પ્રાચીન કાળથી ગાયનો મહિમા અપરંપાર છે કહેવાતું હતું કે આપણા દેશમાં ગંગાઓ વહેતી હતી. ગાયનું દુધ અનમોલ તો હોય જ છે પણ તેમાં પણ ગીર ગાયનું દૂધ સર્વશ્રેષ્ઠ છે. પણ આધુનીકીકરણને કારણે સાત્વિકતા ઘટતી જાય છે ને ગાયોની ઉપેક્ષા વધતી જાય છે.
વેદપુરાણોમાં ગાયને કામધેનું કહેવાય છે કેમ કે તે મરે ત્યાં સુધી દૂધ આપતી રહે છે. ગાયનાં દૂધનાં અનેક ફાયદાઓ છે જેનો આધાર પણ વૈજ્ઞાનિક છે. સ્નાયુ મજબૂતાઇ માટે દૂધ શ્રેષ્ઠ ખોરાક છે. દૂધ 20% વ્હેય (ૂવયુ) અને 80% કેસિન (ભફતયશક્ષ) પ્રોટીન છે, બંને સ્નાયુઓના નિર્માણ માટે જવાબદાર છે.
દૂધમાં ટ્રિપ્ટોફેન છે જે એમિનો એસિડ છે. ટ્રિપ્ટોફેન સુસ્તીનું કારણ બને છે તેનો અર્થ એ છે કે તમે ઊંઘ અનુભવશો! તેથી સુતા સમય પહેલાં ગરમ દૂધ ગ્લાસ ઊંઘ ની મજબૂત કિક આપે છે. સંશોધન બતાવે છે કે દૂધ મગજના જ્ઞાનાત્મક કાર્યને સુધારે છે. દૂધ વિટામિન બી 12 નો સ્રોત છે, તેમાં બી 12 સારા એવા પ્રમાણમાં હોય છે આમ દૂધ શાકાહારી લોકો માટે વરદાન છે.
મગજની શક્તિ અને જ્ઞાનાત્મક કાર્ય માટે વિટામિન બી 12 આવશ્યક છે, તે અલ્ઝાઇમર રોગને અટકાવવામાં મદદ કરે છે. તમારા મગજ માટે, કૃપા કરીને દૈનિક ઓછામાં ઓછું 1 કપ દૂધ પીવો! ગાય ઓમેગા -3 ફેટી એસિડનું ઊંચું મૂલ્ય ધરાવે છે. ઓમેગા 3 એચડીએલ (ઇંઉક) કોલેસ્ટેરોલ વધારે છે જે સારા કોલેસ્ટેરોલ તરીકે ઓળખાય છે. ઓમેગા 3 હાનિકારક રક્ત ગંઠાઇ જવાથી અટકાવે છે. ઓમેગા -3 હાઈ બ્લડ પ્રેશરવાળા લોકોના બ્લડ પ્રેશર સ્તર ઘટાડે છે. ટૂંકમાં, દૂધમાં આવા તત્વો છે જે હૃદય માટે ખૂબ જ સારા છે.
ગાયના દૂધમાં ઓમેગા 3, એન્ટીઑકિસડન્ટ સંયોજનો અને પ્રોટીન જેવા પદાર્થો છે જે એસીડીટી મટાડે છે. આયુર્વેદ અનુસાર ગાયના દૂધમાં ઓજ (શક્તિ) વધારવા નું શ્રેષ્ઠ દ્રવ્ય છે. સારા આરોગ્ય અને યાદશક્તિ માટે ગાય દૂધ શ્રેષ્ઠ છે. ગાયનું દૂધ મગજ ના એવા પ્રદેશો વિકસાવવા માટે મદદ કરે છે જે મેમરી અને બુદ્ધિ માટે જવાબદાર છે.
સંકલન:- મિતલ ખેતાણી
