- બૂંદેલ ખંડમાં 450 વર્ષથી ‘રામ દરબાર’
- માન્યતા અનુસાર ભગવાન શ્રી રામ અહીં દિવસ દરમિયાન રાજાએ તરીકે શાસન કરે છે અને રાત્રે અયોઘ્યા પરત ફરે છે
અયોધ્યા સાથે મધ્યપ્રદેશના બુંદેલખંડના ઓરછાનો પણ ભવ્ય ઇતિહાસ છે. ઓરછામાં છેલ્લા 450 વર્ષથી ભગવાન રામ રાજા તરીકે બિરાજમાન છે. ખાસ વાત તો એ છે કે અહીં રાજા શ્રી રામનો પહેરો પણ ભરાઈ છે. દરબાર પણ ભરાઈ છે અને ગાર્ડ ઓફ ઓનર પણ આપવામાં આવે છે.લગભગ 450 વર્ષ પહેલા અયોધ્યાથી આવેલા ભગવાન રામ માટે અહીં ભવ્ય મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું. કહેવાય છે કે રાણી કુંવરી ગણેશના ખોળામાં ભગવાન રામ સ્વયં અહીં આવ્યા હતા. જો કે, ભગવાન તેમના માટે બનાવેલા ભવ્ય મંદિરમાં રહેવાને બદલે તેમના રસોડામાં જ રહેતા હતા. ભગવાન માટે બનાવેલ મંદિર આજે પણ ઉજ્જડ છે. જો કે, એવું કહેવાય છે કે ભગવાન રામ દિવસ દરમિયાન ઓરછામાં રહે છે. પણ રાત્રે અયોધ્યા ચાલ્યા જાય છે. ત્યારથી બુંદેલખંડમાં કહેવાય છે કે, ’રામના બે ધામ વિશેષ છે, દિવસ ઓરછા રહત છે, ઊંઘ અયોધ્યા વાસ છે.’ એટલે કે શ્રી રામના બે નિવાસ છે, આખો દિવસ ઓરછામાં રહ્યા પછી ભગવાન રામ સૂવા માટે અયોધ્યા જાય છે. રાજા શ્રી રામ અહીં રાજ કરે છે. મંદિરના પૂજારીઓ કહે છે કે દરરોજ રાત્રે બ્યારી (સાંજે) આરતી પછી, એક જ્યોત નીકળે છે, જેને કીર્તન મંડળની સાથે નજીકના પાટલી હનુમાન મંદિરમાં લઈ જવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે ભગવાન શ્રી રામને જ્યોતિના રૂપમાં હનુમાન મંદિરમાં લઈ જવામાં આવે છે, જ્યાંથી હનુમાનજી ભગવાન શ્રી રામને સૂવા માટે અયોધ્યા લઈ જાય છે.
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, 1631માં ઓરછા રાજ્યના શાસક મધુકર શાહ કૃષ્ણના ભક્ત હતા અને તેમની રાણી કુંવરી ગણેશ રામના ભક્ત હતા. રાજા મધુકર શાહે એકવાર રાણી કુંવરી ગણેશને વૃંદાવન જવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો પરંતુ તેણે અયોધ્યા જવાનો આગ્રહ રાખ્યો હતો. રાજાએ કહ્યું હતું કે જો રામ સાચા હોય તો તેને ઓરછા લાવો અને બતાવો. રાણી કુંવરી ગણેશ અયોધ્યા ગયા. જ્યાં તેમણે ભગવાન રામને પ્રગટ કરવા માટે તપસ્યા શરૂ કરી. 21 દિવસ પછી પણ કોઈ પરિણામ ન આવતાં તેણે સરયૂ નદીમાં ઝંપલાવ્યું. જ્યાં ભગવાન શ્રી રામ બાળ સ્વરૂપે તેમના ખોળામાં બેઠા હતા.શ્રી રામ રાણીના ખોળામાં બેઠા કે તરત જ રાણીએ તેમને ઓરછા જવા કહ્યું. ભગવાને રાણી સમક્ષ ત્રણ શરતો મૂકી. પહેલી શરત એ હતી કે હું ઓરછામાં જ્યાં બેઠો હતો ત્યાંથી ઊઠીશ નહીં. બીજું એ કે રાજા તરીકે સ્થાપિત થયા પછી ત્યાં બીજા કોઈની સત્તા નહીં રહે. ત્રીજી શરત એ છે કે તે પોતે ઋષિ-મુનિઓની સાથે પુષ્ય નક્ષત્રમાં પગપાળા બાળકના રૂપમાં ચાલશે.
ઓરછામાં શ્રી રામના આગમનના સમાચાર સાંભળીને રાજા મધુકર શાહે તેમને રહેવા માટે ભવ્ય ચતુર્ભુજ મંદિર બનાવ્યું હતું. મંદિરને ભવ્ય રૂપ આપવાની તૈયારીઓને કારણે ભગવાનને રાણી કુંવરી ગણેશના રસોડામાં મૂકવામાં આવ્યા હતા. ભગવાન શ્રી રામની શરત હતી કે તેઓ જ્યાં બેઠા છે, ત્યાંથી ફરી ઊભા નહીં થાય. આ જ કારણ છે કે તે સમયે બનેલા મંદિરમાં ભગવાન નહોતા ગયા. તે આજે પણ નિર્જન છે અને ભગવાન રાણીના રસોડામાં બેઠા છે. જ્યાં હાલમાં અલગ મંદિર બનાવવામાં આવ્યું છે.ઓરછામાં રામરાજાની સરકાર છે. ચાર વાગ્યે આરતી થાય છે. સશસ્ત્ર સલામી આપવામાં આવે છે. રાજ્ય સરકાર દ્વારા અહીં સશસ્ત્ર ગાર્ડ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. મંદિર પરિસરમાં સલામી આપનારાઓ જ કમરે પટ્ટી બાંધે છે. આ જવાનોને રાજ્ય સરકાર દ્વારા દર મહિને લગભગ 2 લાખ રૂપિયાનો પગાર આપવામાં આવે છે. વીવીઆઈપી હોય કે વડાપ્રધાન, ઓરછાની ચાર દીવાલોમાં તેમને કોઈ સલામી આપવામાં આવતી નથી.
