સામાન્ય રીતે લોકો હાર્ટ અટેક અને કાર્ડિયાક એરેસ્ટ વચ્ચે અંતર નથી કરતા
લોકો વારંવાર આ શબ્દોનો એકબીજાના બદલે ઉપયોગ કરે છે, પરંતુ તે સમાનાર્થી નથી. હાર્ટ એટેક ત્યારે આવે છે જ્યારે હૃદયમાં લોહીનો પ્રવાહ અવરોધાય છે, અને જ્યારે હૃદયમાં ખામી સર્જાય છે અને અચાનક અણધારી રીતે ધબકારા બંધ થઈ જાય છે ત્યારે અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થાય છે. હાર્ટ એટેક એ “સર્ક્યુલેશન” સમસ્યા છે અને અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ એ “ઇલેક્ટ્રિકલ” સમસ્યા છે.કાર્ડિયાક અરેસ્ટ શું છે
કાર્ડિયાક અરેસ્ટમાં, હૃદયની અંદરના વિવિધ ભાગો વચ્ચેની માહિતીની આપ-લે ખલેલ પહોંચે છે, જેના કારણે હૃદયના ધબકારા પર પ્રતિકૂળ અસર થાય છે. હૃદયના ધબકારા કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન (CPR) દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે. જે લોકોને પહેલા હાર્ટ એટેક આવ્યો હોય, તેમને કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
હાર્ટ એટેક શું છે
હાર્ટ એટેક દરમિયાન હૃદયના કેટલાક ભાગોમાં લોહીનો પ્રવાહ જામી જાય છે જેના કારણે હાર્ટ એટેક આવે છે. બીજી તરફ, કાર્ડિયાક એટેકમાં, કોઈ કારણસર, હૃદય યોગ્ય રીતે કામ કરવાનું બંધ કરે છે અને અચાનક બંધ થઈ જાય છે. આમાં હૃદય શરીરના બાકીના ભાગમાં લોહીનું પમ્પ કરવાનું ચાલુ રાખે છે અને દર્દી સભાન રહી શકે છે. પરંતુ જે વ્યક્તિને હાર્ટ એટેક આવે છે, તેના કાર્ડિયાક અરેસ્ટનું જોખમ વધી જાય છે.
હાર્ટ એટેકનાsymptoms તાત્કાલિક અને તીવ્ર હોઈ શકે છે. જો કે, મોટે ભાગે, લક્ષણો ધીમે ધીમે શરૂ થાય છે અને હૃદયરોગનો હુમલો આવે તે પહેલા કલાકો, દિવસો અથવા અઠવાડિયા સુધી રહે છે. અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટથી વિપરીત, હાર્ટ એટેક વખતે હૃદય સામાન્ય રીતે ધબકારા બંધ કરતું નથી. સ્ત્રીઓમાં હાર્ટ એટેકના લક્ષણો પુરુષો કરતાં અલગ હોઈ શકે છે.
કાર્ડિયાક અરેસ્ટ ક્યારે થાય છે?
કાર્ડિયાક અરેસ્ટના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે:
જ્યારે હૃદયના પેશીઓમાં ડાઘ પડે છે, ત્યારે તે કાર્ડિયાક અરેસ્ટનું કારણ બને છે. આ સ્થિતિ ઘણીવાર અગાઉના હૃદયરોગના હુમલાને કારણે થાય છે.હૃદયના સ્નાયુ અથવા કાર્ડિયોમાયોપેથીના જાડા થવાથી પણ અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થવાની શક્યતા વધી જાય છે.હૃદયની કેટલીક દવાઓ પણ કાર્ડિયાક અરેસ્ટનું કારણ બની શકે છે.
કાર્ડિયાક અરેસ્ટ શું છે?
અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ અચાનક અને વારંવાર ચેતવણી વિના થાય છે. તે હૃદયમાં વિદ્યુત ખામીથી શરૂ થાય છે જે અનિયમિત ધબકારા (એરિથમિયા) નું કારણ બને છે. તેની પમ્પિંગ ક્રિયા નબળી હોવાથી, હૃદય મગજ, ફેફસાં અને અન્ય અવયવોમાં લોહી પંપ કરી શકતું નથી. સેકંડ પછી, વ્યક્તિ ચેતના ગુમાવે છે અને તેની પાસે પલ્સ નથી. જો પીડિતને સારવાર ન મળે, તો મિનિટોમાં મૃત્યુ થાય છે.
હૃદયરોગના હુમલા પછી અથવા સ્વસ્થતા દરમિયાન અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થઈ શકે છે. હાર્ટ એટેકથી અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થવાનું જોખમ વધી જાય છે. મોટાભાગના હાર્ટ એટેકથી અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થતો નથી. પરંતુ જ્યારે અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થાય છે, ત્યારે હાર્ટ એટેક એ એક સામાન્ય કારણ છે. હૃદયની અન્ય સ્થિતિઓ પણ હૃદયની લયને વિક્ષેપિત કરી શકે છે અને અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટનું કારણ બની શકે છે. આમાં હૃદયના જાડા સ્નાયુ (કાર્ડિયોમાયોપથી), હૃદયની નિષ્ફળતા, એરિથમિયા, ખાસ કરીને વેન્ટ્રિક્યુલર ફાઇબરિલેશન અને લાંબા ક્યુ-ટી સિન્ડ્રોમનો સમાવેશ થાય છે.
ઝડપી પગલાં જીવન બચાવી શકે છે. જો કોઈ વ્યક્તિને હાર્ટ એટેક અથવા કાર્ડિયાક અરેસ્ટનો અનુભવ થાય તો શું કરવું
શું કરવું: હાર્ટ એટેક
જો તમને ખાતરી ન હોય કે તે હાર્ટ એટેક છે, તો તમારા ઇમરજન્સી રિસ્પોન્સ નંબર પર કૉલ કરો. ઇમરજન્સી તબીબી સેવાના કર્મચારીઓ આગમન પર સારવાર શરૂ કરી શકે છે .જેનું હૃદય બંધ થઈ ગયું છે તેને પુનર્જીવિત કરવા માટે EMS કાર્યકરોને પણ તાલીમ આપવામાં આવે છે. છાતીમાં દુખાવો ધરાવતા દર્દીઓ જેઓ એમ્બ્યુલન્સ દ્વારા આવે છે તેઓ સામાન્ય રીતે હોસ્પિટલમાં પણ ઝડપી સારવાર મેળવે છે.
શું કરવું: અચાનક કાર્ડિયાક અરેસ્ટ
જો મિનિટોમાં સારવાર કરવામાં આવે તો મોટાભાગના પીડિતોમાં કાર્ડિયાક અરેસ્ટ ઉલટાવી શકાય છે. પ્રથમ, કટોકટીની તબીબી સેવાઓ માટે ઇમરજન્સી પર કૉલ કરો. પછી જો તે ઉપલબ્ધ હોય તો સ્વચાલિત બાહ્ય ડિફિબ્રિલેટર મેળવો અને તે આવે કે તરત જ તેનો ઉપયોગ કરો. તરત જ CPR શરૂ કરો અને વ્યાવસાયિક કટોકટી તબીબી સેવાઓ આવે ત્યાં સુધી ચાલુ રાખો. જો બે લોકો મદદ કરવા માટે ઉપલબ્ધ હોય, તો એકે તરત જ CPR શરૂ કરવું જોઈએ
કાર્ડિયાક અરેસ્ટના લક્ષણો
થાક
હૃદયના ધબકારા
હૃદયમાં દુખાવો
ચક્કર
હાંફ ચઢવી
શું હાર્ટ એટેકથી બચવું સરળ છે?
હાર્ટ એટેકની સારવારમાં જેટલો વિલંબ થશે તેટલું હૃદય અને શરીરને વધુ નુકસાન થશે. આમાં, લક્ષણો તરત જ દેખાઈ શકે છે અને થોડા સમય પછી. આ સિવાય હાર્ટ એટેકના થોડા કલાકો કે થોડા દિવસો સુધી તેની અસર જોવા મળે છે. સડન કાર્ડિયાક અરેસ્ટથી વિપરીત હાર્ટ એટેકમાં હાર્ટ એટેક બંધ થતો નથી. એટલા માટે હાર્ટ એટેકમાં દર્દીને બચાવવાની શક્યતા કાર્ડિયાક અરેસ્ટ કરતાં વધુ હોય છે.
