- આ તે સમય હતો જ્યારે બજારમાં ટુ-વ્હીલરના બહુ ઓછા વિકલ્પો હતા. દરેક વ્યક્તિ માટે પોતાની અંગત કાર, બાઇક કે સ્કૂટર ખરીદવું ખૂબ જ મુશ્કેલ હતું. આવા સમયે, બજાજ ચેતક ઘર-ઘરમાં જાણીતું નામ બની ગયું હતું.
Automobile News : Jazz Chetak એ એક સ્કૂટર હતું જેણે ભારતના ટુ-વ્હીલર માર્કેટનો ચહેરો બદલી નાખ્યો હતો. તેની વાર્તા 1972 થી શરૂ થાય છે, જ્યારે બજાજ ઓટોમોબાઈલ્સે તેને ભારતીય બજારમાં લોન્ચ કરી હતી. ચેતક ભારતીયો માટે આશાનું કિરણ બનીને આવ્યું, જેણે સામાન્ય લોકોના સપના સાકાર થવા દીધા.
આ તે સમય હતો જ્યારે બજારમાં ટુ-વ્હીલરના બહુ ઓછા વિકલ્પો હતા. દરેક વ્યક્તિ માટે પોતાની અંગત કાર, બાઇક કે સ્કૂટર ખરીદવું ખૂબ જ મુશ્કેલ હતું. આવા સમયે, બજાજ ચેતક ઘર-ઘરમાં જાણીતું નામ બની ગયું હતું.
બજાજ ચેતકને સૌપ્રથમ 2-સ્ટ્રોક એન્જિન સાથે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તેની વિશેષતાઓએ ઝડપથી મધ્યમ વર્ગનું ધ્યાન આકર્ષિત કર્યું. તે 145cc એન્જિન દ્વારા સંચાલિત હતું. ભારતમાં રસ્તાની સ્થિતિ સારી ન હતી, જ્યારે ચેતક સ્કૂટર ચલાવવા માટે સરળ અને આરામદાયક હતું. તેથી, આ સ્કૂટરની લોકપ્રિયતા 1970-80ના દાયકામાં આસમાને પહોંચી હતી.
ચેતકે બજાજની ઝુંબેશ સાથે તોફાન સર્જ્યું હતું
ચેતકને ભારતમાં પસંદ કરવામાં આવી રહ્યું હતું, પરંતુ બજાજ તેની તૈયારીમાં કોઈ કસર છોડવા માંગતા ન હતા. કંપનીએ ચેતકના માર્કેટિંગ અભિયાનને એક નવું પરિમાણ આપ્યું. આ અભિયાનો દ્વારા લોકોના મનમાં એ વાત સ્થાયી થઈ ગઈ કે ચેતક દરેક પરિવારની જરૂરિયાત છે.
ઉન્નત ભારતનું ઉમદા ચિત્ર…આપણા બજાજ! અમારા બજાજ!
આવી ટેગલાઈનનો ઉપયોગ કરીને બજાજનું ‘હમારા બજાજ’ અભિયાન હિટ સાબિત થયું. કાર ખરીદવી દરેકની પહોંચમાં ન હતી, આવી સ્થિતિમાં સ્કૂટર પરિવારની જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકે છે. તેથી ચેતક સ્ટેટસ સિમ્બોલ બની ગયો હતો.
શરૂઆતમાં બજાજ ચેતક 2-સ્ટ્રોક એન્જિન સાથે આવ્યું હતું.
ચેતકની ઓળખ પણ અલગ હતી. તેનું નામ મહારાણા પ્રતાપના ઘોડા ‘ચેતક’ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. ચેતક એટલે ઝડપ અને આત્મવિશ્વાસ, જે આ સ્કૂટરે લોકોને આપ્યો.
જ્યારે ચેતકને દહેજમાં આપવાનું શરૂ થયું
ચેતક પરિવારનું સ્કૂટર તો બન્યું જ, પરંતુ તેને દહેજ તરીકે પણ આપવામાં આવ્યું. દહેજ જેવી દુષ્ટ પ્રથાને કારણે ચેતક સ્કૂટરની માંગ ઝડપથી વધવા લાગી. જો ચેતક સ્કૂટર દહેજમાં આપવા માટે સમયસર ન પહોંચાડવામાં આવે તો પણ લોકો લગ્નની તારીખ મોકૂફ રાખતા હતા. લગ્ન દરમિયાન, ચેતક સ્કૂટરની ડિલિવરી પર આધાર રાખીને વર-કન્યાની વિધિઓ શરૂ થઈ.
બજાજ ચેતકના કારણે લગ્ન મોકૂફ રહેતા હતા.
10 વર્ષ રાહ જોવી પડી
આ એ સમય હતો જ્યારે ભારતમાં લાયસન્સ રાજ હતું. તે સમયે કંપનીઓ પર સરકારનું નિયંત્રણ હતું. બજાજ ઓટો વાર્ષિક માત્ર 20,000 ચેતક સ્કૂટરનું ઉત્પાદન કરી શકે છે. પરંતુ માંગ એટલી મોટી હતી કે લોકો તેની ડિલિવરી માટે 10 વર્ષ સુધી રાહ જોતા હતા. જો કોઈ વ્યક્તિ આટલી લાંબી રાહ જોવા માંગતો ન હતો, તો તે વધુ ચૂકવણી કરશે અને બ્લેક માર્કેટમાંથી ચેતક ખરીદશે.
બજાજ ચેતક ઇલેક્ટ્રિક સ્કૂટર
બજાજે પાછળથી તેનું 4-સ્ટ્રોક વર્ઝન પણ રજૂ કર્યું. પરંતુ જેમ જેમ માર્કેટ ડેવલપ થવા લાગ્યું તેમ બજાજ ચેતકની માંગમાં પણ ઘટાડો થયો. બજાજની અંદર જ સ્કૂટરની જગ્યા બાઇકે લીધી હતી, જેના કારણે સ્કૂટર માર્કેટને નુકસાન વેઠવું પડ્યું હતું. જોકે, કંપની ચેતકને માર્કેટમાં રહેવા માટે અપડેટ કરતી રહી, પરંતુ આખરે 2009માં બજાજે સ્કૂટર બનાવવાનું બંધ કરવું પડ્યું. હવે કંપની બજાજ ચેતકનું ઇલેક્ટ્રિક વર્ઝન વેચે છે.
પિતાના સમયનું સ્કૂટર ‘બજાજ ચેતક’.
પાપાના સ્કૂટર ‘ચેતક’ની ભારતીય બજાર પર ઊંડી અસર પડી છે. જ્યારે આપણે ચેતક વિશે વિચારીએ છીએ, ત્યારે હંમેશા એક ચિત્ર ઉભરી આવે છે જેમાં એક પિતા તેના બાળકો સાથે સ્કૂટર ચલાવે છે અને પાછળની સીટ પર બેઠેલો હોય છે અને એક બાળક આગળ ઉભું હોય છે.
