આપણે જે પ્રકારનો ખોરાક ખાઈએ છીએ તે આપણા એકંદર આરોગ્યને નિર્ધારિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે
આયુર્વેદ કહે છે, ખોરાક આપણા શરીર માટે બળતણનું કામ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, ખોરાકનો સ્વભાવ જેવો હશે, તે જ આધાર પર તેની અસર શરીર પર પડે છે. આયુર્વેદમાં વિવિધ પ્રકારના ખાદ્ય પદાર્થોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, તેમાં તામસિક, રાજસિક અને સાત્વિક આહાર વિશે જણાવવામાં આવ્યું છે. આમાં સાત્વિક આહાર સ્વાસ્થ્ય માટે સૌથી ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. સાત્વિક આહારનું નામ સંસ્કૃત શબ્દ સત્વ પરથી લેવામાં આવ્યું છે જેનો અર્થ શુદ્ધ થાય છે, એટલે કે આહારની શુદ્ધતાના આધારે આ પ્રકારનો ખોરાક ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.
વજન ઘટાડવાથી માંડીને શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે સાત્વિક આહારની આદત વિશેષ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. સાત્વિક ખોરાક હળવો અને પૌષ્ટિક હોય છે જે સરળતાથી પચી જાય છે. ડેરી ઉત્પાદનોથી લઈને ફળો, શાકભાજી, અનાજ, મસાલા અને બદામને સાત્વિક આહારનો ભાગ માનવામાં આવે છે. જાણીએ કે સાત્વિક આહારનું સેવન વજન ઘટાડવા માટે કેવી રીતે ફાયદાકારક બની શકે છે.
સાત્વિક આહારના ફાયદા
સાત્વિક આહાર લેવાના ઘણા ફાયદા છે. તેનું નિયમિત સેવન વજન ઘટાડવા, પાચનક્રિયા સારી રાખવા તેમજ મગજને સ્વસ્થ અને ફિટ રાખવા માટે ખાસ કરીને ફાયદાકારક છે. તે ખાસ કરીને શરીરમાંથી કચરો દૂર કરવામાં, જરૂરી પોષક તત્વોની સપ્લાય કરવામાં અને શરીરને ફિટ રાખવામાં મદદરૂપ છે. આ જ કારણ છે કે સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતો તમામ લોકોને સ્વસ્થ અને પૌષ્ટિક વસ્તુઓના સેવન પર ભાર મૂકે છે.
વજન ઘટાડવા માટે સાત્વિક આહાર ?
આયુર્વેદ નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે સાત્વિક આહારમાં સમાવિષ્ટ ખોરાક કુદરતી રીતે વજન ઘટાડવામાં મદદરૂપ છે. સાત્વિક ખોરાક તૈયાર કરવા માટે તેલ અને ચરબીની વસ્તુઓના મર્યાદિત ઉપયોગ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. કાચા/હળવા બાફેલા ફળો અને શાકભાજી ખાવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે. પાચન બરાબર રાખવાની સાથે, તેઓ શરીરમાં વધારાની ચરબીના સંચયને અટકાવે છે, જે વજનને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે.
વજન ઘટાડવા માટે શું ખાવું ?
સાત્વિક આહાર શાકભાજી, ફળો, કઠોળ અને બદામ સહિત સંપૂર્ણ, પૌષ્ટિક ખોરાકના વપરાશ પર આધારિત છે. પોષક તત્ત્વોથી ભરપૂર ખોરાક લેવાથી તમારા શરીરને પ્રોટીન, તંદુરસ્ત ચરબી, ફાઇબર, વિટામિન્સ, ખનિજો અને એન્ટીઑકિસડન્ટો પ્રદાન કરીને એકંદર આરોગ્યને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ મળે છે, જે યોગ્ય શારીરિક કાર્ય માટે જરૂરી છે. નિષ્ણાતોના મતે, આહારમાં ફાઈબર અને છોડ આધારિત ખોરાકની માત્રા વધારવાથી વજન ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે.
અભ્યાસ શું કહે છે ?
અધ્યયનોએ દર્શાવ્યું છે કે જે લોકો શાકાહારી આહારનું પાલન કરે છે તેઓ સામાન્ય રીતે માંસાહારી અથવા વેર વાળો આહાર ખાનારાઓ કરતાં બોડી માસ ઇન્ડેક્સમાં વધારો થવાનું ઓછું જોખમ ધરાવે છે. કેટલાક અભ્યાસોએ એ પણ દર્શાવ્યું છે કે શાકાહારી આહાર મેદસ્વી લોકોમાં વજન ઘટાડવામાં મદદરૂપ સાબિત થઈ શકે છે. શાકાહારી ખોરાકમાં ઉચ્ચ ફાઈબર અને ઓછી કેલરીવાળી વસ્તુઓ હોય છે જે વજનને નિયંત્રિત કરવામાં મદદરૂપ થાય છે.
