સરકારની આર્થિક નાણાકીય નીતિ વેપાર ઉદ્યોગ માટે સાનુકૂળ વાતાવરણ ઊભું કરશે

દેશના અર્થતંત્રને પાંચ મિલિયન અમેરિકન ડોલરનું કદાપિ ભારતને આર્થિક મહાસત્તા બનવા નું સપનું ખરા અર્થમાં સાકાર કરવા માટે સ્થાનિક વેપાર ઉદ્યોગને ઉદ્યોગી પ્રવૃત્તિઓને વેગ મળી રહે તેવી નીતિઓ થકી વેપાર ઉદ્યોગને નવી દિશા અને દશા આપવામાં આવી રહી છે

છેલ્લા દાયકામાં વેપાર ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર વિકાસ જોવા મળ્યો છે, જેમાં ટ્રાન્ઝેક્શન સ્ટ્રક્ચર્સમાં જટિલતાઓ અને ટ્રાન્ઝેક્શનની વધેલી વોલ્યુમનો સમાવેશ થાય છે.  નવા કાયદા સહિત અનેક કાયદાકીય ફેરફારોને કારણે આ શક્ય બન્યું છે.  તેમાં કોઈ શંકા નથી કે નજીકના ભવિષ્ય માટે ટ્રેડ ફાઈનાન્સ સંસાધન એકત્ર કરવાનું મહત્વનું સ્વરૂપ બનશે – મોટા કોર્પોરેટ તેમજ માઇક્રો, સ્મોલ અને મીડિયમ એન્ટરપ્રાઇઝ (એમએસએમઇ) બંને માટે.  ટ્રેડ ફાઇનાન્સને લગતા બે મહત્વના ફેરફારો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે સેકસી વીડિયોજે ૨૦૨૧ માં અસરકારક રહેશે. પ્રથમ ટ્રેડ ક્રેડિટ ઇન્શ્યોરન્સનો વ્યાપ વધારવાનો છે, અને બીજો ફેક્ટરિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ,૨૦૧૧ (ફેક્ટરિંગ એક્ટ) માં સુધાર ના બે નિયમો વેપાર ઉદ્યોગ માટે ઉપયોગી બનશે.

વેપાર ધિરાણ વીમો: સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, ટ્રેડ ક્રેડિટ ઇન્શ્યોરન્સ ઉત્પાદકો, વેપારીઓ અને સર્વિસ પ્રોવાઇડર્સને ખરીદદારો દ્વારા માલ અને સેવાઓ માટે પૈસાનાજોખમ સામે રક્ષણ આપે છે.  વેપાર ધિરાણ વીમો સામાન્ય રીતે ખરીદદારની નાદારી સાથે સંકળાયેલ જોખમ, ખરીદદાર દ્વારા લાંબી ડિફોલ્ટ અથવા અમુક ભૌગોલિક રાજકીય જોખમોને આવરી લે છે જેના કારણે ખરીદદાર ચૂકવણી કરવામાં અસમર્થ હોય છે. આજની તારીખે, ભારતમાં વેપાર ધિરાણ વીમાના મર્યાદિત સ્વરૂપને મંજૂરી છે.  ટ્રેડ ફાઇનાન્સના દ્રષ્ટિકોણથી, વર્તમાન નિયમનકારી શાસન બેંકો, પરિબળો, ફાઇનાન્સર અથવા ધિરાણકર્તાઓ (ફાઇનાન્સર્સ) ને વેપાર ધિરાણ વીમાના લાભની મંજૂરી આપતું નથી.   આનો  અર્થ એ છે કે વેપાર ધિરાણ વીમો ત્યારે જ વિક્રેતાઓ દ્વારા ખરીદી શકાય છે જ્યારે તેઓ આ વેપાર પ્રાપ્યતા સોંપવાનો ઇરાદો ધરાવતા ન હોય.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે સામાન્ય રીતે ટ્રેડ ફાઇનાન્સ  અસુરક્ષિત હોય છે અને ટ્રેડ ક્રેડિટ ઇન્શ્યોરન્સની ગેરહાજરીનો મતલબ ફાઇનાન્સર્સ માટે વધુ જોખમ હોય છે.  આ વેચનારને નાણાકીય સુવિધા પૂરા પાડવા માટે તેમના તરફથી અમુક પ્રકારની ખચકાટ તરફ દોરી જાય છે.  લઘુ મધ્યમ  અને નાના ઉદ્યોગ જોખમ વધ્યું હોવાના કારણે.  સરકાર માન્ય વેપાર પ્લેટફોર્મ પર પણ આ સુવિધા ઉપલબ્ધ નથી.

સમસ્યા એ હકીકત દ્વારા વિસ્તૃત છે કે તમામ પ્રકારના વેપાર ફાઇનાન્સ પ્રોડક્ટ્સ નાદારી અને નાદારી કોડ, ૨૦૧૬ (આઇબી સી) હેઠળ ‘નાણાકીય દેવું’ તરીકે લાયક નથી.  વેપારની પ્રાપ્તિ જો સહાય વિના સોંપવામાં આવે તો તેને   ‘ઓપરેશનલ ડેટ’ તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવશે.  ઓપરેશનલ લેણદારો લિક્વિડેશનના સંજોગોમાં નાણાકીય લેણદારો કરતા પછીના બીપી ક્રમે આવે છે, ફાઈનાન્સર્સ લિક્વિડેશનની આવકમાંથી ખૂબ ઓછું મેળવવાનું જોખમ સહન કરે છે.

માર્ચ ૨૦૨૦માં, પ્લેટફોર્મ માટે ધિરાણ વીમા અને લઘુ મધ્યમ અને નાના ઉદ્યોગો વેપાર ધિરાણ વીમાને નિયમનકારી સેન્ડબોક્સ અભિગમ હેઠળ મંજૂરી આપી.

એપ્રિલ ૨૦૨૧માં, ઉધયોગ અને વેપાર ક્રેડિટ વીમા પર ડ્રાફ્ટ માર્ગદર્શિકા જારી કરી.  ડ્રાફ્ટ માર્ગદર્શિકા મુજબ, ક્રેડિટ વીમો સપ્લાયર્સ તેમજ બેન્કો અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓને આવરી લેશે.  તેમાં ખાસ કરીને સામેલ છે કે કવર ફેક્ટરિંગ કંપનીઓ, બેન્કો અને નાણાકીય સંસ્થાઓ માટે ઉપલબ્ધ રહેશે.  ક્રેડિટ વીમો ‘રિવર્સ ફેક્ટરિંગ’ અને ‘નાણાકીય ગેરંટી’ માટે ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં.  આ સમજી શકાય તેવું છે કારણ કે રિવર્સ ફેક્ટરિંગ અને નાણાકીય ગેરંટીઓ નાણાકીય વ્યવહારો છે અને સાચા અર્થમાં પ્રાપ્યતા દ્વારા સમર્થિત ન હોઈ શક

ડ્રાફ્ટ માર્ગદર્શિકા હેઠળ ક્રેડિટ વીમાનો વ્યાપ પણ વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યો છે.  અગાઉ, આ સંપૂર્ણ ટર્નઓવર ધોરણે જ ઓફર કરવામાં આવતી હતી.  હવે, લઘુ મધ્યમ અને નાના ઉદ્યોગ ના કિસ્સામાં વ્યક્તિગત ખરીદદારોને આવરી લેવા માટે આ ઓફર કરવામાં આવી શકે છે.

ફાઇનાન્સર્સ માટે મહત્તમ વળતર દરેક ખરીદનાર પાસેથી વેપાર પ ર ૬૦% પર રાખવામાં આવ્યું છે.  અન્ય કિસ્સાઓમાં મર્યાદા દરેક ખરીદનાર પાસેથી વેપારની પ્રાપ્તિના ૯૦% સુધી છે.  જ્યારે આ તફાવતનું કારણ સ્પષ્ટ નથી, કોઈ એવી દલીલ કરી શકે છે કે ફાઇનાન્સર્સ વધુ આધુનિક ગ્રાહકો છે અને તેથી જોખમનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે વધુ સારી સ્થિતિમાં છે.

વેપાર ધિરાણ વીમાના લાભો જે ક્રોસ બોર્ડર ટ્રાન્ઝેક્શનના કિસ્સામાં લેવામાં આવ્યા છે તેમાં કોઈ શંકા નથી કે ઓનશોર ટ્રાન્ઝેક્શન માટે પણ શક્ય બનશે.  આ ક્ષેત્રને ખૂબ જ જરૂરી પૂરક પૂરું પાડવા અને આગામી ભવિષ્યમાં વેપાર નાણાકીય વ્યવહારોને એક અલગ સ્તરે લઈ જવા માટે બંધાયેલ છે.

 ફેક્ટરિંગ એક્ટમાં સુધારો

ફેક્ટરિંગ એક્ટ લોકો મધ્યમ અને નાના ઉદ્યોગસહિત તમામ સાહસો દ્વારા ચુકવણીમાં વિલંબ અને તરલતાની સમસ્યાઓના નિવારણના હેતુથી પસાર કરવામાં આવ્યો હતો.  જ્યારે ફેક્ટરીંગ એક્ટ ચોક્કસ સીમાચિહ્ન પર પહોંચી ગયો છે, તે હજુ પણ સફળતાનો હેતુથી દૂર છે.  તેથી, ભારત સરકારે સુધારા અધિનિયમ દ્વારા કેટલાક મહત્વપૂર્ણ સુધારાઓ લાવવાનો નિર્ણય કર્યો છે.  નોંધવા લાયક કેટલાક મુખ્ય ફેરફારો/સુધારાઓ છે:

ફેક્ટરિંગ એક્ટ મુજબ, નોન-બેન્કિંગ ફાઇનાન્સિયલ કંપની (એનબીએફસી) ફેક્ટરિંગ બિઝનેસ કરી શકે છે જો તે આવક અને અસ્કયામતોના નિર્ધારિત થ્રેશોલ્ડને સંતોષે અને આરબીઆઇમાં એક પરિબળ તરીકે નોંધાયેલ હોય.  આનાથી એક અસ્પષ્ટતા આવી કે શું અન્ય ફેક્ટરિંગ પ્રોડક્ટ આપી શકે છે કે નહીં.  સુધારો કાયદો નોંધણીની આ થ્રેશોલ્ડને દૂર કરે છે.  આરબીઆઈ સ્પષ્ટતા પૂરી પાડવાને આધીન, એવું લાગે છે કે મોટાભાગે તમામ પ્રકારની એનબીએફસી ફેક્ટરિંગ સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે સક્ષમ હશે.

અસાઇનમેન્ટ’, ‘ફેક્ટરિંગ બિઝનેસ’ અને ‘રિસીવેબલ્સ’ની વ્યાખ્યાઓમાં કેટલીક સ્પષ્ટતા લાવવા અને તેમને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્ય વ્યાખ્યાઓ સાથે જોડવા માટે સુધારા કરવામાં આવ્યા છે.

ટ્રેડ રિસીવેબલ્સ ડિસ્કાઉન્ટિંગ સિસ્ટમ ની કલ્પનાને સ્પષ્ટપણે ફેક્ટરિંગ એક્ટમાં સમાવવામાં આવી છે.  પ્લેટફોર્મની કામગીરીના દ્રષ્ટિકોણથી આ મહત્વનું હતું.   પ્લેટફોર્મ માટે એક પરિબળ વતી કેન્દ્રીય રજિસ્ટ્રીમાં સોંપણીની વિગતો ફાઇલ કરવી શક્ય બનશે.

કેન્દ્રીય રજિસ્ટ્રીમાં ફાઇલ કરવા માટેનો સમયગાળો દૂર કરવામાં આવ્યો છે અને આ સંદર્ભે અલગ સૂચનાઓ જારી કરવામાં આવશે.  વિધાનસભાનો ઉદ્દેશ એ જ પ્રાપ્તિના આધાર પર ડબલ ધિરાણ ઘટાડવા માટે ફાઇલિંગનો સમયગાળો ઘટાડવાનો છે.

રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઇન્ડિયા નોંધણીનું પ્રમાણપત્ર આપવાના સંદર્ભમાં નિયમો ઘડવા માટે વિશાળ સત્તા આપવામાં આવી છે;  (b) પરિબળો વતી કેન્દ્રીય રજિસ્ટ્રી સાથે વ્યવહારોની વિગતો દાખલ કરવી;  અને  કોઈપણ અન્ય બાબત જે નિયમન દ્વારા સ્પષ્ટ કરવાની જરૂર છે  વેપાર ધિરાણ વીમાનો વ્યાપ વધારવો અને તમામ પ્રકારન નો સમાવેશ ફેક્ટરિંગ વ્યવહારો કરવા માટે ચોક્કસપણે બજારની ભાગીદારીમાં વધારો કરશે અને ભંડોળના આ જરૂરી સ્ત્રોતને પ્રોત્સાહન આપશે પ્લેટફોર્મની કામગીરી અંગેની સ્પષ્ટતા ફાઇનાન્સર્સ તેમજ લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગ સેક્ટર માટે ફાયદાકારક રહેશે.