ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન એર ફિલ્ટરમાંથી ભેગી થયેલી ધૂળમાં જોખમી રસાયણો મળી આવ્યા
ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS)માં હાનિકારક રસાયણોના પુરાવા પણ મળ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોના એક અભ્યાસ અનુસાર, ISS પર એર ફિલ્ટરમાંથી ભેગી થયેલી ધૂળમાં જોખમી રસાયણો મળી આવ્યા છે. આ પ્રમાણ મોટાભાગના અમેરિકન ઘરોની ધૂળમાં હાજર હાનિકારક રસાયણો કરતાં વધુ છે.
સંશોધકોએ તારણ કાઢ્યું છે કે ધૂળમાં હાજર કાર્બનિક દૂષકોનું સ્તર સામાન્ય અમેરિકન અથવા પશ્ચિમ યુરોપિયન ઘરમાં જોવા મળતાં કરતાં વધુ છે. યુનિવર્સિટી ઓફ બર્મિંગહામ અને નાસા ગ્લેન રિસર્ચ સેન્ટર (યુએસએ)ના સંશોધકો દ્વારા કરવામાં આવેલા અભ્યાસના પરિણામો એન્વાયર્નમેન્ટલ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી લેટર્સ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયા છે.
કેવા હાનિકારક પદાર્થો મળી આવ્યા
સંશોધન દરમિયાન, વૈજ્ઞાનિકોને પોલીબ્રોમિનેટેડ ડિફેનાઈલ ઈથર્સ (PBDEs), ઓર્ગેનોફોસ્ફેટ એસ્ટર્સ (OPEs), બ્રોમિનેટેડ ફ્લેમ રિટાર્ડન્ટ્સ (BFRs), પોલિસાયક્લિક એરોમેટિક હાઈડ્રોકાર્બન્સ (PAHs), પરફ્લુરો એલ્કાઈલ સબ્સ્ટન્સ (PFAS) અને પોલીક્લોરીનબીપીસી સ્પેસમાં હાનિકારક પદાર્થો મળ્યા હતા. ધૂળ મળી છે તેમાંથી BFR અને OPE નો ઉપયોગ વિવિધ દેશોમાં ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, ઈમારતોમાં ઈન્સ્યુલેશન તેમજ ફર્નિચર અને કપડા જેવા ઉત્પાદનો તેમજ અગ્નિ સુરક્ષા માટે બનાવેલ ઉત્પાદનોમાં થાય છે. PAHs હાઇડ્રોકાર્બન ઇંધણમાં હાજર હોય છે જે દહન પર છોડવામાં આવે છે. PCB નો ઉપયોગ બાંધકામ સામગ્રી અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સમાં થાય છે, જ્યારે PFAS નો ઉપયોગ કપડાં પરથી ડાઘ દૂર કરવા માટે થાય છે. સ્વાસ્થ્ય પર તેમની ખરાબ અસરોને ધ્યાનમાં રાખીને, આમાંથી કેટલીક પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે અને કેટલાકનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરવામાં આવ્યો છે.
વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે રોજિંદા ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓ જેમ કે કેમેરા, MP3 પ્લેયર્સ, ટેબલેટ, તબીબી સાધનો અને અવકાશયાત્રીઓ દ્વારા અંગત ઉપયોગ માટે સ્પેસ સ્ટેશન પર લાવવામાં આવેલા કપડાં આ રસાયણોનો સંભવિત સ્ત્રોત હોઈ શકે છે. સંશોધન મુજબ, ISS ની અંદરની હવા દર આઠથી 10 કલાકે ફરી પરિભ્રમણ થાય છે. એ જ રીતે, ત્યાં હાજર કાર્બન ડાયોક્સાઇડ અને અન્ય વાયુયુક્ત પ્રદૂષકો દૂર કરવામાં આવે છે. આમ છતાં, અહીં હાનિકારક રસાયણો કેવી રીતે એકઠા થયા તેની કોઈ નક્કર માહિતી નથી. આ વિષય પર વધુ ઊંડાણપૂર્વક સંશોધન કરવામાં આવી રહ્યું છે.
