વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં અશાંતિ પ્રવર્તતી હોવા છતાં, વર્ષ 2023માં ભારતે ઘણી સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી છે. તે માત્ર વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ જ નથી બન્યો, પરંતુ સામે અર્થવ્યવસ્થાએ ઝડપથી વિકાસ કર્યો, બ્રિટનને પછાડીને વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની. હવે 2030 સુધીમાં તે વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાનો અંદાજ છે.
ભારતે 18મી જી-20 સમિટની યજમાની કરી, જેમાં 60 અલગ-અલગ સ્થળોએ 250 થી વધુ બેઠકો યોજાઈ, આફ્રિકન યુનિયનને સંપૂર્ણ સદસ્યતા મળી અને વિશ્વના નેતાઓ પહેલા જ દિવસે દિલ્હી ઘોષણા માટે સંમત થયા. પ્રથમ વખત, ભારતે તેના જી-20 પ્રમુખપદના અંત પહેલા વર્ચ્યુઅલ સમિટનું પણ આયોજન કર્યું હતું. વડાપ્રધાન મોદીએ ક્વાડ, જી-7, આસિયાન અને પૂર્વ એશિયા સમિટમાં ભાગ લીધો હતો અને શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનની એક સમિટ અને વોઈસ ઓફ ધ ગ્લોબલ સાઉથની બે સમિટનું વર્ચ્યુઅલ આયોજન કર્યું હતું. તેમણે યુ.એસ.ની સફળ રાજ્ય મુલાકાત લીધી અને બીજી વખત યુએસ સંસદના સંયુક્ત સત્રને સંબોધન કરનાર પ્રથમ ભારતીય વડાપ્રધાન બન્યા. ભારત સંતુષ્ટ થઈ શકે છે કે તેની ઉર્જા પ્રણાલીમાં નવીનીકરણીય સ્ત્રોતોનો હિસ્સો 43 ટકાને વટાવી ગયો છે અને ગ્લાસગો ક્લાઈમેટ સમિટમાં વચન મુજબ 2030 સુધીમાં કાર્બન ઉત્સર્જનની તીવ્રતામાં 45 ટકાનો ઘટાડો થશે.
માલદીવમાં નવી સરકારનું નેતૃત્વ મોહમ્મદ મુઈઝૂ કરી રહ્યા છે, જે ચીન તરફી છે. તેણે સત્તાવાર રીતે ભારતીય સૈન્ય કર્મચારીઓને પાછા ખેંચી લેવા અને પોતાનું હેલિકોપ્ટર પાછું લેવાનું કહ્યું છે. ભારતે આ નાના પરંતુ વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ પાડોશી સાથે સાવધાનીપૂર્વક વ્યવહાર કરવો પડશે. ચીનના હાંગઝોઉમાં આયોજિત એશિયન ગેમ્સમાં ભારતે 100થી વધુ મેડલ જીત્યા હતા. ચીન અને ભારત વચ્ચે કમાન્ડર સ્તરની વાતચીતના 20 રાઉન્ડ થયા છે, પરંતુ વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પરથી ચીની સૈનિકોને હટાવવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ નથી. તેમના ચીની સમકક્ષ સાથે વાત કરતા આપણા વિદેશ મંત્રીએ સ્પષ્ટ કર્યું કે જ્યાં સુધી સરહદ વિવાદનો સંપૂર્ણ ઉકેલ ન આવે ત્યાં સુધી સંબંધો સામાન્ય નહીં થઈ શકે.
બાંગ્લાદેશ, નેપાળ અને ભૂતાનમાં ચીનની ઘૂસણખોરી પર કડક નજર રાખવાની જરૂર છે. ગયા નવેમ્બરમાં, વડા પ્રધાન મોદી અને શેખ હસીનાએ ક્રોસ-બોર્ડર અખૌરા-અગરતલા રેલ્વે લાઇનનું વર્ચ્યુઅલ રીતે ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું, જે ઉત્તરપૂર્વ ભારતને બાંગ્લાદેશ સાથે જોડે છે. આનાથી અગરતલા અને કોલકાતા વચ્ચેનો પ્રવાસ સમય પણ ઘટશે. ભારત-બાંગ્લાદેશે જી -20 સમિટની બાજુમાં ત્રણ મેમોરેન્ડમ ઑફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ પર હસ્તાક્ષર કર્યા.
પાકિસ્તાન સાથેના સંબંધો અનિશ્ચિત છે, પરંતુ અફઘાનિસ્તાનમાં ભારતની માનવતાવાદી સહાય ચાલુ છે. એક રાષ્ટ્ર તરીકે આપણે એ સુનિશ્ચિત કરવું જોઈએ કે મણિપુરમાં જે બન્યું તે ફરી ક્યારેય ન બને. વધુમાં આ વર્ષની સૌથી મોટી સિદ્ધિ ચંદ્રયાન-3 હતું. જેને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરીને ભારતને અવકાશ સંશોધનના ક્ષેત્રમાં ખૂબ ગૌરવ અપાવ્યું છે.
