ચાલુ વર્ષે બમ્પર ઉત્પાદન થવાનું હોવા છતાં પણ ભાવમાં કોઈ ઘટાડો નહી, અલનીનોના કારણે દુષ્કાળની ભીતિથી ભાવને અસર, હવે ભાવ સારા ચોમાસા બાદ જ નિયંત્રણમાં આવે તેવી શક્યતા
સરકારે અનાજના ભંડાર ખુલ્લા મુક્યા છતાં અલનીનોના લીધે ઘઉંના ભાવ અંકુશ બહાર રહ્યા છે.ચાલુ વર્ષે બમ્પર ઉત્પાદન થવાનું હોવા છતાં પણ ભાવમાં કોઈ ઘટાડો થયો નથી. અલનીનોના કારણે દુષ્કાળની ભીતિ ભાવને અસર કરી રહી છે એટલે હવે ભાવ સારા ચોમાસા બાદ જ નિયંત્રણમાં આવે તેવી શક્યતા સેવાઇ રહી છે.
ભારતમાં હજુ ચોમાસું આવ્યું નથી, પરંતુ દેશમાં દુષ્કાળની અસર થવાની આશંકા પહેલાથી જ વ્યકત કરવામાં આવી રહી છે. ઘણા સંશોધન અહેવાલો દર્શાવે છે કે આ વર્ષે દેશમાં અલ નીનોની અસર જોવા મળશે, જેના કારણે વરસાદ અને હિમવર્ષા ખૂબ જ ઓછી થશે. જો અલ નીનોની અસર થશે તો કૃષિ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થશે એટલે કે ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના ભાવ ઝડપથી વધશે.
અહેવાલ મુજબ યુએસ સ્થિત નેશનલ ઓસેનિક એન્ડ એટમોસ્ફેરિક એડમિનિસ્ટ્રેશનએ જૂન-ડિસેમ્બર 2023માં (55-60%) સાથે અલ નીનોના પુનઃ ઉદભવની આગાહી કરી છે. કેટલાક સંશોધન અહેવાલોએ ફુગાવાને ઊંચો રાખીને ચાલુ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન કૃષિ ઉત્પાદનમાં ઘટાડાની શક્યતા દર્શાવી છે. અલ નીનો અને લા નીના પેસિફિક મહાસાગરમાં આબોહવાની પેટર્ન છે.
રિપોર્ટ અનુસાર છેલ્લા 20 વર્ષમાં જ્યાં પણ દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિ જોવા મળી છે ત્યાં અલ નીનોની અસર જોવા મળી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ વર્ષે દુષ્કાળને કારણે ભારતમાં ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં વધઘટ થશે. રાજ્યોની અનાજ ખરીદવાની ક્ષમતા ઘટશે. ભારતે છેલ્લા 22 વર્ષોમાંથી આઠમાં ચોમાસાની મોસમમાં વરસાદની ઉણપ અનુભવી છે. ભારતના આર્થિક સર્વેક્ષણ 2013-14નો ઉલ્લેખ છે કે છેલ્લા 10 અલ નીનો વર્ષો દરમિયાન, ભારતે છ વર્ષમાં 10 ટકા કે તેથી વધુ વરસાદની ખાધનો સામનો કર્યો છે. સંશોધન જણાવે છે કે ભારતમાં દુષ્કાળના મોટાભાગના વર્ષો અલ નીનો સાથે સુસંગત છે.
હવામાન વિભાગે 22 ફેબ્રુઆરીના રોજ એક અખબારી યાદીમાં જણાવ્યું હતું કે ઘઉં ઉગાડતા ઉત્તરપશ્ચિમ ભારતમાં આ મહિને મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતા 3-5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધારે છે. ગયા માર્ચ મહિનામાં ઊંચા તાપમાનને કારણે અનાજનું ઉત્પાદન 30 લાખ ટન ઓછું થયું હતું. સરકારે મે મહિનામાં ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. ઘઉં ખાનારા ઉત્તર પ્રદેશ અને મધ્ય પ્રદેશ સહિત 10 રાજ્યોમાં સબસિડીવાળા રાશનના હકદાર ગરીબ લોકોને ઘઉંને બદલે ચોખા આપવામાં આવ્યા હતા. એકંદરે, રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા અધિનિયમ 2013 હેઠળ ઘઉંની ફાળવણી 24 મિલિયન ટનથી ઘટાડીને 18 મિલિયન ટન કરવામાં આવી હતી.
50 લાખ ટન ઘઉં બજારમાં ઠાલવવાનો સરકારનો નિર્ણય
ઘઉંના ભાવને નિયંત્રણમાં લાવવા અત્યાર સુધીમાં સરકારે કુલ 50 લાખ ટન ઘઉં ખુલ્લા બજારમાં વેચવાનો નિર્ણય લીધો છે. અનામત કિંમતમાં ઘટાડો અને વધારાના ઘઉંના વેચાણથી ઘઉં અને લોટના બજાર ભાવમાં ઘટાડો કરવામાં મદદ મળશે તેવી આશા સેવાઇ રહી હતી. ઘઉંનું વેચાણ એફસીઆઈ દ્વારા ઈ-ઓક્શન દ્વારા ફ્લોર મિલર્સ, ખાનગી વેપારીઓ, જથ્થાબંધ ખરીદદારો અને લોટ ઉત્પાદનોના ઉત્પાદકોને કરવામાં આવશે,જેની પ્રક્રિયા શરૂ પણ થઈ ગઈ છે. એમ એક નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
