રામાયણના પાંચમા પર્વને સુંદરકાંડ કહેવામાં આવે છે. તે મુખ્યત્વે ભગવાન શ્રી રામના પ્રખર ભક્ત હનુમાનની શક્તિઓ અને દૈવી ખ્યાતિ પર આધારિત છે. તે સૌપ્રથમ સંસ્કૃતમાં મહર્ષિ વાલ્મીકિ દ્વારા લખવામાં આવ્યું હતું, જે બાદમાં ગોસ્વામી તુલસીદાસજી દ્વારા રામચરિત માનસમાં અવધી ભાષામાં લખવામાં આવ્યું હતું.
રામચરિત માનસનો સુરંદકાંડ મુખ્યત્વે રાવણ અને ભગવાન રામ વચ્ચેના યુદ્ધ દરમિયાન હનુમાનજીની ક્રિયાઓ, રુદ્રાવતારની ક્ષમતાઓ અને મહિમા સાથે રામ પ્રત્યેની તેમની ભક્તિનું વર્ણન કરે છે. રામચરિત માનસમાં, સુંદરકાંડ સિવાય, ભગવાન રામને બાલકાંડ, અયોધ્યા કાંડ, અરણ્ય કાંડ, કિષ્કિંધા કાંડ, યુદ્ધકાંડ અને ઉત્તરકાંડમાં મુખ્ય પાત્ર તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે.
સુંદરકાંડમાં વર્ણવવામાં આવ્યું છે કે કેવી રીતે ભગવાન હનુમાનજીએ સમુદ્ર પાર કર્યો અને માતા સીતાને લંકામાં શોધવા માટે મુશ્કેલીઓ દૂર કરી. કારણ કે ભગવાન હનુમાન સીતા વિશે વધુ જાણવાના તેમના ઉદ્દેશ્યમાં સફળ થયા. આ ઉપરાંત સુંદરકાંડ મહાવીરની બુદ્ધિ અને શક્તિ પર પણ પ્રકાશ ફેંકે છે.
સુંદરકાંડમાં હનુમાનજીનું લંકા તરફ પ્રયાણ, વિભીષણને મળવું, સીતાને મળવું અને તેમને શ્રી રામની વીંટી આપવી, અક્ષય કુમારની હત્યા, લંકાનું દહન અને લંકાથી પાછા ફરવાનું વર્ણન છે. સુંદરકાંડનો પાઠ કરનારા ભક્તને હનુમાનજી શક્તિ પ્રદાન કરે છે. નકારાત્મક શક્તિ ભક્તની આસપાસ ભટકતી નથી. સુંદરકાંડમાં જીવનની દરેક અવરોધોને દૂર કરવાની શક્તિ છે.
સુંદરકાંડનું નામ કેવી રીતે પડ્યું
સુંદરકાંડમાં ભગવાન હનુમાનજીના લંકા જવાનો ઉલ્લેખ છે. લંકા ત્રણ પર્વતો વચ્ચે આવેલું હતું: સુબૈલ, નીલ અને સુંદર પર્વત. આ ત્રણ પર્વતોને ત્રિકુટા પર્વત પણ કહેવામાં આવે છે. આ ત્રણમાં સૌથી પ્રખ્યાત પર્વત સુંદર પર્વત હતો કારણ કે અશોક વાટિકા અહીં આવેલું હતું. જ્યારે હનુમાનજી લંકા પહોંચ્યા ત્યારે આ બગીચામાં તેઓ માતા સીતાને મળ્યા, એટલા માટે આ સમગ્ર ઘટનાને સુંદરકાંડ નામ આપવામાં આવ્યું.
સુંદરકાંડ પાઠનો લાભ
સુંદરકાંડનો પાઠ વ્યક્તિને ખરાબ માર્ગથી બચાવે છે અને તેને સાચા માર્ગ પર લઈ જાય છે.
સુંદરકાંડના પાઠ કરવાથી જીવનમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને ઐશ્વર્ય આવે છે.
સુંદરકાંડના પાઠ કરવાથી શત્રુઓનો નાશ થાય છે.
સુંદરકાંડના પાઠ કરવાથી માનસિક શાંતિ મળે છે
સુંદરકાંડના પાઠ દ્વારા ઉર્જાનો સંચાર થાય છે.
સુંદરકાંડના પાઠ કરવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
સુંદરકાંડની પૂજાની વિધિ
દર શનિવાર કે મંગળવારે સુંદરકાંડનો પાઠ કરવો ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. સુંદરકાંડનો પાઠ કરતા પહેલા હનુમાનજીની મૂર્તિનું સ્થાપન કરો. ત્યાર બાદ હનુમાનજીને ફળ, ફૂલ, મીઠાઈ અને સિંદૂરથી પૂજન કરો અને સુંદરકાંડનો પાઠ કરતા પહેલા ગણેશની પૂજા કરો.
