- સીબીડીસીને પણ ઑફલાઇન મોડમાં ટ્રાન્સફરેબલ બનાવવા પર કામ ચાલુ હોવાની શક્તિકાંતદાસની જાહેરાત
ડિજિટલ રૂપિયાનો વ્યાપ વધારવા રિઝર્વ બેન્ક વિવિધ પગલાંઓ લઈ રહી છે. ત્યારે તેમાં ઓફલાઇન ફીચર ઉમેરવામાં આવતા હવે ડિજિટલ રૂપિયાને બુસ્ટર મળશે તેવું આરબીઆઇના ગર્વનરે જણાવ્યું છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે સોમવારે જણાવ્યું હતું કે ટ્રાન્ઝેક્શનને કાયમી ધોરણે હટાવીને, ઈ-રૂપી એટલે કે સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી દ્વારા ટ્રાન્ઝેક્શન કરી શકાય છે, જેમાં કોઈ રેકોર્ડ રહેશે નહીં. આ સાથે તે પેપર કરન્સીની સમકક્ષ બની શકે છે. દાસે અહીં બીઆઇએસ ઈનોવેશન સમિટમાં જણાવ્યું હતું કે ભારત તેના નાણાકીય સમાવેશના લક્ષ્યોને મદદ કરવા માટે પ્રોગ્રામેબિલિટી ફીચર્સ રજૂ કરવા સાથે સીબીડીસીને ઑફલાઇન મોડમાં ટ્રાન્સફરેબલ બનાવવા પર કામ કરી રહ્યું છે.
2022 ના અંતમાં સીબીડીસીની પાઇલટ લોન્ચિંગ પછી તેની ગોપનીયતા વિશે ચિંતાઓ છે. કેટલાક લોકો કહે છે કે જ્યારે ડિજિટલ ચલણનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, ત્યારે વ્યવહારનો ઇલેક્ટ્રોનિક રેકોર્ડ કરવામાં આવશે, જ્યારે રોકડ વ્યવહારોમાં ગોપનીયતા છે. દાસે કહ્યું કે ગોપનીયતાના મુદ્દાને કાયદા અથવા ટેકનોલોજી દ્વારા ઉકેલી શકાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, વ્યવહારને કાયમ માટે કાઢી નાખીને. આ પાછળનો મૂળ સિદ્ધાંત એ છે કે સીબીડીસી પાસે રોકડ જેટલી જ ગોપનીયતા હોઈ શકે છે, વધુ અને ઓછી નહીં.
આ પ્રસંગે, આરબીઆઇ ગવર્નરે પુનરોચ્ચાર કર્યો કે ભારત સીબીડીસીન3 ઑફલાઇન પણ ટ્રાન્સફર કરી શકાય તેવું બનાવવા પર કામ કરી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે રોકડની મુખ્ય વિશેષતા એ છે કે તેને કામ કરવા માટે નેટવર્ક કનેક્ટિવિટીની જરૂર નથી. આ સાથે દાસે કહ્યું કે તેના તમામ પ્રયાસો છતાં, આરબીઆઇ હજુ પણ રિટેલ યુઝર્સ વચ્ચે યુપીઆઈને પ્રાધાન્ય આપે છે. જો કે, તેમણે આશા વ્યક્ત કરી હતી કે ભવિષ્યમાં પરિસ્થિતિ બદલાશે.
તેમણે એ પણ માહિતી આપી હતી કે આરબીઆઇ એ યુપીઆઈ સાથે સીબીડીસી નો પરસ્પર ઉપયોગ પણ સક્ષમ કર્યો છે. દાસે જણાવ્યું હતું કે ભારતે બેંક મધ્યસ્થીનાં કોઈપણ સંભવિત જોખમને ઘટાડવા માટે તેને બિન-નફાકારક બનાવીને સીબીડીસીને વ્યાજમુક્ત બનાવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે ઈ-રૂપીની પહોંચ વધારવા માટે આરબીઆઈએ તાજેતરમાં પ્રાયોગિક તબક્કામાં બિન-બેંકોની ભાગીદારીની જાહેરાત કરી છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે સીબીડીસીના વિતરણ અને મૂલ્યવર્ધિત સેવાઓ પ્રદાન કરવા માટે બેંકોની પહોંચનો લાભ લઈ શકાય.
