હવે ભાજપના વિજયરથને રોકવાની એકમાત્ર રસ્તો ‘વિપક્ષી એકતા’ : કોંગ્રેસ આ વિચારધારામાં ભળે તો પણ નુકસાન, ન ભળે તો પણ નુકસાન
મમતા બેનર્જીનો ચોખ્ખો હિસાબ : વિપક્ષી એકતા થાય તો કોંગ્રેસે જ્યાં નબળું પ્રદર્શન કરવું પડ્યું એ બેઠકો સ્થાનિક પક્ષો માટે છોડવી પડશે, આ મુજબ કોંગ્રેસ 543 પૈકી માત્ર 242 બેઠક ઉપર જ ચૂંટણી લડી શકે, બાકીની 301 બેઠક જતી કરવી પડે
હાલ ભાજપનો વિજય પુરપાટ ઝડપે દોડી રહ્યો છે. જેનું સૌથી મોટું નુકસાન કોંગ્રેસને થઈ રહ્યું છે કારણકે જો થોડા વર્ષો આવીને આવી સ્થિતિ રહી તો કોંગ્રેસને અસ્તીત્વ બચાવવું પણ મુશ્કેલ બનશે. પરંતુ કર્ણાટકની ચૂંટણીના પરિણામે કોંગ્રેસમાં નવા પ્રાણ પૂર્યા છે. પણ હવે લોકસભાની વાત આવે તો કોંગ્રેસ એકલા હાથે ભાજપને ટક્કર મારી શકે તેમ નથી. કોંગ્રેસે વિપક્ષી એકતાનો સહારો લેવો પડે તેમ છે. પણ આવું કરવાથી કોંગ્રેસને ગુમાવવું પણ પડે તેમ છે.
વિપક્ષી એકતા માટે બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીએ પોતાનું ગણિત રજુ કર્યું છે. જેમાં તેઓએ જણાવ્યું છે કે કોંગ્રેસને 2019ના પ્રદર્શનના આધારે 242 થી વધુ બેઠકો પર લડવાની તક મળી શકે છે. આ એવી બેઠકો હતી જે ભાજપ સાથે સીધી લડાઈમાં કોંગ્રેસે જીતી હતી અથવા તો ઉપવિજેતા બની હતી. કોંગ્રેસ ગત વખતે 543 બેઠકમાંથી 421 બેઠકો ઉપર ચૂંટણી લડી હતી. આ 421 બેઠકોમાંથી 141 બેઠકો પર કોંગ્રેસે પોતાનો દાવો છોડવો પડશે. આ બેઠક એવી છે જ્યાં કોંગ્રેસ ત્રીજા કે ચોથા ક્રમે આવી હતી. આમ કોંગ્રેસ જો વિપક્ષી એકતામાં સામેલ થાય છે તો કુલ 301 બેઠકોને જતી કરવી પડે તેમ છે.
બિહારના મુખ્ય પ્રધાન નીતિશ કુમારના વિરોધપક્ષની એકતા માટેના અભિયાનનર પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્ય પ્રધાન અને તૃણમૂલ કોંગ્રેસના સુપ્રીમો મમતા બેનર્જીએ સમર્થન આપી એવા રાજ્યોમાં કોંગ્રેસને ટેકો આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે સામે તેઓએ કહ્યું કે તેઓ અપેક્ષા રાખે છે કે કોંગ્રેસ તેમના ગઢમાં પ્રાદેશિક પક્ષોને સમર્થન આપશે.
વધુમાં મમતા બેનર્જીએ કહ્યું કે કર્ણાટકમાં ટીએમસી તમને ટેકો આપે છે અને તમે બંગાળમાં મારી વિરુદ્ધ જાઓ છો તેવી નીતિ ન ચાલી શકે. જો તમે કંઇક સારું પ્રાપ્ત કરવા માંગો છો, તો તમારે અમુક ક્ષેત્રોમાં બલિદાન આપવું પડશે. અખિલેશ યાદવની સમાજવાદી પાર્ટી ઉત્તર પ્રદેશમાં મજબૂત છે. તેથી, આપણે તેને ટેકો આપવો જોઈએ. જો કે, હું એમ નથી કહેતી કે કોંગ્રેસે ત્યાં લડવું જોઈએ નહીં. પણ ગણિત કરી વ્યૂહરચના મુજબ લડવું જોઈએ.
મમતાની દરખાસ્તને ચૂંટણીના અંકગણિતમાં લાગુ કરવાનો અર્થ એ થશે કે તે ઈચ્છે છે કે કોંગ્રેસ એવી બેઠકો પર જ ઉમેદવારો ઉભા કરે જે તેણે 2019ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં જીતી હતી અને જ્યાં તે બીજેપી સાથે સીધી લડાઈમાં બીજા ક્રમે આવી હતી.
આ જોડાણની દરખાસ્ત મમતાનું હૃદય પરિવર્તન હોવાનું જણાય છે, જેમણે માર્ચમાં જાહેર કર્યું હતું કે તેમની ટીએમસી 2024ની ચૂંટણી એકલા હાથે લડશે. સાગરદિઘીમાં વિધાનસભા પેટાચૂંટણીમાં ટીએમસીની આશ્ચર્યજનક હાર પછી આ બન્યું હતું, જ્યાં મુસ્લિમોની વસ્તી બે તૃતીયાંશ છે.મમતાના પ્રસ્તાવને જોતાં, એવું લાગે છે કે તે ઇચ્છે છે કે કોંગ્રેસ 2024માં બંગાળનો પોતાનો દાવો છોડી દે, અથવા 2019માં જીતેલી તે બેઠકો પર જ ચૂંટણી લડે. તેથી, તે કદાચ કોંગ્રેસને માત્ર બે-બે બેઠકો છોડવાની તરફેણ કરે છે.
કોંગ્રેસ 17 રાજ્યોમાં પોતાનું ખાતું પણ ન ખોલાવી શકી!
કોંગ્રેસે 2019માં 421 ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા. તેમાંથી 18 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાંથી 52 ઉમેદવારોનો વિજય થયો હતો.આનો અર્થ એ થયો કે પાર્ટી 17 રાજ્યો અને કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશોમાં પોતાનું ખાતું ખોલવામાં નિષ્ફળ રહી હતી. કુલ મળીને 209 બેઠકો એવી હતી જ્યાં 2019માં કોંગ્રેસ બીજા ક્રમે રહી હતી. તેમાંથી 190 બેઠકો પર કોંગ્રેસનો ભાજપ સાથે સીધો મુકાબલો હતો. પાર્ટીએ તેમાંથી માત્ર 15 સીટો પર બીજેપી કરતા સારૂ પ્રદર્શન કર્યું અને 175માં ખરાબ પ્રદર્શન કર્યું.
લોકસભામાં કોંગ્રેસ ક્યાં રાજ્યમાં કેટલી આગળ ?
કોંગ્રેસ મધ્યપ્રદેશમાં 28, ગુજરાતમાં 26, રાજસ્થાનમાં 24, કર્ણાટકમાં 20 અને મહારાષ્ટ્રમાં 14 બેઠકો પર ભાજપથી પાછળ છે. પક્ષ પશ્ચિમ બંગાળ, તમિલનાડુ, ઓડિશા, મણિપુર, મેઘાલય, નાગાલેન્ડ, લક્ષદ્વીપ, કેરળ, દમણ અને દીવ, ગોવા અને ચંદીગઢમાં એક-એક સીટ પર બીજા ક્રમે છે. તેમાંથી કોંગ્રેસ મણિપુર, ચંદીગઢ, દમણ અને દીવ અને ગોવામાં ભાજપ સામે હારી ગઈ હતી.
કંઈક સારૂ મેળવવા માટે કંઈક ગુમાવવું પણ પડે : મમતાની સ્પષ્ટ વાત
પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું કર્ણાટકમાં તૃણમૂલ કોંગ્રેસ એ કોંગ્રેસનું સમર્થન કરી રહી છે અને કોંગ્રેસ બંગાળમાં અમારી વિરુદ્ધ જઈ રહી છે. આવી નીતિ રાજકારણમાં ચાલી શકે નહીં. જો તમે કંઇક સારું હાંસલ કરવા માંગો છો, તો તમારે કેટલાક ક્ષેત્રોમાં બલિદાન આપવું પડશે.
વિપક્ષી એકતા બાદ ક્યાં રાજ્યોના કેવા સમીકરણો ?
મેઘાલય: મેઘાલય એક બીજું રાજ્ય છે જ્યાં ગઠબંધન નક્કી કરવા માટે ટીએમસી અને કોંગ્રેસ વચ્ચે સીધી લડાઈ થઈ શકે છે. મેઘાલયમાં લોકસભાની બે બેઠકો છે. ટીએમસીએ 2019માં અહીં ચૂંટણી લડી ન હતી. તેથી, તે કોંગ્રેસને લડવા માટે વધુ બે બેઠકો આપે છે. આ વર્ષની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ટીએમસીના પ્રદર્શનને જોતા, મમતા 2024 માં એક-એક સીટ વહેંચવાનો આગ્રહ રાખી શકે છે.
ત્રિપુરા: ત્રિપુરામાં લોકસભાની બે બેઠકો છે, જે હાલમાં ભાજપ પાસે છે. 2019માં કોંગ્રેસ બંને સીટો પર બીજા ક્રમે રહી હતી. પરંતુ સીપીઆઈ ત્રિપુરામાં દાયકાઓથી મજબૂત પાર્ટી છે. ટીએમસી બહુમતી બંગાળી ભાષી મતદારોમાં પોતાનો આધાર વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. કોંગ્રેસને બંને બેઠકો પર ચૂંટણી લડવા દેવાનો અર્થ એ થશે કે ટીએમસી અને ડાબેરીઓ તેમના દાવાઓનું બલિદાન આપશે.
ગોવા: બે લોકસભા બેઠકો સાથે, ગોવા મેઘાલય જેવું છે, જ્યાં ટીએમસી થોડો પગ જમાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, તે 26 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી, જ્યારે તેની સહયોગી મહારાષ્ટ્ર ગોમાંતક પાર્ટીએ 13 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. તેમાંથી કોઈને એક પણ બેઠક મળી નથી. કોંગ્રેસે 11 બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસ પાસે ગોવામાંથી સાંસદ પણ છે. મમતાના પ્રસ્તાવનો અર્થ એ થશે કે તે 2024ની ગોવામાં થનારી ચૂંટણીમાંથી પોતાનો પક્ષ પાછો ખેંચી લેશે. પરંતુ તેમની ઓફરનો અર્થ એ પણ થશે કે તમારે તેને અનુસરવું જોઈએ. આ અરવિંદ કેજરીવાલને કદાચ સ્વીકાર્ય નહીં હોય, જેમને મમતાએ કહ્યું કે કોંગ્રેસે દિલ્હી પાછા જવું જોઈએ.
ઉત્તરપ્રદેશ: ઉત્તર પ્રદેશમાં 80 બેઠકો એવી છે જેના માટે મમતા સપાને પ્રાધાન્ય આપતી હોય તેમ લાગી રહ્યું છે. કોંગ્રેસ પાસે રાજ્યમાંથી માત્ર એક જ સાંસદ છે. મમતા કહે છે કે કોંગ્રેસ યુપીમાંથી ચૂંટણી લડી શકે છે પરંતુ તેણે એસપીને મોટા પાયે સમર્થન આપવું જોઈએ, તે સ્પષ્ટ નથી કે પાર્ટીએ તેના ભૂતપૂર્વ ગઢમાં કેટલી બેઠકો પર ચૂંટણી લડવી જોઈએ. 2019 માં, કોંગ્રેસે યુપીમાં 67 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી, માત્ર એક જ જીતી હતી.
બિહાર: બિહારમાં 40 લોકસભા બેઠકો છે, મમતા કોંગ્રેસ પર જેડીયું અને આરજેડીની તરફેણ કરતા હોય તેવું લાગે છે. ત્રણેય પક્ષો બિહારમાં સત્તારૂઢ ગઠબંધનનો ભાગ છે. અહીં કોંગ્રેસે 2014માં 12 સીટો અને 2019માં નવ સીટો પર એક સીટ જીતીને ચૂંટણી લડી હતી. પરંતુ જેડીયુ, આરજેડી આ બંને ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના ગઠબંધનનો ભાગ ન હતો. જેડીયું વિપક્ષી એકતા અભિયાનની આગેવાની સાથે, તે 2024 માટે સીટ-વહેંચણી વ્યવસ્થા પર મોટો દાવો કરે તેવી શક્યતા છે. આનો ચોક્કસ અર્થ એ છે કે કોંગ્રેસ 2019ની સરખામણીમાં ઓછી બેઠકો પર ચૂંટણી લડશે.
ઝારખંડ: ઝારખંડમાં, કોંગ્રેસે 2019માં 14માંથી સાત બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને માત્ર એક જ જીતી હતી. તેના સાથી ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા એ ચાર, ઝારખંડ વિકાસ મોરચાએ બે અને આરજેડીએ એક ચૂંટણી લડી હતી. પરંતુ તે વર્ષ પછી જેએમએમએ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 81માંથી 41 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. શાસક ગઠબંધનમાં મુખ્ય પ્રધાન પદ સુરક્ષિત કરવા માટે તેણે 30 બેઠકો જીતી. કોંગ્રેસે 31 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને 16 બેઠકો જીતી હતી. ભાજપ વિરોધી પ્રાદેશિક પક્ષ જ્યાં તે મજબૂત છે તેને ટેકો આપવાની મમતાની ફોમ્ર્યુલા ઝારખંડમાં કોંગ્રેસને સ્વીકાર્ય નહીં હોય.
ઓડીશા: ઓડિશામાં, બીજેપી વિરોધી છાવણીમાં જોડાવાની મમતાની ઓફર બીજેડીના વડા અને મુખ્ય પ્રધાન નવીન પટનાયકે નકારી કાઢી હતી. અહીંની 21 બેઠકોમાંથી, બીજેડી અને ભાજપે 2019 માં 20 બેઠકો વહેંચી હતી, જે કોંગ્રેસ માટે માત્ર એક બેઠક છોડી હતી, જે માત્ર એક બેઠકમાં બીજા સ્થાને રહી હતી. મતલબ કે ઓડિશામાં 21 બેઠકોમાંથી કોંગ્રેસને માત્ર બે બેઠકો મળવાની સાનુકૂળ સંભાવના છે. અને મમતાની ઓફર માટેની ગણતરી કોંગ્રેસને અન્ય 91 બેઠકો પર નિર્બળ બનાવે છે.
