રૂપિયો થઈ જશે મોટો
રશિયામાંથી ભારતની તેલની આયાત જૂનમાં લગભગ 950,000 બેરલ પ્રતિ દિવસના રેકોર્ડને આંબી ગઈ, સસ્તું ક્રૂડ અને રૂપિયામાં ચુકવણું અર્થતત્રને નવી દિશા આપશે
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ ભારતમાંથી નિકાસ પર ભાર મૂકીને વૈશ્વિક વેપારના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા અને ભારતીય રૂપિયામાં વૈશ્વિક વેપાર સમુદાયના વધતા હિતને સમર્થન આપવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. સેન્ટ્રલ બેંકે ભારતીય રૂપિયામાં ઇન્વોઇસિંગ, ચુકવણી અને આયાત અથવા નિકાસની પતાવટ માટે વધારાની પદ્ધતિ મૂકવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ મિકેનિઝમ લાગુ કરતાં પહેલાં, એડી બેંકોને ભારતીય રિઝર્વ બેંક, મુંબઈની સેન્ટ્રલ ઑફિસના ફોરેન એક્સચેન્જ વિભાગની મંજૂરીની જરૂર પડશે. બીજી તરફ રશિયામાંથી ભારતની તેલની આયાત જૂનમાં લગભગ 950,000 બેરલ પ્રતિ દિવસના રેકોર્ડને આંબી ગઈ છે. આમ બન્ને બાજુ ફાયદાથી રૂપિયો મજબૂત થાય તેવા એંધાણ દર્શાશ રહ્યા છે.
ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ એક્ટ, 1999 (ફેમાં) હેઠળ ભારતીય રૂપિયામાં ક્રોસ બોર્ડર વેપાર વ્યવહારો માટે તમામ નિકાસ અને આયાતને રૂપિયામાં ડિનોમિનેટ કરી શકાય છે અને ઇન્વોઇસ કરી શકાય છે. બે ટ્રેડિંગ પાર્ટનર દેશોના ચલણ વચ્ચેના વિનિમય દરો બજારમાં નક્કી થઈ શકે છે. આ વ્યવસ્થા હેઠળ વ્યાપારી વ્યવહારોનું સેટલમેન્ટ ભારતીય રૂપિયામાં થશે. આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું કે આ આદેશ તાત્કાલિક અસરથી અમલમાં આવે છે અને નિકાસ પર ભાર મૂકીને વૈશ્વિક વેપારના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે મિકેનિઝમ તૈયાર કરવામાં આવી છે.ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ (ડિપોઝીટ) રેગ્યુલેશન્સ, 2016 ના નિયમન 7(1) મુજબ, ભારતમાં એડી બેંકોને રૂપિયા વોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ્સ ખોલવાની પરવાનગી છે.
કોઈપણ દેશ સાથેના વ્યાપારી વ્યવહારોના સેટલમેન્ટ માટે, ભારતમાં એડી બેંકના ભાગીદારો વેપારી દેશની બેંક સાથે સ્પેશિયલ રુપી વોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ્સ ખોલી શકે છે. આ વ્યવસ્થા દ્વારા આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર વ્યવહારોની પતાવટને મંજૂરી આપવા માટે, એવું નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાંથી આયાતકારોએ ભારતીય રૂપિયામાં ચૂકવણી કરવી પડશે જે ભાગીદાર દેશની બેંકના વિશેષ વોસ્ટ્રો ખાતામાં જમા કરવામાં આવશે. આ દ્વારા, ઉત્પાદનો અને સેવાઓની નિકાસ કરતા ભારતીય નિકાસકારોને ભાગીદાર દેશની બેંકના નિયુક્ત સ્પેશિયલ વોસ્ટ્રો એકાઉન્ટમાં બેલેન્સમાંથી ભારતીય રૂપિયામાં નિકાસની રકમ ચૂકવવામાં આવશે.
બીજી તરફ રશિયામાંથી તેલની આયાત મે થી જૂનમાં 15.5% વધી હતી, જ્યારે ઇરાક અને સાઉદી અરેબિયામાંથી અનુક્રમે 10.5% અને 13.5% ઘટી હતી, જેમાં મધ્ય પૂર્વનો હિસ્સો 59.3% થી ઘટીને 56.5% થયો હતો. સસ્તું રશિયન તેલ સરકારી માલિકીની ભારતીય રિફાઇનર્સ માટે નુકસાનને ઓછું કરી રહ્યું છે જે સ્થાનિક બજારમાં નીચા ભાવે ઇંધણનું વેચાણ કરે છે, જ્યારે ખાનગી કંપનીઓ રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડ અને નાયરા એનર્જી માટે નફામાં વધારો કરે છે, જેઓ તેમના મોટાભાગના શુદ્ધ ઉત્પાદનોની નિકાસ કરે છે.ભારત, જે વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો તેલ આયાતકાર પણ છે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને સાત શ્રીમંત રાષ્ટ્રોના અન્ય જૂથે ગયા મહિને મોસ્કોની આવક ઘટાડવા અને તેની યુદ્ધની છાતી ઘટાડવાના પ્રયાસમાં ચોક્કસ કિંમતે વેચાતા રશિયન તેલના પરિવહન પર પ્રતિબંધ કરવા સંમત થયા હતા ડેટા દર્શાવે છે કે એપ્રિલ-જૂન દરમિયાન, ભારતના નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં, રશિયામાંથી દેશની તેલની આયાત ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં 22,500 બેરલ પર ડે થી વધીને 682,200 બેરલ પર ડે થઈ ગઈ છે.
