છેલ્લા બે દાયકામાં, હવાઈ ભાડામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થવાને કારણે, રેલ્વે મુસાફરી કરતા ઘણા મુસાફરોએ હવાઈ મુસાફરી શરૂ કરી છે. રાજધાની એસી ફર્સ્ટ ક્લાસમાં દિલ્હી-મુંબઈ ટ્રેનનું ભાડું રૂ. 4,730 છે, જ્યારે સમયસર બુક કરાવવામાં આવે તો હવાઈ ભાડું સામાન્ય રીતે તેનાથી ઓછું હોય છે. એટલા માટે ઘણા લોકોએ રેલને બદલે હવાઈ મુસાફરીને પ્રાથમિકતા આપવાનું શરૂ કર્યું. પરંતુ ભાડામાં વધારાને કારણે ઘણા લોકો ફરીથી રેલ મુસાફરીને પ્રાથમિકતા આપી શકે છે. આનાથી નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રના વિકાસમાં અવરોધ આવી શકે છે.
છેલ્લા કેટલાક સમયથી ડોમેસ્ટિક ફ્લાઈટ સર્વિસના ભાડામાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. દિલ્હી-મુંબઈ માટે મહત્તમ હવાઈ ભાડું 20,000 રૂપિયા થઈ ગયું છે, જે પહેલા માત્ર 7,000 રૂપિયા હતું. બાકીના રૂટ પર પણ ભાડામાં વધારો થવાના સંકેતો છે જેના કારણે મુસાફરોને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. કેન્દ્ર સરકારના હસ્તક્ષેપ બાદ ભાડામાં થોડો ઘટાડો થયો છે, પરંતુ તેમ છતાં હવાઈ ભાડા ખૂબ ઊંચા છે. કોવિડ પછી મુસાફરોની અવરજવરમાં વધારો થયો છે. 30 એપ્રિલના રોજ 4.56 લાખ મુસાફરો દ્વારા ઘરેલુ હવાઈ મુસાફરીનો રેકોર્ડ બનાવવામાં આવ્યો હતો. હવાઈ મુસાફરોની માસિક સંખ્યા 1.2 થી 1.3 કરોડ છે.
એરપોર્ટ કાઉન્સિલ ઈન્ટરનેશનલના અહેવાલ મુજબ, આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઈ ભાડામાં પણ 50 ટકા સુધીનો વધારો નોંધાયો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં હવાઈ ભાડામાં સૌથી વધુ 41 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે, ત્યારબાદ યુએઈમાં 34 ટકા, સિંગાપોરમાં 30 ટકા અને ઓસ્ટ્રેલિયામાં 23 ટકાનો વધારો થયો છે.
હવાઈ ભાડાંમાં વધારા માટે બે મુખ્ય કારણો આપવામાં આવી રહ્યા છે – પ્રથમ, ઇંધણની કિંમતમાં વધારો અને બીજું, મોંઘવારી દરમાં વધારો. 2019 થી ઇંધણના ભાવમાં 76 ટકાનો વધારો થયો છે, જ્યારે એરલાઇન્સ માટે અન્ય ખર્ચ 10 ટકા ફુગાવાના દરે વધી રહ્યો છે. જોકે, એરપોર્ટ્સ કાઉન્સિલ ઈન્ટરનેશનલનું માનવું છે કે એરલાઈન્સ સીટની ઉપલબ્ધતાને મર્યાદિત કરીને કિંમતો ઊંચી રાખવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. કંપનીઓનું આ કાર્ય ઉડ્ડયન ઉદ્યોગના વિકાસને અસર કરી શકે છે.
ભારતમાં સ્થાનિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં ઘણી કંપનીઓ છે. ઈન્ડિગો ફેબ્રુઆરી 2023માં 55.9 ટકાના શેર સાથે પ્રથમ ક્રમે છે, જ્યારે ટાટા ગ્રૂપની એર ઈન્ડિયા અને વિસ્તારા અનુક્રમે 8.9 ટકા અને 8.7 ટકાના બજાર હિસ્સા સાથે બીજા અને ત્રીજા સ્થાને છે. જો કે એર ઈન્ડિયા અને વિસ્તારા ટૂંક સમયમાં એક એન્ટિટીમાં મર્જ થવા જઈ રહ્યા છે, તેમ છતાં તેઓ ઈન્ડિગોના ત્રીજા ભાગ કરતાં થોડા વધુ હશે. ગો ફર્સ્ટ અને સ્પાઇસ જેટ એ બે એરલાઇન્સ છે જે અનુક્રમે 8.0 ટકા અને 7.1 ટકાના બજાર હિસ્સા સાથે ચોથા અને પાંચમા સ્થાને છે. પરંતુ તેઓ બંને પડકારોનો સામનો કરે છે
ભૂતકાળમાં એર ઈન્ડિયા પબ્લિક સેક્ટરમાં હોવાને કારણે લોકોને હવાઈ મુસાફરીમાં હરીફાઈનો લાભ મળતો હતો. હવે જ્યારે એર ઈન્ડિયા ટાટા જૂથનો ભાગ છે, ત્યારે સ્પર્ધાત્મક રહેવા માટે ગો ફર્સ્ટ અને સ્પાઈસજેટને બચાવવા તે વધુ મહત્વનું બની ગયું છે. મલ્ટીનેશનલ એરક્રાફ્ટ અને એન્જિન ઉત્પાદકોની બેદરકારીને કારણે આ કંપનીઓ મુશ્કેલીમાં છે, તેથી આ મામલે સરકારનો હસ્તક્ષેપ જરૂરી છે.
