મહારાષ્ટ્ર, હરિયાણામાં પ્રારંભથી સુસ્ત મતદાનથી રાજકીય પક્ષો ચિંતિત

ગુજરાત વિધાનસભાની અમરાઇવાડી, રાધનપુર, લુણાવાડા, થરાદ, ખેરાલુ, બાયડ બેઠકની પેટા ચૂંટણીમાં  ૪૨ ઉમેદવારોના ભાવિ ઘડવા મતદારોમાં પ્રારંભિક નિરુત્સાહ

તાજેતરમાં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીની આગેવાનીમાં ભાજપે દેશભરમાં શ્રેષ્ઠ દેખાવ કરીને ફરીથી સત્તાના સુત્રો મેળવ્યા હતા. જે બાદ સૌપ્રથમ વખત યોજાઈ રહેલી મહારાષ્ટ્ર, હરિયાણા વિધાનસભા અને ૧૮ રાજ્યોની ૫૧ વિધાનસભા બેઠકોની પેટા ચૂંટણી તથા બે લોકસભા બેઠકો માટેની પેટા ચૂંટણીમાં આજે વડાપ્રધાન મોદી અને ભાજપની લોકપ્રિયતાની કસોટી નારી છે. મહારાષ્ટ્રની ૨૮૮ બેઠકો જ્યારે હરિયાણાની ૯૦ બેઠકો માટે સવારના આઠ વાગ્યાથી મતદાનનો પ્રારંભ થયો હતો. જ્યારે ગુજરાતની અમરાઈવાડી, ખેરાલુ, થરાદ, લુણાવાડા, બાયડ અને રાધનપુર બેઠક પર યોજાઈ રહેલી પેટા ચૂંટણીમાં પણ પ્રારંભમાં ધીમુ મતદાન થયું હતું. પ્રારંભમાં ધીમા મતદાનની તમામ રાજકીય પાર્ટીઓમાં ચિંતાની લાગણી ફેલાઈ જવા પામી હતી. જો કે, ચૂંટણીના વિશ્લેષકો ધીમા મતદાનને સત્તાધારી પક્ષ માટે લાભકારક માને છે.

મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણાની તમામ વિધાનસભા બેઠકો અને ૧૮ રાજ્યાની ૫૧ વિધાનસભા બેઠકો માટે યોજાઈ રહેલી ચૂંટણી માટે સવારના આઠ વાગ્યાી શાંતિપૂર્ણ મતદાન થઈ રહ્યું છે. આ લખાય છે ત્યાં સુધીમાં મહારાષ્ટ્રમાં ૬ ટકા, હરિયાણામાં ૧૦.૪ ટકા જેવું ધીમુ મતદાન થયું હતું. જ્યારે ગુજરાતની બાયડ બેઠક પર સૌથી વધારે ૮.૫ ટકા,થરાદ બેઠક પર ૮.૭, ખેરાલુ અને રાધનપુર બેઠક પર ૭.૨ ટકા, લુણાવાડામાં ૭.૧ ટકા અને અમરાઈવાડી બેઠ પર ૬.૩ ટકા મતદાન નોંધાયું છે. મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણી માટે તમામ રાજકીય પક્ષોના મુખ્ય દાવેદારોએ મતદાનના પ્રારંભમાં પોતાના મત્તાધીકારનો ઉપયોગ કર્યો હતો. રાજ્યની તમામ છ બેઠકો પર યોજાઈ રહેલી પેટા ચૂંટણીમાં બન્ને મુખ્ય પક્ષો ભાજપ-કોંગ્રેસના ઉમેદવારોએ ઉત્સાહભેર મતદાન કરીને પોતાના વિજયના દાવા કર્યા હતા.

તાજેતરમાં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીમાં મોદી સરકારે સ્પષ્ટ બહુમતિ મેળવ્યા બાદ પ્રથમ વખત મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણામાં વિધાનસભાની ચૂંટણી માટે મતદાન યોજાઈ રહ્યું છે. મહારાષ્ટ્રની ૨૮૮ વિધાનસભા બેઠકો અને હરિયાણાની ૯૦ બેઠકો પર સવારે ૭ વાગ્યાથી મતદાનનો પ્રારંભ થયો છે જે સાંજે છ વાગ્યા સુધી મતદાન ચાલવાનું છે. આ ઉપરાંત દેશના જુદા જુદા રાજ્યોની ૫૧ બેઠકોની પેટા-ચૂંટણીઓ માટે પણ મતદાન થઈ રહ્યું છે. લોકસભાની ચૂંટણીમાં વિજય મેળવનાર ભાજપ અને તેના સાથી શિવસેનાની ફરી એકવાર મહારાષ્ટ્રમાં સત્તા પરત આવવાની સંભાવના વ્યકત થઈ રહી છે. જ્યારે ભાજપ ફરી એકવાર મનોહરલાલ ખટ્ટરના નેતૃત્વમાં હરિયાણામાં ચૂંટણી લડી રહ્યું છે. વિરોધી  પક્ષો આ ચૂંટણીમાં એન્ટી ઇન્કમ્બંસી ફેક્ટરની અપેક્ષા રાખે છે. મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણાની સાથે સાથે ૧૮ રાજ્યોની ૫૧ વિધાનસભા અને બે લોકસભા બેઠકો પર મતદાન થવાનું છે, જે રાજ્યોનું પરિણામ દેશના રાજકીય વાતાવરણને જાણી શકશે. મહારાષ્ટ્રમાં, ભાજપ અને શિવસેનાએ તમામ મતભેદોનો ઉકેલ લાવ્યા પછી, આખરે જોડાણ રચવાનો નિર્ણય કર્યો.બીજી તરફ, એનસીપી અને કોંગ્રેસના પ્રચાર દરમિયાન લાંબા સમયથી સાથીદારો નબળા જોવા મળ્યા હતા. આખી કમાન્ડ એનસીપીના સ્થાપક શરદ પવાર દ્વારા સંભાળી હતી.

મહારાષ્ટ્રમાં કુલ ૮,૯૮,૩૯,૬૦૦ લોકો તેમના મતાધિકારનો ઉપયોગ કરશે, જેમાં ૪,૨૮,૪૩,૬૩૫ મહિલાઓનો સમાવેશ થાય છે. રાજ્યની ચૂંટણીની સિઝનમાં ૨૩૫ મહિલાઓ સહિત કુલ ૩,૨૩૭ ઉમેદવારો છે. હરિયાણામાં ભાજપનો સીધો જંગ કોંગ્રેસ સાથે થઈ રહ્યો છે. જો કે, હરિયાણાના ૯૦-બેઠકોના ઘણા વિસ્તારોમાં, ભારતીય રાષ્ટ્રીય લોક દળમાંથી બનેલી પાર્ટી, જેજેપી, આ સ્પર્ધાને ત્રિકોણીય બનાવી રહી છે. ૧.૮૩ કરોડ મતદારો નક્કી કરશે કે ખટ્ટરની આગેવાનીવાળી સરકાર ફરી સત્તામાં આવશે કે કોંગ્રેસનો દેશનિકાલ સમાપ્ત થશે.  હરિયાણામાં ૧૦ લોકસભા બેઠકો છે, જે તમામ ભાજપ દ્વારા જીતી હતી. આ ઉપરાંત મહારાષ્ટ્રની લોકસભાની ૪૮ બેઠકોમાંથી ભાજપ-શિવસેના ગઠબંધને ૪૧ બેઠકો જીતી હતી. આવી સ્થિતિમાં માનવામાં આવે છે કે વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કેસરની છાવણીનો પટ્ટો ભારે પડી શકે છે. બંને રાજ્યોમાં મતગણતરી ૨૪ ઓક્ટોબરે થશે.

ચૂંટણી પ્રચાર વિશે વાત કરતાં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહ અને સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે ભાજપ વતી કમાન સંભાળી હતી. જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી આર્ટિકલ ૩૭૦ હટાવવી એ ભાજપનો ચૂંટણીનો મુખ્ય મુદ્દો હતો. જો કે, કોંગ્રેસ અને અન્ય વિરોધી પક્ષો કોઈ ચોક્કસ વ્યૂહરચનાનું પાલન કરતી જણાતી નથી. કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધીએ અર્થશાસ્ત્રના મોરચે નિષ્ફળ જવા માટે ભાજપ શાસિત કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો પર ચોક્કસ પ્રહાર કર્યા હતા. મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપ ૧૬૪ બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે, જ્યારે તેની સાથી શિવસેના ૧૨૬ બેઠકો પર છે. ભાજપે તેના પ્રતીક પર નાના સાથી પક્ષના ઘણા ઉમેદવારો પણ ઉભા કર્યા છે. બીજી તરફ કોંગ્રેસ ૧૪૭ અને એનસીપીની ૧૨૧ બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે. અન્ય પક્ષોની વાત કરીએ તો રાજ ઠાકરેની પાર્ટી મનસેએ ૧૦૧ ઉમેદવારો ઉભા કર્યા છે. ડાબેરી પક્ષ સીપીઆઈએ ૧૬ ઉમેદવારો અને સીપીએમે ૮ ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે.

હરિયાણામાં કોંગ્રેસે તેના પ્રદેશ પ્રમુખ બદલાયા છે. આ સાથે જ મુખ્ય પ્રધાન મનોહર લાલ ખટ્ટરના નેતૃત્વમાં ભાજપે ૯૦ માંથી ૭૫ બેઠકો જીતવાનું લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યું છે. રાજ્યની વિધાનસભામાં હાલમાં ભાજપના ૪૮ સભ્યો છે. આઈએનએલડીની આગેવાનીવાળી દુષ્યંત ચૌટાલાની આગેવાનીવાળી જનનાયક જનતા પાર્ટી પણ લોકસભાના પરાજય બાદ તેની સંભાવના સુધારવાની આશા રાખી રહી છે. પેટા ચૂંટણીની વાત કરીએ તો ભાજપ શાસિત ઉત્તર પ્રદેશની ૧૧ બેઠકો પર મતદાન થવાનું છે. આમાં સપાના નેતા આઝમ ખાનના પ્રભાવ હેઠળ રામપુર બેઠકનો સમાવેશ થાય છે, જ્યાં હાઈપ્રોફાઈલ હરીફાઈ થઈ છે. આ ઉપરાંત ગુજરાતમાં છ, બિહારની, આસામની અને હિમાચલ પ્રદેશ અને તમિળનાડુની બે બેઠકો માટે પેટા ચૂંટણીઓ યોજાશે. અન્ય રાજ્યો જ્યાં પેટા-ચૂંટણીઓ યોજાશે આમાં પંજાબની ચાર, કેરળની પાંચ, સિક્કિમની ત્રણ, રાજસ્થાનની બે અને અરૂણાચલ પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ, ઓડિશા, છત્તીસગઢ, પુડુચેરી, મેઘાલય અને તેલંગાણાની એક-એક બેઠકનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. ઉત્તર પ્રદેશની પેટાચૂંટણીમાં ચાર-ખૂણાવાળી હરીફાઈ થવાની સંભાવના છે કારણ કે ભાજપ, સપા, બસપા અને કોંગ્રેસે તમામ ૧૧ બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે.

ઉત્તર પ્રદેશની ૧૧ વિધાનસભા બેઠકો કે જે પેટાચૂંટણી માટે જઇ રહી છે તેમાં ગંગોહ, રામપુર, ઇગ્લાસ (સલામત), લખનઉ કેન્ટ, ગોવિંદનગર, માનિકપુર, પ્રતાપગઢ, ઝૈદપુર (સલામત), જલાલપોર, બલ્હા (સલામત) અને ઘોસીનો સમાવેશ થાય છે. પેટાચૂંટણીમાં પેટા-મતની અપેક્ષા છે કારણ કે ભાજપ, બસપા, સપા અને કોંગ્રેસે તમામ બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે. આ બેઠકો માટે કુલ ૧૧૦ ઉમેદવારો મેદાનમાં છે. લખનૌ કેન્ટ અને જલાલપોર બેઠકો પર વધુમાં વધુ ૧૩-૧૩ ઉમેદવારો છે.ઘોસીના મેદાનમાં ૧૨ ઉમેદવાર છે, જ્યારે ગંગોહ, પ્રતાપગ અને બલ્હાએ ૧૧ ઉમેદવારો છે. ગોવિંદનગર અને માનિકપુરમાં, રામપુર, ઇગલાસ અને ઝૈદપુરમાં પ્રત્યેક ૯ ઉમેદવારો ચૂંટણી લડી રહ્યા છે.

ગુજરાતમાં અમરાઇવાડી, ખેરાલુ, થરાદ, લુણાવાડા, બાયડ અને રાધનપુર વિધાનસભા બેઠકોની પેટા-ચૂંટણીઓ માટે મતદાન શાંતિપૂર્ણ ઈ રહ્યું છે. મધ્યપ્રદેશની ઝાબુઆ બેઠક પર પણ પેટા ચૂંટણીઓ યોજાઈ રહી છે. છત્તીસગઢમાં ચિત્રકૂટ વિધાનસભા બેઠક માટે પેટાચૂંટણી માટે મતદાન ઈ રહ્યું છે. બસ્તર લોકસભા બેઠક પરથી નક્સલ પ્રભાવિત ચિત્રકૂટ (અનુસૂચિત જનજાતિ અનામત બેઠક)ના કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય દીપક બેજની ચૂંટણીને કારણે અહીં પેટા ચૂંટણી યોજાઈ રહી રહ્યું છે.  રાજસ્થાનના માંડવાવા (ઝુંઝુનુ) અને ખિવંસર (નાગૌર) ની બે વિધાનસભા બેઠકોની પેટા ચૂંટણી માટે મતદાન. પંજાબની ચાર વિધાનસભા બેઠકો પર પેટાચૂંટણી માટે મત આપવામાં આવશે જેમાં ફાગવારા, જલાલાબાદ, મુકેરિયન અને દાખાનો સમાવેશ થાય છે. ઓડિશાના બારગઢ જિલ્લાની બીજેપુર વિધાનસભા બેઠક માટે પેટાચૂંટણી પણ છે. આ બેઠક ઉપર પેટાચૂંટણી જરૂરી હતી.કારણ કે મુખ્યમંત્રી નવીન પટનાયકે આ બેઠક પરથી રાજીનામું આપ્યું હતું. પટનાયકે બે બેઠકો જીતી હતી – ગંઝામ જિલ્લાની હિંજિલી બેઠક અને બારગઢ જિલ્લાની બીજપુર વિધાનસભા બેઠક.

અરુણાચલ પ્રદેશની ખોંસા પશ્ચિમ વિધાનસભા બેઠકની પેટા-ચુંટણીના મેદાનમાં ફક્ત બે અપક્ષ ઉમેદવારો છે. તમિલનાડુમાં આજે વિક્રાંતિ અને નાંગુનેરી વિધાનસભા બેઠકો માટે પણ મતદાન છે. આસામની ૪ વિધાનસભા બેઠકો પર પેટાચૂંટણી છે – રંગપરા, સોનરી, રાતબારી અને જાનીયા. આ બેઠકો માટે ૨૦ ઉમેદવારો મેદાનમાં છે. આ સિવાય, સિક્કિમ, પોકલોક કામરાંગ, ગંગટોક અને માર્ટમ-રુમટેકની ૩ વિધાનસભા બેઠકો પર મતદાન યોજાયું રહ્યું છે. કેરળ પેટાચૂંટણીની બેઠકોમાં તિરુવનંતપુરમ, અરોર (અલાપુઝા), કોન્ની (પથનમાથિત્તા), એર્નાકુલમ અને મંજેશ્વરમ (કસરાગોદ) છે. તેલંગાણાની હુઝુરનગર વિધાનસભા બેઠક પર યોજાનારી પેટા ચૂંટણીમાં શાસક ટીઆરએસ અને વિપક્ષી કોંગ્રેસ, ભાજપ અને ટીડીપી વચ્ચે હરિફાઇ ચાલી રહી છે. પુડુચેરીમાં કામરાજનગર બેઠક માટે આજે મતદાન થઈ રહ્યું  છે. હિમાચલ પ્રદેશની બે વિધાનસભા બેઠકો ધર્મશાલા અને પચ્છડમાં પણ આજે મતદાન યોજાયું રહ્યું છે.આ વર્ષના મે મહિનામાં યોજાનારી ચૂંટણીમાં અનુક્રમે આ બંને બેઠકોના સિટીંગ ધારાસભ્યો સુરેશ કશ્યપ અને કિશન કપૂર લોકસભા માટે ચૂંટાયા હતા.