દરિયાઈ જળચરો પોતાની જાતમાં ખૂબ જ સરળ પ્રાણીઓ છે, પરંતુ તેમની અનન્ય લાક્ષણિકતાઓ છે. નાના છિદ્રોવાળા આ જીવો વિશ્વના દરેક પ્રકારના મહાસાગરોમાં જોવા મળે છે. તેઓ 100 મિલિયનથી વધુ વર્ષોથી વિશ્વમાં રહે છે. તેમની ઉંમર 200 વર્ષ સુધીની હોઈ શકે છે.
દરિયાઈ જળચરોને વિશ્વના સૌથી સરળ બહુકોષીય સજીવો ગણવામાં આવે છે. તેઓ 500 મિલિયન વર્ષો પહેલાથી પૃથ્વી પર હાજર છે. આમાં સારી વિવિધતા પણ જોવા મળે છે, 5 હજારથી વધુ પ્રજાતિઓમાંથી લગભગ 200 સ્વચ્છ પાણીમાં રહે છે. તેમની વિશેષતા તેમની અંદરના નાના છિદ્રો છે જેને ઓસ્ટિયા કહેવામાં આવે છે. તેમના વિશે ઘણી અનોખી વાતો છે જે લોકો નથી જાણતા.
અમુક લોકો સમજે છે કે દરિયાઈ જળચરો વાસ્તવમાં માત્ર બહુકોષીય સજીવો છે જે ઘણીવાર કોરલ અથવા છોડ માટે ભૂલથી લેવામાં આવે છે. તેમની પાસે નર્વસ સિસ્ટમ નથી, મગજ નથી અને રુધિરાભિસરણ તંત્ર નથી. કોષોના માત્ર સ્તરો છે. અને તેઓ સેંકડો છિદ્રો સાથે તેમના શરીર દ્વારા ઓળખાય છે.
દરિયાઈ જળચરો એવા સજીવો છે જે ફિલ્ટર કરીને ખોરાક ખાય છે. તેઓ તેમના છિદ્રો દ્વારા સમુદ્રના પાણીને ફિલ્ટર કરે છે અને પાણીમાં રહેતા સુક્ષ્મસજીવો ખાય છે. દરરોજ તેઓ તેમના કદ કરતા 20 હજાર ગણા વધુ વોલ્યુમનું પાણી ફિલ્ટર કરે છે. આમાં વિવિધ પ્રકારના જીવો તેમનો ખોરાક બની શકે છે.
જળચરો કચરામાંથી વિશેષ પોષક તત્વો પણ કાઢે છે જે દરિયાઈ જીવસૃષ્ટિ માટે પોષણના મહત્વના સ્ત્રોત બની જાય છે. તેમને મુખ્ય કાર્બન સિંક ગણવામાં આવે છે કારણ કે તેઓ પાણીમાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઇડ શોષી શકે છે. તેમનું કદ બે સેમીથી બે મીટર સુધીનું હોઈ શકે છે.
દરિયાઈ સાપને હર્મા એફ્રોડાઈટ્સ પણ કહેવામાં આવે છે. તેનો અર્થ એ કે તેઓ બંને જાતિના લક્ષણો ધરાવે છે. એટલું જ નહીં, તેમનામાં જાતીય અને અજાતીય પ્રજનન બંને જોઈ શકાય છે. પ્રજનન દરમિયાન, કેટલાક જળચરો પાણીમાં શુક્રાણુ છોડે છે, જે અન્ય જળચરો દ્વારા શોષાય છે અને સ્પોન્જમાં ગર્ભાધાન થાય છે.
અજાતીય પ્રજનનમાં, જળચરોના આનુવંશિક ક્લોન્સ રચાય છે અને તેનો વિકસિત ભાગ તૂટી જાય છે અને બીજે ક્યાંક વિકાસ પામે છે. જળચરોના લાર્વામાં નાના વાળ જેવા સિલિયા હોય છે જે પાણી સાથે સારી જગ્યાએ ઉગે છે.
દરિયાઈ જળચરોમાં મોટી માત્રામાં આયોડિન હોય છે, તેથી જ યુરોપના ઇતિહાસમાં લાંબા સમયથી તેનો ઔષધીય રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. હાલમાં, વૈજ્ઞાનિકો કેન્સર જેવા રોગોની સારવારમાં તેના ઉપયોગ પર સંશોધન કરી રહ્યા છે. આ વિશ્વના તમામ પ્રકારની આબોહવા અને મહાસાગરોમાં જોવા મળે છે.
