાયિક કાર્યવાહી હાથ ધરવામાં આવી શકે છે, જે અગાઉની કાનૂની પ્રક્રિયાઓમાંથી નોંધપાત્ર પ્રસ્થાન છે.
વધુમાં, આ નવા કાયદાઓનો અમલ અસરકારક રીતે IPC હેઠળ અગાઉની કોઈપણ નોંધણી અથવા ચાર્જને રદ કરે છે. મૂળ રીતે કેસ ક્યારે દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો તે ધ્યાનમાં લીધા વિના, ન્યાયિક પ્રક્રિયા હવે નવા ઘડવામાં આવેલા કાયદાઓમાં દર્શાવેલ માર્ગદર્શિકાને અનુસરશે. આનાથી વિદેશી-આધારિત આર્થિક અપરાધીઓ દ્વારા વારંવાર શોષણ કરવામાં આવતી છટકબારી બંધ થાય છે જેઓ અગાઉ ભારતીય અદાલતોમાં સજામાંથી બચી ગયા હતા.
BNSS હેઠળ, ચાર્જશીટ ફાઇલ કરવા માટે કડક સમયરેખા લાદવામાં આવી છે, જે 90 દિવસમાં પૂર્ણ કરવાની જરૂર છે અને કોઈ વિસ્તરણની મંજૂરી નથી. તેનો ઉદ્દેશ્ય પોલીસ તપાસને ઝડપી બનાવવા અને કાયદાકીય કાર્યવાહીમાં લાંબા વિલંબને રોકવાનો છે, સમયસર ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાની રજૂઆત સાથે ભારતના કાયદાકીય લેન્ડસ્કેપના પરિવર્તનશીલ સ્વભાવ પર ભાર મૂક્યો હતો, તેમની વર્ષો જૂના કાયદાઓ સાથે સરખામણી કરી હતી. તેમણે હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે જ્યારે પરંપરાગત કાયદાઓ મુખ્યત્વે સજા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, ત્યારે નવો કાયદો ન્યાયને પ્રાધાન્ય આપે છે, જેનાથી નાગરિકોમાં ભયને બદલે ખાતરીની ભાવના પેદા થાય છે.
તેમના સંબોધનમાં, PM મોદીએ 21મી સદીના મુદ્દાઓ સાથે વ્યવહાર કરવામાં જૂના અભિગમોની અપૂરતીતા પર ભાર મૂકતા, સમકાલીન પડકારોનો સામનો કરવા માટે કાયદાકીય માળખું અપનાવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે લવચીકતા અને અનુકૂલનક્ષમતા વધારવા માટે કાયદાકીય પ્રણાલીઓમાં પુનર્વિચાર, પુનઃકલ્પના અને સુધારણા તરફ દાખલા બદલવાનું આહ્વાન કર્યું.
ભારતની વસાહતી-યુગની કાનૂની વ્યવસ્થા પર પ્રતિબિંબિત કરતા, PM મોદીએ ન્યાયતંત્રના આધુનિકીકરણ માટે ચાલી રહેલા પ્રયાસો પર ભાર મૂક્યો હતો, જેમાં જુલમ માટે સંભવિત રીતે દુરુપયોગ થઈ શકે તેવા જૂના કાયદાઓને રદબાતલ કરવામાં આવ્યા હતા. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ ફેરફારથી દેશમાં જીવનની ગુણવત્તા અને વ્યવસાયિક વાતાવરણમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે, જેમાં જીવન જીવવાની સરળતા અને વ્યવસાય કરવાની સરળતાને પ્રોત્સાહન મળ્યું છે.
