ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડનું ‘હોવર ક્રાફ્ટ’ સરહદ સુરક્ષાની સાથે દરિયાઇ પ્રકૃત્તિનું કરશે જતન

• દરિયામાં તેલના પ્રદૂષણના નિયંત્રણ માટેના સાધનોથી ‘હોવર ક્રાફ્ટ’ સજ્જ

ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડએ વ્યૂહાત્મક રીતે ભારત-પાકિસ્તાન મેરીટાઇમ સીમાની નજીક જખૌ ખાતે વધારાના હોવરક્રાફ્ટ અને કચ્છના અખાતમાં વાડીનાર ખાતે રાજધાની જહાજ આધારિત છે. આઇસીસીએસ સમુદ્ર પાવક, એક વિશિષ્ટ મરીન પોલ્યુશન કંટ્રોલ વેસલ હવે વાડીનાર ખાતેની નવી કોસ્ટ ગાર્ડ જેટી પરથી કાર્યરત થશે. જેનું તાજેતરમાં 01 માર્ચ 24 ના રોજ રક્ષા રાજ્ય મંત્રી અજય ભટ્ટ દ્વારા ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.

કચ્છનો અખાત ખાસ કરીને તેલ અને બંદર ક્ષેત્રોમાં ઝડપથી વિકાસ પામતો વિસ્તાર છે જ્યાં દેશના 70% તેલનું સંચાલન આ પ્રદેશમાં ઉપલબ્ધ સુવિધાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે. અખાતમાં સમૃદ્ધ જૈવવિવિધતા, જીવંત સંસાધનો, મત્સ્યોદ્યોગ, કોરલ રીફ અને મેન્ગ્રોવ વનસ્પતિ પણ છે જે આસપાસના તેલ ઉદ્યોગોમાંથી તેલના પ્રસારના કિસ્સામાં અત્યંત સંવેદનશીલ છે અને તેથી આઇસીજી દ્વારા નિષ્ણાત જહાજની સ્થિતિ પર્યાવરણીય જોખમોને ઘટાડવાની તેની ક્ષમતામાં વધારો કરશે. સમર્પિત મરીન પોલ્યુશન રિસ્પોન્સ યુનિટ પણ વર્ષ 2018માં વાડીનાર ખાતે ઊભું કરવામાં આવ્યું હતું જેથી ઉભરતી પરિસ્થિતિઓમાં વ્યાવસાયિક અને ઝડપી પ્રતિસાદ મળે અને સૌથી અગત્યનું આ પ્રદેશના તમામ હિતધારકો માટે સંકલનનું કેન્દ્ર બને.

95 મીટર લાંબુ જહાજ સમુદ્ર પાવક તેલના પ્રસારને ઘટાડવા માટે પ્રદૂષણ પ્રતિભાવ અને નિયંત્રણ સાધનોથી સજ્જ છે. તે સમુદ્રમાં તેલના પ્રદૂષણના કિસ્સામાં તેલને સમાવી અને પુન:પ્રાપ્ત કરવાની પ્રવૃત્તિઓ કરી શકે છે. આ જહાજ બે કઠોર સ્વીપિંગ આર્મ્સથી પણ સજ્જ છે જે સમુદ્રમાં ગતિમાં સ્પિલ્ડ ઓઈલને નિયંત્રિત કરી શકે છે. ડીઆઈજી અનિકેત સિંહ 19 અધિકારીઓ અને આશરે 120 એનરોલ્ડ પર્સનલ સાથે આ જહાજને કમાન્ડ કરી રહ્યા છે.

તે યાદ કરી શકાય કે આ ક્ષેત્રના મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને, આઇસીજીએ નવેમ્બર 2023માં વાડીનાર ખાતે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની દરિયાઈ પ્રદૂષણ પ્રતિભાવ કસરત હાથ ધરી હતી. આ કવાયતમાં મોટાભાગના રાષ્ટ્રીય હિસ્સેદારો ઉપરાંત 30 થી વધુ દેશોના પ્રતિનિધિઓની ભાગીદારી જોવા મળી હતી.