ચોખામાં વેલ્યુ એડિશન કરવા અને દેશમાં સસ્તા ભાવના ચોખાની તંગી ન સર્જાય તે માટે સરકારે લીધો નિર્ણય
ચોખામાં વેલ્યુ એડિશન કરવા અને દેશમાં સસ્તા ભાવના ચોખાની તંગી ન સર્જાય તે માટે સરકારે મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે. જેમાં હવે પ્રતિ કિલો રૂ. 100થી વધુ કિંમતના જ બાસમતી ચોખાની નિકાસ કરવાની સરકારે છૂટ આપી છે.
કેન્દ્ર સરકારે હવે ચોખાને લઈને વધુ એક મોટો નિર્ણય લીધો છે. આ અંતર્ગત બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો છે. જો કે, આમાં સરકાર તરફથી શરતો સાથે નિકાસને મંજૂરી આપવાની જોગવાઈ પણ કરવામાં આવી છે. સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, પ્રતિબંધની જાહેરાત કરતા, સરકારે પ્રતિ ટન 1200 ડોલરથી વધુના ભાવે નિકાસ કરવાની મંજૂરી આપી છે. એટલે કે રૂ. 100થી વધુની કિંમતે જ આ ચોખાની નિકાસ થઈ શકશે. જેનો અર્થ એ છે કે આનાથી ઓછા ભાવે બાસમતી ચોખાની નિકાસને મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં. .
રવિવારે વાણિજ્ય મંત્રાલય વતી આ વિગતો જાહેર થઈ છે. જેમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે વેપાર પ્રમોશન સંસ્થા એગ્રીકલ્ચરલ એન્ડ પ્રોસેસ્ડ ફૂડ પ્રોડક્ટ્સ એક્સપોર્ટ ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી (એપીઆઇડીએ) ને તાત્કાલિક અસરથી રૂ. 98000 પ્રતિ ટનથી નીચેના કરારો રજીસ્ટર ન કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે. આગામી સમયમાં આ બાબતે એપીઆઇડીએની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરવામાં આવશે તેવું જણાવવામાં આવ્યું હતું. ચોખાના છૂટક ભાવને અંકુશમાં લેવાના પ્રયાસરૂપે, કેન્દ્ર સરકાર ઘરેલુ પુરવઠો વધારવા માટે વિવિધ પગલાં લઈ રહી છે.
નોંધપાત્ર રીતે, બાસમતી ચોખા ચોખાની વિશિષ્ટ ગુણવત્તા ધરાવે છે અને તે મોટા જથ્થામાં નિકાસ કરવામાં આવે છે. વાણિજ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, ભારતે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં 4.8 બિલિયન ડોલરના 4.56 મિલિયન ટન બાસમતી ચોખાની નિકાસ કરી હતી. પહેલા નોન-બાસમતી અને હવે બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો નિર્ણય ચોમાસાને લગતી ચિંતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર દ્વારા લેવામાં આવ્યો છે.
વાસ્તવમાં, આ મહિને બાસમતી ચોખાની સરેરાશ કોન્ટ્રાક્ટ કિંમત 1214 ડૉલર/મેટ્રિક છે. જો કે, પ્રતિ મેટ્રિક ટન 359 લડોલરના નીચા દરે કોન્ટ્રાક્ટ પણ કરવામાં આવ્યા છે. જે સરેરાશ કિંમત કરતા ઘણી ઓછી છે. આવી સ્થિતિમાં, સરકાર દ્વારા એપીઆઇડીએને આ બાબતે ચર્ચા કરીને તેનો દુરુપયોગ રોકવાનો પ્રયાસ કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.
સરકારે અગાઉ ગયા મહિને 20 જુલાઈએ બિન-બાસમતી સફેદ ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. કેન્દ્રના આ નિર્ણય બાદ એવા ઘણા દેશોની મુસીબત વધી ગઈ, જ્યાં ભારતમાંથી સૌથી વધુ ચોખાની નિકાસ થાય છે. દેશમાંથી નિકાસ થતા કુલ ચોખામાં નોન-બાસમતી સફેદ ચોખાનો હિસ્સો લગભગ 25 ટકા છે. ભારતમાંથી નોન-બાસમતી સફેદ ચોખાની કુલ નિકાસ 2022-23માં 4.2 મિલિયન ડોલર હતી જે અગાઉના નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2021-22માં 2.62 મિલિયન ડોલર હતી. ભારત થાઇલેન્ડ, ઇટાલી, સ્પેન, શ્રીલંકા અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સૌથી વધુ બિન-બાસમતી સફેદ ચોખાની નિકાસ કરે છે.
