કેદીઓને જામીનની શરતોની અમલવારીના અભાવે મુક્તિથી વંચિત ન રાખી શકાય: સર્વોચ્ચ અદાલત
સુપ્રીમ કોર્ટે અન્ડરટ્રાયલ કેદીઓને લઈ મોટુ અવલોકન કર્યું છે. સુપ્રીમ કોર્ટે નોંધ્યું છે કે, અંડર ટ્રાયલ કેદીને જામીન મળ્યા બાદ તેની મુક્તીમાં વિલંબ થવો જોર નહીં. આ દિશામાં સુપ્રીમ કોર્ટે 7 મુદ્દાની માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. ઘણા ખરા કિસ્સાઓમાં જામીનમાં મુકાયેલી શર્યો પૂર્ણ કરવામાં અસમર્થ રહેલા આરોપીઓને મુક્તિ આપવામાં આવતી નથી. ત્યારે સુપ્રીમ કોર્ટનું અવલોકન આ દિશામાં અતિ મહત્વપૂર્ણ બની જનાર છે.
સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા 7 મુદ્દાઓ આધારિત અવલોકન અને માર્ગદર્શિકા જાહેર કરવામાં આવી છે.
- જે અદાલત અન્ડરટ્રાયલ કેદી/દોષિતને જામીન આપે છે, તેણે તે જ દિવસે અથવા બીજા દિવસે જેલ અધિક્ષક દ્વારા કેદીને ઈ-મેલ દ્વારા જામીનના આદેશની સોફ્ટ કોપી મોકલવાની રહેશે. જેલ અધિક્ષકે ઈ-જેલ સોફ્ટવેર અથવા જેલ વિભાગ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા અન્ય કોઈપણ સોફ્ટવેરમાં જામીન મંજૂર કરવાની તારીખ દાખલ કરવાની જરૂર પડશે.
- જો આરોપીને જામીન મળ્યાની તારીખથી 7 દિવસની અંદર મુક્ત કરવામાં ન આવે તો જેલના અધિક્ષકની ફરજ છે કે તે સચિવ, ડીએલએસએને જાણ કરે કે જેઓ પેરા કાનૂની સ્વયંસેવક અથવા જેલ વિઝિટિંગ એડવોકેટની સાથે વાતચીત કરવા માટે નિયુક્ત કરી શકે.
- એનઆઈસી ઇ-જેલ સોફ્ટવેરમાં જરૂરી ક્ષેત્રો બનાવવાના પ્રયાસો કરશે જેથી જેલ વિભાગ દ્વારા જામીનની તારીખ અને મુક્તિની તારીખ દાખલ કરવામાં આવે અને જો કેદીને 7 દિવસની અંદર મુક્ત કરવામાં ન આવે તો પછી આપોઆપ ઇમેઇલ સચિવ, ડીએલએસએને મોકલી શકાય છે.
- સચિવ, ડીએલએસએ આરોપીની આર્થિક સ્થિતિ જાણવા માટે પ્રોબેશન ઓફિસર્સ અથવા પેરા લીગલ વોલેન્ટીયર્સની મદદ લઈ શકે છે જેથી કેદીની સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિઓ અંગેનો અહેવાલ તૈયાર કરવામાં આવે જે સંબંધિતો સમક્ષ મૂકવામાં આવે. જામીન/જામીનની શરત હળવી કરવાની વિનંતી સાથે કોર્ટમાં અપીલ કરી શકાય તેના માટે પણ અહેવાલ મહત્વપૂર્ણ બની રહેશે.
- એવા કિસ્સાઓમાં જ્યાં અંડરટ્રાયલ અથવા ગુનેગાર વિનંતી કરે છે કે તે એકવાર મુક્ત થયા પછી જામીન બોન્ડ અથવા જામીન આપી શકે છે. તો પછી યોગ્ય કેસમાં કોર્ટ આરોપીને ચોક્કસ સમયગાળા માટે કામચલાઉ જામીન આપવાનું વિચારી શકે છે જેથી તે જામીન બોન્ડ અથવા જામીન આપી શકે.
- જો જામીન મંજૂર થયાની તારીખથી એક મહિનાની અંદર જામીન બોન્ડ રજૂ કરવામાં ન આવે તો સંબંધિત કોર્ટ આ કેસને સુઓમોટો લઈ શકે છે અને જામીનની શરતોમાં ફેરફાર/છૂટછાટની જરૂર છે કે કેમ તે અંગે વિચારણા કરી શકે છે.
- આરોપી/દોષિતની મુક્તિમાં વિલંબનું એક કારણ સ્થાનિક જામીનનો આગ્રહ છે. એવું સૂચવવામાં આવે છે કે આવા કિસ્સાઓમાં, અદાલતો સ્થાનિક જામીનની શરત લાદી શકે નહીં.
