આપણામાંના મોટાભાગના લોકો મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓમાં પોતાની જાત સાથે વાત કરે છે. બાળકો પણ પોતાની સાથે વાત કરે છે. શું તેઓ એકલા હોય ત્યારે પોતાની જાતને કંઈક કહીને જવાબ આપે તે સામાન્ય છે? દિલ્હીમાં રહેતી રીનાની પુત્રી સૌમ્યા અન્ય બાળકો સાથે એટલી વાત નથી કરતી જેટલી તે પોતાની સાથે કરે છે.
રીનાએ સૌમ્યાને ઘણી વખત સમજાવી છે, પણ તે પોતાની જાત સાથે વાત કરતી રહે છે. રીના આનાથી પરેશાન છે, તેથી તેણે આ સમસ્યા તેની મિત્ર હેમલતા સાથે શેર કરી. હેમલતાએ રીનાને કહ્યું કે સંશોધકોના મતે બુદ્ધિમત્તા અને બાળકોની પોતાની સાથે વાત કરવા વચ્ચે ઊંડો સંબંધ છે.
પોતાની જાત સાથે વાત કરવાની ટેવ તેમના ભાષાકીય વિકાસમાં પણ ઘણો ફાળો આપે છે અને તેમના વર્તનને વિકસાવવામાં પણ મદદ કરે છે. હેમલતાએ જે કહ્યું તેનાથી રીનાને સંતોષ થયો, પણ સવાલ એ છે કે શું હેમલતા સાચી વાત કહી રહી છે?
સેલ્ફ કમ્યુનીકેશન સ્કીલ
જ્યારે બાળકો પોતાની સાથે વાત કરે છે ત્યારે ઘણા ફાયદા થાય છે. તે તેમની સ્વ-સંચાર કૌશલ્ય વિકસાવે છે, જે બદલામાં તેમનામાં સ્વતંત્રતા અને સ્વતંત્રતાની ભાવના વિકસાવે છે. આ ઉપરાંત, આ તેમની વિચારવાની ક્ષમતામાં વધારો કરે છે અને તેઓ તેમની સમસ્યાઓ અને પરિસ્થિતિઓને જાતે જ હલ કરવાનું શીખે છે, જે ભવિષ્યમાં મદદરૂપ સાબિત થઈ શકે છે.
પર્સનાલીટી ડેવલપમેન્ટ સ્કીલ
જે બાળકો પોતાની જાત સાથે વાત કરે છે તેઓ તેમના વિચારો સ્પષ્ટ રીતે વ્યક્ત કરી શકે છે. પોતાના મનના વિચારો બોલવાથી બાળકો તેને સરળ શબ્દોમાં વ્યક્ત કરવાનું પણ શીખે છે. આ સિવાય તેઓ પોતાના વિચારો મુક્તપણે વ્યક્ત કરવાનું પણ શીખે છે, તે પણ ડર્યા વગર. આટલું જ નહીં, બાળકો પોતાની જાત સાથે વાત કરવાથી તેમને એક મિલનસાર વ્યક્તિ તરીકે વિકસાવવામાં પણ મદદ મળે છે, જેનો અર્થ છે કે તેઓ ભવિષ્યમાં અન્ય કોઈપણ વ્યક્તિ સાથે સરળતાથી વાત કરી શકે છે.
પર્સનાલીટી ગ્રોથ
જે બાળક પોતાની જાત સાથે વાત કરે છે તે તેના વિચારને સ્થિર કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, જે તેના વ્યક્તિત્વનો વિકાસ કરે છે. તે એ પણ દર્શાવે છે કે તમારું બાળક માનસિક રીતે સ્વસ્થ છે અને બુદ્ધિશાળી પણ છે. પોતાની જાત સાથે વાત કરવાથી તેમને સકારાત્મક અને નકારાત્મક વિચારો સમજવામાં પણ મદદ મળે છે. એટલું જ નહીં, બાળકો પોતાની જાત સાથે વાત કરવાથી તેમના મગજને તાર્કિક રીતે કામ કરવામાં પણ મદદ મળે છે.
પોતાના પર કંટ્રોલ રાખી શકે
પોતાની જાત સાથે વાત કરવાથી પણ બાળકોને પોતાની જાત પર નિયંત્રણ રાખવાનું શીખવે છે. આ તેમને કોઈપણ વિષયના વિવિધ પાસાઓને સમજવામાં મદદ કરે છે અને તેમના વિચારોમાં નવી દિશા નક્કી કરે છે. જ્યારે તેઓ તેમના વિચારો અને લાગણીઓ પોતાની સાથે શેર કરે છે, ત્યારે તેઓ પહેલા તે વસ્તુનો અર્થ સમજવાનો પ્રયાસ કરે છે અને પછી જ તે અન્ય વ્યક્તિને જણાવે છે. તે તેમને તેમના ધ્યેયોને યોગ્ય દિશામાં રાખવામાં અને તે લક્ષ્યો પર અસરકારક રીતે કાર્ય કરવામાં મદદ કરે છે.
આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો
પોતાની જાત સાથે વાત કરવી એ કોઈપણ ઉંમરે સામાન્ય વર્તનના લક્ષણ છે. તે બાળકોની ભાષાનો વિકાસ કરે છે, તાણનું સ્તર ઘટાડે છે, એકાગ્રતામાં સુધારો કરે છે, સમસ્યા હલ કરવાની કુશળતા સુધારે છે અને બાળકોને તેમની લાગણીઓને સંતુલિત કરવામાં મદદ કરે છે. પરંતુ જો તમારા બાળકને આભાસ થતો હોય, એટલે કે જ્યારે તેને અવાસ્તવિક વસ્તુઓ વાસ્તવિક લાગે અને તે તેની સાથે વાતચીત કરવાનું શરૂ કરે, તો તમારે ડોક્ટરની મદદ લેવી જોઈએ.
આ સ્કિઝોફ્રેનિઆ જેવી માનસિક સ્થિતિ સૂચવી શકે છે. આ પરિસ્થિતિઓમાં તમારે તેમના આત્મસન્માનને સુધારવાના રસ્તાઓ શોધવા જોઈએ. ઉપરાંત, તેમને વધુ પોઝીટીવ અને પ્રોત્સાહિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. તમારે ડોક્ટર સાથે વાત કરવી જોઈએ.
