શા માટે ટીબી રોગ સંપૂર્ણ સારવાર પછી ફરીથી થાય છે?

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર

ટીબીનો રોગ 100 વર્ષથી વધુ જૂનો છે. તેનો ઈલાજ પણ 50 વર્ષ પહેલા શોધાઈ ગયો છે, પરંતુ આજે પણ આ બીમારીને કારણે દર વર્ષે લાખો લોકોના મોત થાય છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, વિશ્વભરમાં દર વર્ષે 22 લાખ લોકોને ટીબી થાય છે અને તેમાંથી 18 લાખથી વધુ લોકો મૃત્યુ પામે છે.

આ આંકડા દર્શાવે છે કે સારવાર છતાં ટીબી હજુ પણ ખતરનાક રોગ છે. તેના મોટાભાગના કેસો ભારતમાં જોવા મળે છે. ભારતમાં ટીબીના દર્દીઓની સંખ્યા દર વર્ષે ઘટી રહી છે, તેમ છતાં તેની સંપૂર્ણ નાબૂદી તરફ કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી.

અત્યારે પણ દર વર્ષે વડીલોથી લઈને બાળકો સુધી દરેક તેનો શિકાર બને છે. ઘણા દર્દીઓમાં ટીબીનું નિદાન મોડું થાય છે. કેટલાક દર્દીઓમાં, આ રોગ સારવાર પછી ફરી પાછો આવે છે.

ટીબી કેમ થાય છે

ટીબી રોગ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસને કારણે થાય છે. 1882 માં, જર્મન વૈજ્ઞાનિક રોબર્ટ કોચે આ બેક્ટેરિયાની શોધ કરી અને તેને ટીબી માટે જવાબદાર ગણાવી. ત્યારથી આજદિન સુધી વિશ્વભરમાં દર વર્ષે ટીબીના કેસો જોવા મળે છે. સારવાર છતાં, આ રોગ જીવલેણ રહે છે. આનું મુખ્ય કારણ એ છે કે મોટાભાગના લોકો ટીબીના લક્ષણો વિશે જાણતા નથી. જ્યારે આ રોગ શરીરમાં ગંભીર બની જાય છે, ત્યારે દર્દી ડૉક્ટર પાસે જાય છે. ઘણા કિસ્સાઓમાં, સંપૂર્ણ સારવાર પછી પણ, આ રોગ ફરીથી દર્દી પર હુમલો કરે છે. આવી સ્થિતિમાં દર્દીનો જીવ બચાવવો મુશ્કેલ બની શકે છે.

ટીબી રોગ શા માટે વારંવાર થાય છે

જ્યારે દર્દીને ટીબી હોવાનું નિદાન થાય છે, ત્યારે તેની સારવાર દવાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે. ટીબીના સ્ટેજ પ્રમાણે દવાનો કોર્સ આપવામાં આવે છે. પરંતુ કેટલાક કિસ્સામાં લોકો દવાઓનો કોર્સ પૂરો કરતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, શરૂઆતમાં વ્યક્તિને ટીબીથી રાહત મળે છે, પરંતુ થોડા સમય પછી આ રોગ ફરી આવે છે.

ટીબીના પુનરાવૃત્તિનું બીજું મુખ્ય કારણ એ છે કે સારવાર દરમિયાન, ટીબીના કેટલાક બેક્ટેરિયા અસ્થિમજ્જાના કોષોમાં છુપાઈ જાય છે. જેમની ઓળખ થઈ શકતી નથી. દવાઓ તેમને તે રીતે અસર કરતી નથી. જ્યારે સારવાર પૂર્ણ થાય છે અને વ્યક્તિ ટીબી મુક્ત થાય છે, ત્યારે આ છુપાયેલા બેક્ટેરિયા થોડા વર્ષો પછી ફરી સક્રિય થઈ જાય છે. આ જ કારણ છે કે સારવાર બાદ પણ ટીબીના કેસ ફરી આવે છે.

ટીબીને પુનરાવર્તિત થતો અટકાવવા માટે, લોકો તેમની દવાઓનો કોર્સ પૂરો કરે અને ટીબીની સારવાર પછી દર ત્રણ મહિને તેમના ટીબીની તપાસ કરાવતા રહે તે જરૂરી છે.

ટીબીના લક્ષણોને અવગણશો નહીં

ટીબીનો રોગ સમયસર ઓળખવો જરૂરી છે.

ટીબીના આ પાંચ લક્ષણો જાણવા જ જોઈએ

વારંવાર તાવ આવવો

ઉધરસ 2 થી 3 અઠવાડિયાથી વધુ ચાલે છે

રાત્રે પરસેવો

વજનમાં ઘટાડો

ઉધરસમાં લોહી આવવું

શ્વસન તકલીફ

કેવી રીતે રક્ષણ કરવું

ટીબીથી પોતાને બચાવવા માટે, તમારે તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં સુધારો કરવો પડશે. આ માટે આહારમાં લીલા ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ કરો અને દરરોજ કસરત કરો.

પ્રદૂષણ, ધૂળ, ધુમાડો અને દૂષિત હવાવાળા સ્થળોને ટાળો

ટીબીના દર્દીઓથી થોડું અંતર રાખો

જો ઉધરસ સંબંધિત કોઈ સમસ્યા હોય તો તરત જ ડોક્ટરની સલાહ લો.